Në sallën solemne të Internacional Hotel Tirana u organizuan: hapja solemne e Manifestimit qëndror në programin e paradites dhe Konferenca Shkencore Ndërkombëtare me rastin e 20 vjetorit të themelimit të këtij Institucioni Universitar me temën boshte: “Innovattion and Sustainobility: Challenges for a better future”.
Fjalën e hapjes në solemnite e kishte Rektori i Universitetit Prof. Dr. Pavllo Kongo ku ekspozeu i Rektorit u prezantu ne pika të shkurtëra rreth Historikut të Albanian University. Ai në mes të tjerash për ketë Universitet u shpreh: “ Albanian University është Institucion privat, i pavarur dhe laik i Arsimit të Lartë, i cili është licensuar në prill të vitit 2004, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës, Këshilli i Ministrave i Republikës së Shqiperisë. Ky Institucion sivjet shënon 20 vjetorin e funksionimit të saj shumë të suksesshëm në të gjitha departamentet e fakultetve”.
Pas përfundimit të Akademisë solemne në orët e pas ditës filloi Konferenca Shkencore me tema nga te gjitha Deprtamentet e Fakulteteve të Albanian University dhe përfundoi ditën e dyte të datës 27 prill 2024.
Në ketë manifestim pjesmarrës isha edhe unë nga Departamenti i dizajnit grafik të Fakultetit të Shkencave të Aplikuara me temën:
Leondardo Da Vinçi (1452 – 1519)
Jeta dhe krijimtaria artistike
Në studimin t’im për jetën dhe krijimtarinë artistike të Leonardos, kryesisht ekspozeu i kumtesës sime është përqendruar në jetëshkrimin dhe krijimtarinë e tij artistike dhe shkencore. Nga punimi i studimit do t’i shkoqisë momementët më interesante të krijimtarisë artistike te kolosit artistit dhe shkenctarit më të njohur botëror veprimtaria e të cilit ka qenë shumë e begatë dhe i nduardnuarshëm.
Krijimtaria artistike i të cilit fillon kah vitet e shtatëdhjeta të kuatroqentos. Me prejardhje ka qenë toskan i lindur në fshatin Vinçi.
Duke parë babai që Leonardo interesim të madh është duke i kushtuar pikturës ai vendos që disa vizatime t’ia dërgon piktorit dhe skulptorit të famshëm Andrea Verokios. Piktori i shquar ka qenë i mahnitur me punimet e Leonardos, sa që pa kurfarë dileme menjëherë e pranon në ateleun e vet si nxënës. Ishte viti 1470.
Për talentin dhe universialitetin e tij më së miri dëshmojnë fjalët e nxënësit të tij Françesko Melcit dërguar në telegramin ngushllues familjës së Leonardo Da Vinçit ku në mes të tjerash thotë: “Cdo kujt sikurse edhe mua i dhimbëset humbja e një njeriut, të cilin natyra nuk do jet në gjendje edhe njëherë ta krijoj”, vdekja e Leonardo Da Vinçit është humbja më e madhe që ka pësuar arti italian e botëror”. Këto fjalë nuk janë shkruar si fjalë mortore për një njeri të madh, por, ato përmbajnë një vlerësim shumë të saktë për personalitetin e piktorit. Me të vërtetë me mijëra vjet gjatë historisë së njerëzimit duhet kërkuar një përsonalitet të tillë sic ka qenë Leonardo Da Vinci.
Vitet e kaluara në Firencë kanë përfunduar formimin themelor, shpirtëror e artistik të Leonardos. Pikërisht ky qytet i kulturës dhe traditës, i bujarisë dhe i lartësisë, do t’i lënë ndikim të përhershëm tek ai. Të gjitha lëvizjet e mëvonshme që do t’i ndërmer piktori drejtë veriut të Italisë dhe në jug të Francës, nuk kanë mundur t’ia zvetnojnë vetitë dhe frymën-shpirtin fiorentinase. Duhet theksuar se Firenca nuk është veçuar vetëm me artist të fushave të ndryshme pamore. Aty kanë vepruar edhe emra të njohur e të rëndësishëm nga fusha e filozofisë, shkencave ekzakte, poet dhe udhëheqës ushtarak. Leonardo është interesuar për idet e reja të pasaardhësve të Platonit, Këndveshtrimi i tij është kthyer në drejtim të shkencës. Andaj, edhe tërë periudha e parë e krijimtarisë artistike e Leonardos dëshmon pjekuri drejtë synimit që bota dhe arti duhen të shqyrtohen shkenctarisht. “I mjerrë është ai mjeshtër, shkruan Leonardo, vepra e të cilit shkon para shqyrtimit të tij; ai shqyrtim i cili sado pak shkon para veprës do të përparojë drejtë artit të përkryer”. Ky moment mendor i qartë për të cilin ishte bazë themelore e zhvillimit do të dominojë në të gjitha kompozicionët e Leonardos.
Vepra më e njohur nga kjo periudhë është “Falja e Dijetarëve”, e cila është punuar në bazë të porosisë për njërin manastir afër Firencës. Leonardo nuk ka arritë ta përfundon këtë kompozim, ndonëse në atë kohë e ka lëshuar Firencën dhe ka vajtur në Milano.
Kjo vepër njëherit paraqet edhe kthesën më të madhe në artin e rilindjës, e cila bashkë me veprën e Mazaços, “Zonja” nga Piza, apo “Tatimbledhësit” ndërpren tërë atë ç’ka ka ndodhur deri në këtë moment, dhe definitivisht e përcakton kahjen e drejtimit fiorentinas, krahas saj tërë pikturës italiane.
Prej Firencës Leonardo ka arritë në Milano, ndërsa në vitin 1482 ka kaluar në shërbim të Lodovigo Moros, Dukës së hareshëm e galant të Milanos. Ekziston letra të cilën Leonardo i’a dërgon Lodovigut, dhe ku shkruan tërë ajo që mund të realizohet nga dora e piktorit për te. “.. Unë di, shkruan ai, të ndërtoi ura të cilat lehtësisht mund të bartën… E di mënyrën se si mund të rrënohet çdo kështjellë, vetëm nëse nuk është ndërtuar në shkëmbinjë… mund të ndërtojë qerre të mbyllta e të sigurta për artileri… Unë di se si duhet pas rrethimit të qytetit të armikut ta lëshoj ujin nga istikamet (hendeqet)… ti punoj mburojat për sigurime të sulmeve, shkallët… Gjithashtu di që t’i realizoj top armë ushtarake, të cilët mund t’i punoj makinat e mbyllura, të sigurta me të cilat mund të deportohet me lehtësi në frontin e armikut. Në kohë të qeta mendojë se mund të jem i barabart me çdo mjeshtër në ndërtim të objekteve private e shoqërore… mund të realizojë vepra skulpturale në mermer, bronx dhe argjil, e gjithashtu si piktor, unë jam në gjendje të realizojë tërë atë ç’ka mund të realizojnë piktorët e tjerë…
po ju informoj se jam në gjendje ta ngrisë përmendoren kalorsiale për babain e juaj. Gjithashtu duhet cekur se Leonardo ka hulumtuar anatomin e trupit të njeriut, duke u shërbyer me autopsi, ka studjuar ligjet e valëve lëvizse, ka vëzhguar e analizuar flutrimin e zogjëve dhe të insekteve duke kërkuar principe konstruktive për krijimin e makinave fluturuese, harmonin e tingujve, zhvillimin e bimëve etj. Leonardo ka ditur edhe më shumë në fushën e fizikës, për makinat fluturake, në principe “më e rëndë se ajri; ai është kimist, mekanik, anatom, botanik, gjeolog…. Në bazë të kësaj letre të firmosur nga Leonardo shihet se fjala është për një përsonalitet universal, për një kolos dhe gjeni që pas vete më vonë do të lënë vepra kapitale jo vetëm për Italinë por padyshim, që emri i tij do të bëhet sinonim i të gjitha shkencave me të cilat do të mirret.
Për Darkën e fundit - kryevepra nga kisha Santa Maria della Grazie, salla e ngrënies. Vepër e porositur nga duka i Milanos Lodovico Moro. Darka e fundit ka qenë motiv i shpesht që është përdor nga shumë krijues të pikturës italiane, ku zakonisht është evokuar si ilustrim i ngjarjës religjioze kur Krishti duke ndar apostujve bukë e verë thotë: “Ky është gjaku im dhe trupi im”. Për këtë arsye e ka pikturuar çastin kur Krishti shpall para apostujve tradhtinë e afërt të tyre duke u shprehur: “Sinqerisht po i’u them, njeri prej juve do të më tradhton”. Pra, idea kryesore për realizimin e pikturës është marr nga tregimi i Ungjilit.
më e njohur në tërë opusin krijues të Leonardo da Vinçit është Mona Liza. Për portretin dhe buzëqeshjen e Mona Lizës është shkruar më se një herë. Vërshimi literar veç ka filluar me Vasarin: “Kush dëshiron të dijë se ç’nivel është arti kuadër të përmbaj natyrën, le ta kundron këtë portret. Gjithashtu duhet cekur se madhështin më të madhe portreti e arrinë me buzëqeshjen karakteristike, me duartë e kryqëzuara dhe peizazhin fiorentinë në prapavi. (40).
Veprat nga periudha e mëvonshme e Leonardos janë: “Joan Pagëzuesi”, dhe “Bahusi” nga Luvri.
Nga Leonardoja kanë mbetur mjaftë vizatime. Pjesa dërmuese e tyre kanë qenë në shërbim të ilustrimit të dorëshkrimeve të tija. Ndër më të njohurit janë: Portreti i Izabellës nga Esti, “Autoportreti”, “Fillesa në miter”, studimi i kokës së Krishtit për Darkën e fundit etj.
Në vitet e mëvonshme të jetës Leonardo shumë më tepër i përkushtohet interesimeve të tija shkencore. Arti dhe shkenca për herë të parë janë sintetizuar në zbulimet shkencore të përspektivës së Bruneleskit; ndërsa në këtë drejtim vepra e Leonardos është kulminante. Ai mendon se artisti duhet të njoh jo vetëm rregullat e përspektivës por, edhe ligjet tjera të natyrës. Gjerësia e jashtzakonshme e hulumtimeve të tija është dëshmuar me qindra vizatime dhe shenime, për cka ka qenë i bindur se më vonë do t’i përmbledhë në një serë shqyrtimesh enciklopedike. Pra, lirisht mund të themi se Leonardo Da Vinci ka qenë shkenctar po aq sa ishte edhe piktor. Është vecuar në fusha të ndryshme të veprimtarisë hulumtuese dhe ka ardhur deri të rezultatet e reja. Ka hulumtuar anatominë e trupit të njeriut, duke u shërbyer me autopsi, ka studjuar ligjet e valëve lëvizse, ka vëzhguar e analizuar fluturimin e zogjve dhe të insekteve duke kërkuar principe konstruktive për krijimin e makinave fluturuese, ka studjuar efektet e dritës mbi objekte, format e shkëmbinjëve dhe reve, harmonin e tingullit, zhvillimin e bimëve etj.
Në vitin 1506 Leonardo e braktisë Firencën. Përveç një numri të madh të punimeve-vizatimeve, e ka bartur edhe portretin e vetë shumë të preferuar Mona Lizën dhe nga ky portret më nuk është ndarë asnjëherë. Pra përkundër tërë asaj që krijoj dhe u dëshmua si krijuesi më i njohur italian, fillojë një tatpjetë dhe dëshprim i vërtetë në shpirtin mjaftë suptil të krijuesit. Mirëpo, në ndërkoh nuk pushojnë ofertat dhe ftesat e mbretit francez Francoa I i cili e fton Leonardon që të vie në Shërbim të tij dhe ia lë në disponim kështjellën Klu në afërsi të Ambuazit. Aty, në nënqiellin e qetë të Loarit Leonardo do t’i kalon ditët e fundit të jetës, i koncentruar në shkrimet e veta dhe thellësisht i vetmuar me 2 maj të vitit 1519 i pushon të rrahurit e zemrës gjeniut më të madh të artit në përgjithësi.
Edhepse fizikisht Leonardo Da Vinci largohet nga skena e artit dhe krijimtaria e tij e begatshme, ai – emëri i tij mbetet i shënuar në historinë e shpikjeve më të mëdha njerëzore të asaj kohe, ndërkaq, këto vepra të mëdha për brezat e reja mbesin si burim i pashtershëm i fitimit të njohurive mbi botën dhe cdo gjë tjetër që ndjen nevojë njeriu i sotëm.
