Poetesha rumune që transmeton gëzim dhe lumturi

Kultura

Poetesha rumune që transmeton gëzim dhe lumturi

Nga: Baki Ymeri Më: 11 mars 2023 Në ora: 09:21
Poezia e Zonjës Ana Urma

Poezia e Zonjës Ana Urma ka diçka hyjnore dhe misterioze në vargun e saj. Duke përdorur frazën e shpirtit, autorja e këtyre vargjeve depërton me sukses në botën magjike të fjalëve, duke hapur portat e parajsës me një "këmishë të gëzuar". Në tekstet e saj, pavdekësia është e fshehur. Ajo është një ëndërrimtare e ndjeshme, sublime dhe e sjellshme. Poezia është sezoni i pestë në të cilin pranvera përzihet me të gjitha lulet, me puthjet dhe ndjenjat. Ky është një mesazh i pastër për hyjninë: Njerëzit e mirë janë si engjëj. Çdo ditë të jetës së tyre është një dhuratë e Zotit. Bota e fëmijërisë është bota e poezisë, bota e shpirtit të hapur.

Ky vëllim dygjuhësh bashkon poemat e Anës, të përkthyera nga rumanishtja në gjuhën shqipe, kurse shkëmbimet kulturore rumuno-shqiptare janë fisnike, ngase popujt tanë janë të farefisnuar gjenetikisht. Cila është hyjnoria e bukur në poezinë e Anës? Mjalti i shpirtit, shpirti i fjalëve dhe sharmi i tyre. Victor Eftimiu, një shkrimtar i famshëm rumun me origjinë shqiptare, ka thënë në librin “Magjia e Fjalëve” (1942): “Nuk mund ta dërgoni librin për të luftuar vetëm, pasi ushtari rumun u dërgua më 1916. Ai ka nevojë për artileri të madhe të prestigjit kombëtar, mitralozët, çimenton e vazhdimësisë, urat e harkuar që lidhin njeriun me njeriud dhe njerëzit me njerëzit”.

Ana Urma errdhi në botë për të sjellë gëzim dhe lumturi. Përmes hyjnores së bukur në poezitë e tsaj, Ana pushton zemrat, simpatinë dhe entuziazmin e të gjithë shkrimtarëve rumanë dhe shqiptarë. Poemat e saj përfaqësojnë një ishull të paqes, plot mirësi dhe dashuri. Herë pas here, rima është buzëqeshja e vargut. Jo vetëm artistët që duhet të kenë bukuri, vetëm priftërinjtë moral fetar dhe vetëm juristët praktikën e drejtësisë. Jeta kalon dhe fjalët mbesin. Autorja vjen para nesh përmes rrugës magjike të frymëzimit. Mirazhi i poezisë jep një jetë dhe fuqi, një të drejtë të qytetërimit, për çdo lloj arti. Vargu i autores është i thellë, i rrumbullakët dhe i ndritshëm si rruaza, me ndriçime, me tinguj dhe jehonë.

Ana Urma është një shpirt fisnik dhe bujar që përhap mesazhe filozofike, detaje rreth jetës, në të cilën bota njerëzore lumturohet në suazat e meditimeve të universit lirik. Fjala e bukur poetike rumune tani vjen edhe në gjuhën shqipe. Në bazë të panteonit të modernitetit poetik rumun, një kontribut meritor dha nga "prindi" i madh i poezisë romantike dhe moderne (Eminescu), i cili u pasua nga një grup poetësh si: Goga, Coşbuc, Arghezi, Blaga, Sorescu etj. Në bazë të këtij moderniteti poetik, në panteonin e letërsisë rumune në veçanti, militon një gjeneratë e shquar femrash: Ana Blandina, Gabriela Melinescu, Florica Bud, Camelia Radulian, Mariana Grigore, Ana Urma etj. Ky grup i poetëve bashkëkohorë rindërton godinën e modernitetit poetik me kodifikime të reja poetike, në kuptimin e risive universale të fjalës së bukur.

Vargjet e kësaj poeteshe të re janë në kërkim të shenjtorëve dhe dëshmorëve që shihen jo vetëm si do relike të adhurimit. Poezia duhet të ketë diçka hyjnore dhe misterioze në vargun e saj. Unë e dua poezinë e shkruar nga Ana. Çdo ditë e jetës është një dhuratë e Zotit. Këtu është një mesazh i pastër për hyjninë! Zemra zgjerohet kur dashuron. Duke supozuar fjalën e tij si një qasje të detyrueshme për vetë-njohuri, Ana krijon një poezi të rezonancave të thella. Poezia është shprehja e një përvoje ekzistenciale të intensitetit të lartë dhe të tensionit autentik intelektual. Ana ka një stil të veçantë shkrimi, direkt, pa u fshehur pas fjalëve, duke qenë e guximshme, pa komplekse, pa paragjykime, tronditëse dhe e ndjeshme. Ajo shënon botën dhe jetën në një kuptim pozitiv. Artisti është një qenie e fuqishme që jeton gjithmonë në tension jetësor dhe me këto vlera ai përpiqet t’i bëjë fjalët të kuptueshme dhe të kontrollueshme, duke i transformuar ato në poezi, me shprehje të bukura me të cilat ai mund të kontrollojë forcat universale.

Kjo është vlera e madhe e poezisë: të ndiejë nevojën për të lexuar një poet në një moment shqetësues në ekzistencë, kur asgjë nuk mund t'ju ndihmojë, as mjeku, as miku, as një qenie njerëzore e gjallë. Një libër me poezi mund t'ju shërojë, mund t'ju shpëtojë me të vërtetën që ju ndërton dhe ju mban në jetë! Poezia ju jep fuqi të jetoni më tej. Kjo është vlera e madhe e poezisë: Për shkak se ajo mania forcat universale përmes kësaj gjuhe magjike, ajo kontrollon shpirtin e tyre! Duke përdorur fraza të ndryshme, autorja e këtyre vargjeve depërton me sukses në botën magjike të fjalëve, duke hapur portat e parajsës me një "këmishë të gëzuar".

Me origjinalitet, identitet, thjeshtësi dhe sinqeritet, autorja parashtron pyetje që do të shpëtohen duke qenë, në një rrëfim rrëfyes. Ana Urma nuk ka as përkufizime dhe as komplekse. Temat e poezisë së saj janë të vjetra dhe të reja, tema që shoqërojnë dëshirën për justifikim ontologjik. Përtej paqartësive, shpirtit, qenies, jetës, ëndrrave, besimit, vepra, shpresa, zhurma që qëndron pas heshtjes dhe siguria poetike: shikimi im i gjatë/ buzëqeshja e butë e vjeshtës/ Unë më gjej të qëndroj/ uji Syri duket/ dhe bluja blu/ nën erë. Poeti vazhdimisht shpall në çfarëdo forme, idenë e risive, të rinovimit, krijimin e bukurisë konvulsive, pa peizazhe të rrezikshme ose ëndrra shqetësuese.

Mund të përmbledhim ato që janë thënë deri më tani në disa përfundime: imazhi poetik në vizionin konstruktivist të botës, rehabilitimin e ëndrrës, psikologjia dhe magjia e poezisë, poezia e nëntokës fantastike që tërheq burimin e tyre nga Avant-Garde. Në tekstet e Zonjës Ana Urma, klasikja është e ndërthurur me lirikën moderne. Nga poezia klasike deri tek postimi modern, gjendet një rrugë e madhe që nuk duhet të injorohet nga poetët bashkëkohorë. Unë bëra vetëm për të kujtuar disa ide të substancës së avangardës nga e cila tërhiqet poezia bashkëkohore e zonjës Ana.

Poezia është testamenti i jetës, miqësisë dhe dashurisë, dhe bota kuptohet më së miri përmes shpirtit të poetit. Poezia është dimensioni më i pastër që ka çdo qenie njerëzore. Ky libër është një kontribut i veçantë që krijon ura miqësie midis dy gjuhëve, dy vendeve, dy popujve dhe dy kulturave. Ana Urma ka krijuar profilin e saj letrar, të veçantë dhe të rëndësishëm. Vlen të ripërkujtojmë faktin se autorja është e pranishme me poezitë e saj në gjuhën rumune dhe shqipe. Ajo vjen para nesh me poemat më të frymëzuara për dashurinë, për botën dhe për jetën.

Arti është mjeti më i fortë i qëndrueshmërisë me kalimin e kohës,kurse poezia e Zonjës Ana Urma është arti i momentit të përjetshëm. Poezia e mbretërimit të saj arrin një pikë unike: bashkon të kaluarën me të ardhmen, ditën me natën, tokën me qiellin dhe shpirtin me trupin. Poeti është një shpirt në shpirtin e kombit. Poezia është shprehja e parë, e fundit dhe e vetme e bukur e shpërfytyruar nga shpirti i njerëzimit të rikuperuar. (Baki Ymeri, anëtar i Unionit të Shkrimtarëve të Rumanisë)

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat