Ja ku je: ulur përballë një njeriu të shquar që të shikon nga një karrige që duket shumë më e rehatshme se e jotja. Ai është një ekspert rekrutimi, me sa duket një psikolog profesional, ndërsa ju jeni në intervistën tuaj të dytë këtë muaj. Ai vend është krijuar për ju, ju keni studiuar dhe praktikuar në atë sektor, jeni gati t’i përgjigjeni çdo pyetjeje teorike dhe teknike për atë punë specifike. Sapo ke ripërsëritur emrin tënd dhe, me besimin tënd, po përgatitesh të shpjegosh me detaje karrierën tënde, kur të ndërpritet kërkesa fatale: “Si do ta përshkruanit me 3 mbiemra?
Ju përpiqeni të shikoni brenda vetes, kërkoni të gjitha përgjigjet e mundshme të sinqerta për ta dhënë atë. nuk janë të parëndësishme, ju armatoseni me kurajo dhe cicëroni diçka (faza e dytë e sikletit) Rekrutuesi në këtë pikë mund të jetë i kënaqur me përgjigjen tuaj, por juve do t’ju duket e paplotë, sipërfaqësore, nëse jo shumë e ngjashme me ju. Është e lodhshme të mbyllesh në 3 mbiemra. Nga njëra anë, fjalët lejojnë një takim dhe dialog me të tjerët në një bazë të përvojës së përbashkët, por nga ana tjetër ato e varfërojnë vetë përvojën, duke e reduktuar atë në “fjalë”. Në fund të fundit… Pak mbiemra mund të përshkruajnë me të vërtetë kush jemi ne? Por mbi të gjitha, a jemi në gjendje të përshkruajmë se kush jemi?
Megjithëse rregullat shoqërore na shtyjnë të marrim rolin e “djaloshit të barabartë me njëqind mijë fëmijë” dhe të imponojmë mbiemra konvencionalë për të na përshkruar, psikologjia na kujton se si termi identitet i referohet veçantisë së qenies. Në shoqëri ne mund të supozojmë njëkohësisht identitete të shumta të quajtura “identitete shoqërore” (të përbashkëta për disa individë që kanë karakteristika të ngjashme): ne kemi një emër dhe një status martesor, ne jemi katolikë, heteroseksualë, avokatë. Por ne kemi një identitet psikologjik unik, vetëm tonin që me rritjen e tij do të ndeshet me ndryshime disa herë. Prandaj, secili individ është i vetmi dhe i papërsëritshëm, por ai do ta gjejë veten gjatë gjithë jetës së tij për të luftuar për veçantinë e tij. Lufta në kërkim të një ekuilibri të brendshëm që i kujton atij se kush “është” dhe “kush është ai”. Lufta kundër një etikete që shoqëria do të përpiqet t’i atribuojë dhe pas së cilës ai ndonjëherë do të strehohet, sepse homologimi mund ta shpëtojë për momentin nga detyra e vështirë e zgjedhjes. Sipas Erik Erikson, çdo fazë e jetës karakterizohet nga një “krizë”, një konflikt intrapsikik dhe social përballë të cilit individi duhet të zgjedhë nëse do të ekzistojë apo jo. Identiteti strukturohet gjatë rrjedhës së jetës në një proces dinamik të bashkëndërtimit midis të lindurit (trashëgimisë sonë gjenetike) dhe asaj të fituar (marrëdhënieve tona dhe, në përgjithësi, ndërveprimeve me mjedisin që rrethon).
Fëmija e njeh veten për herë të parë si një identitet në vetvete përmes atij “reflektimi banal” në të cilin ai sheh imazhin e tij në sytë e nënës. Ndërsa rritemi, ndërveprimet me mjedisin rriten dhe përvojat marrin gjithnjë e më shumë, deri në pleqëri, një rol qendror në strukturimin e identitetit. Adoleshenca përfaqëson periudhën në të cilën ndodh kriza më e thellë e procesit të ndërtimit të identitetit. Winnicott flet për këtë fazë të jetës si “zbulim personal gjatë të cilit çdo subjekt është i përfshirë në një përvojë: atë të të jetuarit dhe në një problem: atë të ekzistimit”. I vendosur mes të qenit fëmijë dhe të qenit i rritur, individi humbet sigurinë e veçantisë së tij dhe pikërisht kur përvojat e fëmijërisë riaktivizohen, ata gjejnë hapësirën për t’u rishkruar. Në zbulimin personal të vetvetes, adoleshenti do të kërkojë një lloj socializimi të ndryshëm nga ai i përjetuar në familje në vitet e fëmijërisë, duke zgjedhur të jetojë dhe të ekzistojë përmes një objekti të jashtëm, siç është objekti social “grupi”. Duke u strehuar në një grup, ai gradualisht do të mësojë të njohë veten; ai do të ndjekë modën e momentit duke modifikuar pamjen e tij dhe identiteti i tij do të marrë forcë dhe vitalitet pas vlerësimit estetik të marrë nga bashkëmoshatarët. Në këtë mënyrë ai do të jetë në gjendje t’u delegojë objekteve (si rroba, prerje flokësh, tatuazhe..) detyrën për t’i dhënë një identitet, pasi në fakt edhe në pamje, megjithëse na duket një koncept sipërfaqësor, ne zgjedhim të të jetë. Kështu, objektet do të përfaqësojnë mjetin parësor të komunikimit përmes të cilit ai do të flasë për veten e tij dhe përmes të cilit ai do të jetë në gjendje të afirmojë dhe pretendojë veçantinë e identitetit të tij.
“Në botë, unë jetoj gjithmonë bashkë me flokët e mi… Kur humbas sensin dhe nuk ndjej asgjë, kërkoj që flokët të konfirmojnë se ekzistoj dhe përfaqësoj diçka unike, të gjallë, të vërtetë dhe të sinqertë për të tjerët. Pavarësisht kësaj rritjeje të dhimbshme krenarie, përpiqem çdo ditë që jetoj të jem burrë dhe jo shkurre”.
