Historia e shkurtër e Marinës Polake
Marina polake – e njohur zyrtarisht si Marynarka Wojenna Rzeczypospolitej Polskiej (“Marina e Republikës së Polonisë”) – e ka origjinën e saj në vitin 1568, e njohur asokohe si Komisja Morska (“Komisioni i Detit”). Pjesëmarrja më domethënëse e drejtpërdrejtë e Marynarka në operacione luftarake në shkallë të gjerë u zhvillua gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur, sipas Grupit të Historisë së Luftës së Dytë Botërore në Kresy të Polonisë, “Marina Polake, ndërsa punonte me Marinën Mbretërore, luftoi nga dita e parë e Luftës së Dytë Botërore deri në fundin e fundit.
Ajo mbuloi 1,213,000 milje detare dhe shoqëroi 787 autokolona; kreu 1,162 patrulla dhe operacione luftarake, si dhe fundosi afërsisht 100,000 tonë anije armike, duke përfshirë dy U-boat dhe 39 transportues. Ajo gjithashtu rrëzoi 20 avionë. 404 marinarë polakë humbën jetën”.
Thënë kështu, disa anëtarë të njësisë së forcave të operacioneve speciale detare të Polonisë (SOF), Jednostka Wojskowa Formoza (“Njësia Ushtarake Formoza”), u dislokuan në Irak dhe Afganistan në mbështetje të luftës globale kundër terrorizmit, megjithëse detajet e operacioneve të tyre të drejtpërdrejta janë të paqarta për shkak të natyrës së fshehtë të organizatës.
Gjatë ditëve të errëta të komunizmit dhe Traktatit të Varshavës, marina polake ishte e orientuar kryesisht drejt mbrojtjes bregdetare dhe operacioneve të Detit Baltik. Rënia e Bllokut Sovjetik dhe pranimi i mëpasshëm i Polonisë në NATO shkaktuan një ndryshim të vërtetë të strategjisë së marinës së Polonisë.
Organizimi dhe pajisjet aktuale
Në ditët e sotme, mendësia strategjike e Marynarka është më e gjerë, e orientuar drejt integrimit me operacionet detare shumëkombëshe, dhe në përputhje me rrethanat, po kalon një fazë të madhe modernizimi. Sa iu përket mjeteve dhe forcave ushtarake, Polonia ka aktualisht ka 48 anije dhe 12,000 oficerë të mobilizuar dhe marinarë të regjistruar. Ndarja e këtyre 46 anijeve është si më poshtë: 3 nëndetëse, 2 fregata, 2 korveta, 3 raketa raketash të sulmit të shpejtë, 21 minahedhës, 5 anije për uljen e minave, 4 anije shpëtimi, 6 ndihmëse dhe 2 anije stërvitore.
Ndoshta jo për t’u habitur, por ekzistojnë ende disa mbetje sovjetike të dorës së dytë në flotën polake. Kryesorja midis tyre është nëndetësja e klasit Kilo (SSK) ORP Orzel (“Shqiponja”) (S-291), e cila u vu në punë në vitin 1986. Dy nëndetëset e tjera në flotën polake janë anijet e klasit S Kobben të ndërtuara nga Norvegjia – riemërtuar klasën Soko l (Tipi 207) në gjuhët polake – ORP Sep (“Vulture”) (S-295) dhe ORP Bielik (“Shqiponja tullac”) (S-296), por këto janë planifikuar të nxirren në “pension” në të ardhmen e afërt, e cila mund të linte Marinën Polake me vetëm një nëndetëse. Për të mbushur mungesat sa iu përket nëndetëseve, qeveria polake vendosi që në shtator 2020 të blinte dy nëndetëse të klasit Södermanland nga Marina Suedeze. Siç raportoi eksperti i nëndetëseve HI Sutton për Forbes, “Këto nëndetëse vijnë me Fuqinë e Pavarur nga Ajri (AIP, i njohur si Propulsioni i Pavarur nga Ajri ), i cili në vetvete do të jetë një hap i madh për forcën e nëndetëseve polake. Ata mund të zhyten për një kohë më gjatë dhe të qëndrojnë të fshehur në mjedise të vështira në thellësitë e Detit Baltik. Dhe ato do të përmirësohen me aftësi të reja… Nëndetëset suedeze, edhe pse janë gjithashtu të dorës së dytë, do të jenë një hap përpara për Marinën Polake.”
Ndër përmirësimet më të sofistikuara të sistemeve të armëve që janë tashmë funksionale në flotën polake janë dy fregatat e raketave të drejtuara të klasës Oliver Hazard Perry të prodhuara nga SHBA, ORP Generał Kazimierz Pułaski dhe ORP Generał Tadeusz Kościuszko, të cilat u vunë në punë në vitin 2000 dhe 2020. Megjithatë, Polonia nuk është e kënaqur të jetë tërësisht e varur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të furnizuar përpjekjet e saj për modernizimin detar, dhe kjo dëshmohet nga sipërmarrja e përbashkët që ka me Babcock International të Mbretërisë së Bashkuar për programin e prokurimit të fregatës Miecznik (Swordfish). Siç u përmend në prill nga Tayfun Ozberk i Naval News:
“PGZ Group (Polska Grupa Zbrojeniowa) zbuloi skicën e parë të fregatës Arrowhead-140PL, e cila është e ngjashme me fregatat e tipit 31 të Marinës Mbretërore, por e optimizuar për kërkesat e Marinës Polake… Fregatat Miecznik do të jetë 138.7 metra e gjatë, 19.7 metra e gjerë dhe 5.5 metra i thellë, me një zhvendosje prej rreth 7000 tonësh. Fregatat do të jenë në gjendje të operojnë në det për 30 ditë derisa të lind nevoja për t’u furnizuar sërish. Shpejtësia maksimale në 28 nyje (51.856 km/h), dhe diapazoni në 18 nyje (33.336 km/h) do të jetë më shumë se 6000 milje detare… Armatimi i fregatës duket se është në përputhje me pritshmëritë. 4 lëshues SSM katërkëndësh me RBS-15 mk3/mk4 janë montuar në pika të ndryshme të anijes… Ilustrimi tregon gjithashtu se fregatat e reja do të jenë të armatosura me një armë 76 mm dhe një armë 35 mm. Anija do të jetë e aftë të mbajë dhe lëshojë silurët MU-90 kundër kërcënimeve nga nëndetëset.”
Marina e Polonisë nuk është e kënaqur vetëm me modernizimin e flotës së saj të nëndetëseve dhe anijeve luftarake; aftësia e saj e aviacionit detar po merr gjithashtu një rritje. Kjo ilustrohet më së miri nga blerja e helikopterit Kaman SH-2G Super Sea Sprite. Prodhimi amerikan i Marynarka; S Sea Sprites, janë ngarkuar me misionin e luftës kundër nëndetëseve (ASW), i cili është edhe më i rëndësishëm duke pasur parasysh flotën e sipërpërmendur të nëndetëseve të Polonisë që është shumë e vogël për të përballuar realisht një kërcënim rus nënujor.
Gati për rusët?
Ashtu si me vëllezërit e tyre Wojska Lądowe (“Forcat Tokësore”), marina polake mund të jetë e vogël në numër, por duke pasur parasysh përplasjet e mëparshme të vendit të tyre me Rusinë, jo vetëm gjatë Luftës së Ftohtë dhe Luftës së Dytë Botërore, por edhe përplasje kryesisht të harruara (nga perëndimi studiuesit gjithsesi) si Lufta Ruso-Polake e 1919-1920, ka pak ose aspak dyshim se këta polakë do të kenë motivimin dhe disiplinën e nevojshme për të luftuar në mënyrë efektive nëse Rusia do të tentojë një tjetër pushtim. Si një bonus shtesë, këtë herë polakët do të kenë (me sa duket) aleatët e NATO-s për t’i mbështetur.
*Autor: Christian D. Orr. Ai është një ish-oficer i Forcave të Sigurisë së Forcave Ajrore, oficer Federal i zbatimit të ligjit dhe kontraktor privat ushtarak (që ka shërbyer në Irak, Emiratet e Bashkuara Arabe, Kosovë, Japoni, Gjermani dhe Pentagon).
