Kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq u takuan të enjten në Bruksel me kancelarin gjerman Olaf Scholz, presidentin francez Emmanuel Macron dhe kryeministren italiane Giorgia Meloni. Mirëpo, bisedimet e politikanëve evropianë me Vuçiqin dhe Kurtin u zhvilluan veçmas.
Konkretisht, bëhej fjalë për propozimin e bërë muaj më parë nga Franca dhe Gjermania për një marrëveshje kuadër mes dy shteteve, e ngjashme me marrëveshjen bazë gjermano-gjermane mes Republikës Federale dhe RDGJ. Kjo marrëveshje duhet të lejojë përmirësimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë, e cila nuk e njeh Kosovën si shtet të pavarur.
Një javë më parë, emisarët perëndimorë kanë paraqitur gjithashtu një propozim për krijimin e një shoqate të katër komuniteteve serbe në veri të Kosovës. Një shoqatë e tillë e komunitetit ishte rënë dakord me një marrëveshje në vitin 2013, por deri më tani idetë se çfarë funksionesh duhet të kishte shoqata e komunitetit ishin të paqarta. Serbia dëshiron fuqi ekzekutive që do të mundësonte ndërhyrjen e Beogradit në punët e brendshme të Kosovës, ndërsa Kosova parashikon më shumë një shoqatë kulturore pa kompetenca ekzekutive. Qeveria e Kosovës pajtohet me propozimin e emisarëve perëndimorë. Në këtë aspekt, mund të supozohet se shoqata e komunitetit nuk duhet të ketë kompetenca ekzekutive.
Shqetësimet e sigurisë
Kurti tani në Bruksel ka theksuar se marrëveshja kornizë që u prezantua në Ohër në mars duhet të zbatohet. Ai gjithashtu donte të nënshkruante propozimin për shoqatën e komunitetit. Por Vuçiq gjithashtu refuzoi të nënshkruajë marrëveshjen në mars. Të enjten në Bruksel ai e hodhi poshtë këtë përsëri. Kurti theksoi se prioritet i tij tani ka qenë siguria për Kosovën – pas sulmit terrorist të milicisë serbe në Banjska më 24 shtator, e në veçanti siguria e kufirit me Serbinë, prej nga, siç tha ai, kanë ardhur edhe sulmuesit.
Vuçiq tha: "Serbia, në përputhje me politikën e saj, është shprehur qartë se dëshiron të zbatojë të gjitha marrëveshjet e nënshkruara, nga marrëveshja bazë në vitin 2013 deri në ato të mëvonshme në Bruksel dhe Ohër". Megjithatë, nuk mund të pranohet pavarësia e Kosovës apo anëtarësimi në Kombet e Bashkuara. Mirëpo, kjo e fundit nuk varet aspak nga Serbia, por nga Rusia dhe Kina, të cilët po e pengojnë këtë në Këshillin e Sigurimit.
Vuçiq e përshkroi propozimin e emisarëve perëndimorë për një shoqatë të komunitetit si një bazë të mirë për punë të mëtejshme në të ardhmen. Kurti ka thënë se Vuçiq ka kërkuar një letër motivuese në takimin në Bruksel, e cila megjithatë do të anulonte tri parime të marrëveshjes kornizë, aneksin dhe propozimin për formimin e asociacionit të komunave. Ishte e qartë se Vuçiq donte të fitonte kohë. Pas sulmit të milicive serbe në veri të Kosovës një muaj më parë, ai u vu nën presion në rritje. Ka shumë indikacione se Serbia ka pasur gisht në sulmin terrorist.
Sipas analistit amerikan Daniel Serëer, aktualisht po qarkullon një raport hetimor preliminar prej 51 faqesh nga Republika e Kosovës për sulmin terrorist në Banjska më 24 shtator. Prandaj, një grup paraushtarak prej rreth 80 personash, të rekrutuar, trajnuar dhe dislokuar posaçërisht për këtë qëllim, kreu sulmin, me Serbinë duke siguruar armë të rënda.
Pretekst për ndërhyrje ushtarake
Qëllimi i Beogradit ishte të shkaktonte një përgjigje nga policia e Kosovës ndaj të shtënave nga manastiri i Banjskës, që më pas do të shërbente si justifikim për ndërhyrjen ushtarake serbe - gjoja për të shpëtuar qytetarët serbë të rrezikuar të Kosovës dhe pelegrinët nga Serbia. Plani ishte të sfidonte, kërcënonte dhe mundësisht të vriste pjesëtarët e trupave të NATO-s, KFOR-it dhe policisë së Kosovës. Sipas raportit të Kosovës, në zinxhirin komandues është shfaqur edhe shteti serb. Dhjetëra autorë që ikën në Serbi tani po mbrohen nga drejtësia nga Beogradi.
Ekziston edhe rreziku i përsëritjes, siç tregohet nga fushata propagandistike në Serbi për një pushtim të mundshëm të Kosovës. Forcat e armatosura serbe i trajnuan autorët paraushtarakë gjatë një periudhe dyvjeçare në bazat e ushtrisë dhe të Ministrisë së Brendshme. Sipas raportit të Kosovës, në trajnim janë përdorur edhe Humvee të dhuruara nga SHBA.
Më pas, paraushtarakët i futën armët në Kosovë, të fshehura gjithashtu në autoambulanca. Armët përfshinin 66 pushkë AK-47, nëntë mitralozë, gjashtë pushkë snajper, 41 raketahedhës antitank, dy granatahedhës automatike, tetë mina antitank dhe 122 granata dore, si dhe municione shoqëruese dhe më shumë se 350 pajisje shpërthyese. . Raporti i Kosovës thekson gjithashtu se as SHBA-ja dhe as BE-ja nuk kanë ndërmarrë veprime diplomatike kundër Beogradit, gjë që do ta inkurajonte Vuçiqin të vazhdojë përpjekjet për destabilizimin.
