Kandidati për kryeministër, Albin Kurti, në një intervistë me zyrën e Heinrich Böll Stiftung në Beograd realizuar me gazetarin Simon Ilse ka folur për përparësitë e qeverisë së tij të ardhshme, dialogun me Serbinë, agjendën e tij të gjelbër dhe adreson çështjen e përkatësisë etnike kundër kombësisë në Ballkan.
I pyetur për situatë aktuale në lidhje me votat nga Serbia dhe rinumërimin dhe bisedimet me LDK-në për bashkëqeverisje, Kurti ka thënë se gjithmonë kanë menduar se është e rëndësishme të krijohet thelbi i një koalicioni me LDK-në, duke mos përjashtuar kurrë të tjerët.
“Vetëvendosje ka 29 deputetë plus 1 nga pakicat që iu bashkuan grupit tonë, gjë që na bën 30 deputetë (deputetë). Ndërsa LDK ka 28 deputet. Ne duam të përfshijmë menjëherë deputetë të pakicave jo-serbe, 10 prej tyre, mbase nëntë, sepse dikush nuk mund të bashkohet, do ta shohim. Harmonizimi i programit qeveritar është realizuar plotësisht – 100 përqind.
Ajo që mbetet për t’u bërë është pjesa e dytë, përkatësisht përgjegjësitë e qeverisë, e cila ende nuk ka përfunduar. Ne do të shpërndajmë portofolet e ministrave për të cilat kemi rënë dakord që të paktën 30 përqind do të jenë gra, dy zv / ministra për maksimumin e ministrive, dy zëvendës kryeministra maksimal, dhe ne do të përpiqemi t’i mbështjellim ato në dymbëdhjetë ministri. Nuk është e lehtë por megjithatë duket se mund të bëhet. Ne duam ta forcojmë shtetin, jo ta zgjerojmë elitën”.
I pari i VV-së ka folur edhe për luftën kundër korrupsionit, duke thënë se se për këtë kanë për qëllim të fuqizohet zyra e prokurorit.
“Ne duhet ta çlirojmë atë nga dega ekzekutive. Prokurorët duhet të bëhen aktivë, dhe jo vetëm të presin në zyrë që viktimat të ngrenë akuza. Ata duhet të hetojnë dhe të jenë më bindës dhe aktivë, dhe për këtë qëllim ne do të ndryshojmë kodet penale procedurale. Dhe ne duam një proces të vetingut.
Po, unë mendoj se po bëhet edhe në Kongo dhe Ukrainë, por po, procesi i vetingut është diçka që duhet të bëjmë, jo vetëm i kufizuar në gjyqësor dhe prokurori, por edhe në sektorin e sigurisë, policinë dhe shërbimet e inteligjencës – por mbase vetëm për zyrtarët e rangut të lartë.
Atëherë kemi nevojë për zhvillim ekonomik, investime me intensitet të punës, dhe kemi shumë nevojë për të dekriminalizuar prokurimin, sepse kemi mbi 170 autoritete që blejnë produkte – shteti është gjithashtu një konsumator dhe ne duhet të dekriminalizojmë sepse ka disa biznesmenë jo nga ” gjykata e mbretit ”por nga“ gjykata e qeverisë ”- të cilët fitojnë rregullisht tenderët. Kështu që ne do të ndalojmë korrupsionin në qeveri, do ta luftojmë atë kudo në institucione dhe shoqëri. Ne dëshirojmë të rivendosim integritetin, besueshmërinë dhe autoritetin e shtetit tonë si mbledhës i taksave.
Sepse njerëzit nuk paguajnë taksat nëse shohin skandale në qeveri çdo ditë në lajmet në mbrëmje – kjo ka qenë rasti në vitet e kaluara, kështu që të jetë e qartë: sundimi i ligjit dhe anti-korrupsioni nuk është vetëm për hir të drejtësisë dhe qeniet njerëzore, është gjithashtu për hir të ekonomisë, e cila më pas prek jetën e qenieve njerëzore dhe qytetarëve, sepse, si përparimtarë, ne dëshirojmë që ekonomia të funksionojë në shërbim të shoqërisë. Ne gjithashtu kemi nevojë për një bankë të zhvillimit publik dhe një fond investimi sovran për të rritur sektorin privat, veçanërisht ndërmarrjet e vogla dhe të mesme në prodhim, si dhe tregtinë, financat dhe shërbimet”.
Ndërsa, Kurti foli edhe për dialogun me Serbinë, duke thënë se ai do ta filloj këtë dialog me Brukselin.
“Unë dua që serbët të jenë të integruar social dhe ekonomik, jo vetëm institucionalisht, sepse edhe nëse kemi një serb nga Lista Serbe në qeveri, kjo nuk është asnjë garanci se ata janë integruar. Unë dua që kjo qasje nga poshtë-lart dhe dua që njerëzit të jenë të integruar, jo në struktura por në aktivitete.
Pra, le të fillojmë nga ato që njerëzit kanë të përbashkët, si rolet e tyre shoqërore, funksionet shoqërore. Për shembull, nëse fermerët shqiptarë dhe serbë në një fshat grumbullohen për plehra, fara, prodhim ushqimi, si mund të subvencionohen nga shteti? Unë mendoj se ky është integrimi i vërtetë. Ne do të respektojmë Kushtetutën, do të kemi një ministër nga komuniteti serb me siguri, por jemi shumë larg nga sa duam në drejtim të përparimit shoqëror. Edhe nëse Nenad Rašić [1] është ministër, edhe nëse Slobodan Petrović [2] është ministër, ne nuk kemi arritur qëllimin tonë, ne jemi shumë larg nga kjo, por në këtë drejtim më vjen keq për Lista Serbe sepse qëllimi i tyre është për të transferuar presionin që ndiejnë mbi veten e tyre mbi popullin e Kosovës që janë serbë. S’është një lloj ndërfaqe për transferimin e presionit”.
Kandidati për kryeministër u pyet edhe për taksën e vendosur ndaj produkteve serbe, derisa ai tha që do reciprocitet.
“Më 7 dhjetor 2011 ne miratuam një rezolutë mbi reciprocitetin e plotë me Serbinë në Parlamentin tonë, kështu që ne nuk mund të heqim tarifat para se të vendosim reciprocitetin si një parim konstruktiv për marrëdhëniet e fqinjësisë së shëndetshme dypalëshe. Presheva, Medvegja dhe Bujanovci , ata e kanë këtë organ kombëtar koordinues, mbase ai duhet të jetë i vendosur edhe në Kosovë.
Për më tepër, Gjykata jonë Kushtetuese përjashtoi mundësinë e një Shoqate. Është e trishtueshme që 23 nenet e Kushtetutës sonë nuk janë në përputhje me Marrëveshjen e Brukselit dhe asnjë nga shtatë kapitujt e marrëveshjes nuk i përmbush kriteret për të qenë në përputhje me Kushtetutën tonë, kështu që në thelb Shoqata ka vdekur dhe Beogradi e di mirë këtë. Dhe një gjë që ishte veçanërisht interesante për mua, më 23 dhjetor 2015, kur Gjykata jonë Kushtetuese tha se Asociacioni nuk është në diskutim, asnjë serb i Kosovës nuk protestoi, vetëm Beogradi. Serbët e Kosovës më thanë ‘Ne pajtohemi me ju. Ne nuk na pëlqen ky Asociacion ‘. A mund ta imagjinosh? 130,000 serbë në Kosovë, asnjë letër proteste pasi Gjykata Kushtetuese tha që asnjë Asociim nuk ishte i mundur”.
Kurti gjithashtu tha se pavarësia ishte një kompromis, por që Serbia na ka borxh për dëmet e shkaktuara në luftë.
“Ibrahim Rugova, në fillim të viteve 1990 tha që pavarësia ishte një kompromis. Plani i Athisaari ishte një kompromis për kompromisin. Ajo që unë mund t’i ofroj Serbisë është një listë kërkesash.
10,000 civilë të paarmatosur u vranë gjatë luftës, 20,000 gra të dhunuara, 1200 objekte kulturore të vjedhura nga muzetë tona. Depozitat bankare të kosovarëve, fondet e pensioneve u vodhën, 120,000 shtëpi u shkatërruan, u dogjën dhe u dëmtuan.
Serbia nuk ka paguar asnjë euro të vetme për asnjë prej tyre. Pra, në thelb unë mendoj se Serbia na ka borxh. Pse duhet të bëj kompromis me Serbinë kur ata na kanë borxh – sepse më lanë të jetoj?! Ky është vendi ynë, ne e shpallëm pavarësinë, 110 vende e njohën atë dhe do të ishte mirë që Serbia të na njohë edhe ne, por nuk do të kërkojë që Serbia të na njohë. Unë mendoj se Serbia duhet të përballet me të kaluarën e vet. Në Batajnica në mes të Beogradit, 744 trupa shqiptarë u zhvarrosën, dhe nuk ka as ndonjë shenjë se ekzistonte një varr masiv”.
Krejt në fund i pyetur për Gjykatën Speciale, Kurti pa dashur të flas shumë tha se VV ka pasur një pikëpamje kritike ndaj UNMIK-ut, ICTY-së dhe Gjykatës Speciale,
“Por tani Gjykata Speciale e ka thirrur Haradinajn dhe ata në të vërtetë mund të dënojnë shumë nga njerëzit për të cilët ju gjithashtu do të dëshironit t’i shikonit të mbanin përgjegjësi për atë që kanë bërë”.
