LIVE: Zbulohen disa dokumente sekrete, vjen paralajmërimi i fortë: Ja si po e planifikon Putini vrasjen e Prigozhinit!

Hungaria kundërshton planin e Komisionit Evropian për t’i dhënë më shumë para Ukrainës dhe Budapesti nuk është i gatshëm të kontribuojë me para shtesë për të financuar kostot e menaxhimit të borxheve të BE-së, tha kryeministri Viktor Orban, për radion shtetërore më 30 qershor.

Orban, që foli në margjinat e samitit të BE-së në Bruksel, tha se ishte një kërkesë “qesharake” nga Komisioni që kërkoi që Hungaria të kontribuojë me para shtesë, kur Budapesti – së bashku me Poloninë – nuk kanë marrë fonde nga Fondi i Rimëkëmbjes së BE-së për shkak të mosmarrëveshjeve lidhur me sundimin e ligjit.

BE-ja do t’i japë Ukrainës një pako të ndihmës prej 50 miliardë eurosh për periudhën 2024-2027, ka njoftuar blloku më 20 qershor. Ky vendim vjen pas rishikimit të buxhetit të përbashkët të BE-së për periudhën 2021-2027, që është shpenzuar për pandeminë COVID-19, për luftën në Ukrainë dhe krizën e energjisë. Inflacioni i lartë dhe normat e larta të interesit po ashtu kanë dyfishuar shpenzimet e shërbimeve.

“Një gjë është e qartë, ne hungarezët... nuk do të japim më shumë para për Ukrainën derisa ata të thonë se ku kanë shkuar fondet prej 70 miliardë eurosh që kanë qenë më parë”, tha Orban.

“E vlerësojmë si qesharake dhe absurde që ne duhet të kontribuojmë me më shumë para për të financuar borxhet për shkak të kostos së shërbimeve, nga të cilat ne ende nuk kemi marrë fondet që na takojnë”, shtoi kryeministri hungarez.

Hungaria dhe Polonia janë shtetet e vetme të BE-së që kanë ngecur prapa sa i përket përfitimit nga fondet e rimëkëmbjes. Komisioni Evropian ka bllokuar këto fonde për shkak të akuzave se qeveritë nacionaliste të këtyre dy shteteve kanë dëmtuar demokracinë dhe sundimin e ligjit.

Ushtria ukrainase ka pretenduar se ka arritur disa “suksese” në luftimet në rajonin lindor të Donjeckut, përderisa ka shqetësime lidhur me mundësinë e betejave që kërcënojnë të shkaktojnë një katastrofë në centralin bërthamor të Zaporizhjës në jug të shtetit.

Raportohet për luftime të ashpra teksa pushtimi rus i Ukrainës po hyn në muajin e 16-të. Liderët e Bashkimit Evropian gjatë një samiti dyditor në Bruksel u zotuan për vazhdimin e mbështetjes ushtarake për Ukrainën “për aq kohë sa të jetë e nevojshme”.

Shtabi i Përgjithshëm i ushtrisë ukrainase tha më 30 qershor se “përpjekjet kryesore” të Rusisë po përqendrohen përreth Limanit, Bahmutit dhe Marijinkës, ku “luftimet e ashpra po vazhdojnë”.

Kievi tha se “beteja të ashpra” po vazhdojnë, por trupat e tij po vazhdojnë t’iu bëjnë presion forcave ruse në qytetin e Bahmutit.

Ushtria ukrainase tha se forcat e saj “kanë pasur sukses dhe po bëhen më të forta në dëbimin e rusëve nga pozicionet më herët ata kishin marrë nën kontroll”. Në raportin e Shtabit u tha po ashtu se rusët po vazhdojnë të rezistojnë.

Radio Evropa e Lirë nuk ka mundur të konfirmojë pretendimet për përparim në zonat ku ka luftime të ashpra.

Sulme me dronë dhe raketa të Rusisë janë raportuar në disa zona gjatë natës.

Anatoly Kurtev, sekretar në këshillin e qytetit të Zaporizhjës, ku ndodhet centrali më i madh bërthamor në Evropë, tha se ushtria ka thënë se asnjë civilë nuk është plagosur dhe nuk janë shkaktuar dëme të mëdha në sulmet e kryera gjatë natës nga Rusia.

“Gjatë natës ka pasur sërish sulme, por këtë mëngjes situata në Zaporizhja është stabile”, shkroi Kurtev në Telegram.

Guvernatori i rajonit të Zaporizhjës tha më 29 qershor se autoritetet kanë kryer disa stërvitje të reagimit të shpejtë në zonën pranë centralit bërthamor, për të koordinuar përpjekjet në rast të një “situate emergjente”.

Kievi së fundi e ka akuzuar Rusinë se po planifikon një sulm “terrorist” në central, të cilin Moska e ka marrë nën kontroll që në ditët e para të nisjes së pushtimit.

Ambasadori rus në Kombet e Bashkuara, Vasily Nevenziya, tha më 29 qershor se ai i ka shkruar Këshillit të Sigurimit dhe sekretarit të përgjithshëm, Antonio Guterres, për t’i siguruar se “ne nuk kemi synim që të sulmojmë centralin bërthamor”.

Zëvendëskryeministri i Polonisë, Jaroslaw Kaczynski njoftoi planet e qeverisë për të përforcuar kufirin e saj lindor, për shkak të pranisë së grupit paraushtarak rus “Wagner” në Bjellorusi. Pas takimit të Komitetit të Sigurisë, Kaczynski, i cili është gjithashtu kreu i partisë polake në pushtet Ligj dhe Drejtësi, tha se në vendin fqinj mund të ketë deri 8 000 luftëtarë të “Wagner”-it.

“Duke u nisur nga kjo, morëm vendim të forcojmë mbrojtjen e kufirit lindor të Polonisë”, tha Kaczynski.

Ai theksoi se masat do të përfshijnë përforcimin e forcave polake të stacionuara pranë kufirit dhe ndërtimin e barrierave në rajon. Kaczynski tha se prania e grupit mercenar në Bjellorusi është rrezik jo vetëm për Ukrainën, por edhe për vendet fqinje si Lituania dhe Polonia. Ai tha se prania e grupit “Wagner” në Bjellorusi mund të sinjalizojë një fazë të re të luftës hibride. Themeluesi i kompanisë private të sigurisë, Jevgeni Prigozhin akuzoi ushtrinë ruse për kryerjen e një sulmi ndaj “Wagner”-it dhe kërcënoi me hakmarrje.

Luftëtarët e “Wagner”-it u larguan nga Ukraina dhe hynë në qytetin jugor rus të Rostov-mbi-Don. Shërbimi Federal i Sigurisë i Rusisë (FSB) hapi një çështje penale kundër Prigozhinit dhe luftëtarëve të “Wagner”-it me akuzën për “trazira të armatosura”, ndërkaq presidenti rus Vladimir Putin veprimet e “Wagner”-it i quajti “tradhti”.

Prigozhin fillimisht planifikoi të drejtonte luftëtarët e tij në një marshim drejt Moskës, duke nxitur masa të shtuara sigurie. Megjithatë, ata u kthyen pranë kryeqytetit për të shmangur gjakderdhjen. Presidenti i Bjellorusisë, Alexander Lukashenko tha se ai zhvilloi bisedime me Prigozhinin pasi mori pëlqimin e Putinit dhe se Prigozhin pranoi marrëveshjen për uljen e tensioneve.

Samiti dyditor i liderëve të Bashkimit Evropian u dominua nga bisedimet për luftën në Ukrainë dhe forcimin e mbrojtjeve. Samiti përfundoi mesnatën e 29-30 qershorit me një deklaratë të përbashkët të liderëve të cilët përsëritën zotimet “për të ofruar mbështetje të qëndrueshme ushtarake për Ukrainën, për aq kohë sa të jetë e nevojshme”.

Liderët e bllokut prej 27 shtetesh po ashtu thanë se “jemi të gatshëm të kontribuojmë, së bashku me partnerët, për zotimet e ardhshme të sigurisë për Ukrainën, që do të ndihmojnë Ukrainën të mbrojë veten në periudhë afatgjatë, të pengojë aktet e agresionit dhe t’iu rezistojë përpjekjeve destabilizuese”.

Shumica e anëtarëve të BE-së janë po ashtu anëtarë të NATO-s dhe aleanca transatlantike pritet të kërkojë mënyra për t’i ofruar Ukrainës garanci shtesë të sigurisë, por nuk pritet t’i ofrojë Kievit anëtarësim të plotë në aleancë gjatë samitit të NATO-s më 11 dhe 12 korrik.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, iu bashkua samitit të BE-së dhe vuri në pah dobësitë e perceptuara të udhëheqjes në Rusi që u shfaqën gjatë rebelimit të 24 qershorit të liderit të Wagner-it, Yevgeny Prigozhin, dhe mijëra mercenarëve të tij.

“Rebelimi që pamë gjatë fundjavës demonstron se ka çarje dhe ndarje brenda sistemit rus”, tha Stoltenberg. “Në të njëjtën kohë, është e rëndësishme të theksohet se këto janë çështje të brendshme të Rusisë”.

Duke folur përmes video-lidhjes gjatë samitit, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, tha se rebelimi i dështuar nga grupi mercenar Wagner, tregon “dobësitë” e shtetit, duke shtuar se kjo do t’i ndihmojë Kievit në luftën e tij kundër pushtimit brutal të Moskës që ka nisur 15 muaj më parë.

“Ne po shohim dobësitë e tyre, për të cilat ne kishim shumë nevojë që t’i shihnim”, tha ai.

“Sa më e dobët të jetë Rusia, dhe sa më shumë që shefat e saj të kenë frikë nga rebelimet dhe kryengritjet, më shumë do të kenë frikë që të na irritojnë. Dobësitë e Rusisë do të bëjnë situatën më të sigurt për të tjerët”, shtoi ai.

Komentet e Zelenskyt vijnë në kohën kur Kievi ka deklaruar se ka bërë përparime në luftimet “e ashpra” në lindje, por po ashtu edhe në kohën kur sulmet ajrore ruse po vazhdojnë të marrin jetën e civilëve në Ukrainë.

Zelensky vazhdimisht ka kërkuar ndihmë shtesë ushtarake, veçanërisht të avionëve të avancuar luftarakë, por edhe anëtarësimin e shtetit të tij në NATO.

Para samitit, kancelari gjerman, Olaf Scholz, u tha gazetarëve se “është e rëndësishme që ne të konsultohemi dhe të themi se jemi të gatshëm të qëndrojmë për një periudhë të gjatë me ndihmë humanitare dhe financiare që janë të nevojshme për Ukrainën, por edhe me armatime”.

Duke iu referuar rebelimit të Wagner-it, shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, paralajmëroi se një “[presidenti rus, Vladimir] Putin i dobët paraqet një rrezik të madh”, duke shtuar se “tani ne duhet ta shikojmë Rusinë si rrezik për shkak të paqëndrueshmërisë së brendshme”.

Që kur ka nisur kundërofensivën gjatë qershorit, Ukraina ka thënë se ka rimarrë kontrollin e disa fshatrave në juglindje të shtetit. Këto pretendime të Kievit nuk kanë mundur të verifikohen në mënyrë të pavarur.

Sipas Human Rights Watch. Grupi i bëri thirrje qeverisë së Ukrainës që të zbatojë një angazhim të bërë në fillim të këtij muaji për të mos përdorur armë të tilla, të hetojë përdorimin e tyre të dyshuar dhe të mbajë përgjegjës përgjegjësit.

"Premtimi i qeverisë ukrainase për të hetuar përdorimin e dukshëm nga ushtria e saj të minave të ndaluara kundër personit është një njohje e rëndësishme e detyrës së saj për të mbrojtur civilët," tha Steve Goose, drejtori i armëve i organizatës. Gjetjet e HRW u ndanë me qeverinë ukrainase muajin e kaluar, por ajo nuk mori një përgjigje, tha grupi.

Në vitin 2005, Ukraina ratifikoi një traktat ndërkombëtar të vitit 1997 që ndalonte mina të tilla dhe urdhëronte shkatërrimin e rezervave të armëve. Rusia nuk u bashkua me traktatin dhe përdorimi i saj i minave kundër personit "shkel ligjin ndërkombëtar humanitar sepse ato janë në thelb të padiskriminuara", tha HRW.

Minat kundër personelit shpërthehen nga prania, afërsia ose kontakti i një personi dhe mund të vrasin dhe gjymtojnë shumë kohë pas përfundimit të një konflikti.

Që nga fillimi i luftës, HRW ka publikuar katër raporte që dokumentojnë përdorimin nga trupat ruse të 13 llojeve të minave kundër personelit që vranë dhe plagosën civilë.

Pas mërgimit të shefit të Wagner, Yevgeny Prigozhin në Bjellorusi, shumë kanë pyetur veten se çfarë do të ndodhë me grupin e tij mercenar.

Ka pasur sugjerime se mund të riemërohej, të absorbohej nga ushtria ruse ose thjesht të shpërbëhej plotësisht. Tani një institut me bazë në SHBA beson se Kremlini mund të synojë të marrë "kontrollin formal" të grupit dhe ta kthejë atë në një ndërmarrje shtetërore.

Luftëtarët Wagner janë të stacionuar në vende të ndryshme të botës, duke përfshirë Sirinë, Libinë dhe Republikën e Afrikës Qendrore.

Zëvendësministri i Jashtëm rus Sergei Vershinin thuhet se fluturoi në Damask për t'i thënë presidentit sirian Bashar al-Assad se Wagner nuk do të funksionojë më si një organizatë e pavarur në vend, tha Instituti për Studimin e Luftës (ISW).

Përfaqësuesit e Ministrisë së Jashtme ruse thuhet gjithashtu se i thanë Presidentit të Republikës së Afrikës Qendrore Faustin-Archange Touadera dhe udhëheqjes së Malit se Wagner do të vazhdojë operacionet në vendet e tyre përkatëse, shtoi ai.

"Putini pretendoi më 27 qershor se Kremlini 'financon plotësisht' dhe 'furnizon plotësisht' Wagnerin dhe zyrtarët rusë mund të përdorin statusin ekzistues të Wagner-it si një organizatë e financuar dhe e furnizuar nga shteti për të përfunduar shtetëzimin e saj formal," tha ajo në përditësimin e saj të fundit. 

Shtetëzimi i Wagner-it ka të ngjarë të ndihmojë në përpjekjet e Ministrisë Ruse të Mbrojtjes (MM) për të futur personelin ekzistues të Wagner në Forcat e Armatosura të rregullta Ruse përmes kontratave.

“Kremlini mund të synojë të marrë kontrollin zyrtar mbi Grupin Wagner pas rebelimit të tij të armatosur dhe ta kthejë atë në një ndërmarrje shtetërore, megjithëse nuk është e qartë nëse Kremlini është angazhuar për një veprim të tillë”.

Ai gjithashtu raportoi se biznesmenë të lidhur me Kremlinin mund të kenë fituar perandorinë e medias vendase të Prigozhin. Kjo mund të jetë pjesë e një përpjekjeje të vazhdueshme për të "shkatërruar reputacionin e tij në Rusi", tha ISW.

Larg luftimeve në Ukrainë për pak kohë, ambasada ruse në MB ka kërkuar të dijë se çfarë ka ndodhur me Sergei dhe Yulia Skripal.

Babai dhe vajza ishin në shënjestër të famshme në një atentat të dukshëm në Salisbury në vitin 2018, pasi u gjetën pa ndjenja në një stol parku.

Më vonë u zbulua se ata ishin helmuar me agjentin nervor të shkallës ushtarake Novichok.

Skripal ishte një ish-anëtar i GRU-së dhe më parë ka vepruar si agjent i dyfishtë, duke i shitur sekretet ruse Perëndimit.

Mbretëria e Bashkuar ka fajësuar Rusinë për sulmin, të cilit Skripalët i mbijetuan, por që çoi - muaj më vonë - në vdekjen e Dawn Sturgess, një anëtar i publikut.

Ajo ra në kontakt me Novichok-un e hedhur pas sulmit origjinal.

Moska e ka mohuar vazhdimisht përfshirjen. Ambasada ruse tha se ende nuk ka "asnjë lajm" për Skripalët dhe se shtetasit e saj "nuk janë harruar".

"Pesë vjet më vonë, ne vazhdojmë të kërkojmë që autoritetet britanike të na lejojnë të konstatojmë se janë të sigurt dhe të shëndoshë. Londra mban përgjegjësinë e plotë për mirëqenien e tyre," tha ai.

Stërvitjet për reagim ndaj katastrofave bërthamore u kryen në rajonin e Zaporizhzhia më herët sot, në pritje të një sulmi të mundshëm rus në centralin bërthamor.

Ukraina ka akuzuar Rusinë për komplotimin e një sulmi "terrorist" në termocentralin që përfshin çlirimin e rrezatimit.

Stërvitjet kishin për qëllim të koordinonin reagimin e të gjitha shërbimeve ndaj një "situate emergjente" në central.

Qeveria zvicerane ka refuzuar kërkesën për të shitur 96 tanke Leopard 1 A5, të cilat, pas modernizimit në Gjermani, do të transferoheshin në Ukrainë.

“Këshilli Federal arriti në përfundimin se shitja e 96 tankeve është e pamundur për shkak të dispozitave të legjislacionit aktual. Në veçanti, një shitje e tillë do të ishte në kundërshtim me ligjin për pajisjet ushtarake dhe do të nënkuptonte një ndryshim në politikën zvicerane të neutralitetit”, tha qeveria.

Këto tanke tani ruhen në Itali në një gjendje jo funksionale. Ata ishin planifikuar të transportoheshin në Gjermani për modernizim, dhe më pas të transferoheshin në Ukrainë si ndihmë ushtarake.