Pranvera shqiptare e '81-ës, përgjigje ndaj fushatës shumëdjallëzore të Jugosllavisë

Aktuale

Pranvera shqiptare e '81-ës, përgjigje ndaj fushatës shumëdjallëzore të Jugosllavisë

Më: 2 prill 2021 Në ora: 11:00
Hydajet Hyseni

40 vjet më parë parullat “Republikë, Kushtetutë – ja me hatër, ja me luftë”, “Jemi shqiptarë, nuk jemi jugosllavë” ishin shpërndarë gjithandej nëpër kryeqytet si kundërpërgjigje ndaj represionit jugosllav dhe serb në vend, të nisura nga studentët e të përqafuara nga i gjithë populli.

Krejt kjo periudhë njihet edhe si “Pranvera shqiptare e vitit 1981”, të cilës i kishte paraprirë Nëntori pranveror i vitit 1968.

Të mërkurën e 9 marsit të vitit 1981 një grup studentësh kishte planifikuar demonstratën e 11 marsit, e më pas përpjekjet e shqiptarëve për çlirim nga okupatori serb nuk pushuan asnjëherë, deri sa u arrit liria në vitin 1999.

Kryetari i shoqatës së të Burgosurve Politik, Hydajet Hyseni ishte një nga protagonistët e Pranverës shqiptare, i cili me xhelozi ruan kujtimet e asaj kohe.

Atëbotë Hyseni ishte në vitin e 4-të të ilegalitetit dhe ishte përkushtuar që të mos lejonte shokët dhe shoqet të ekspozoheshin si militantë të lëvizjes ilegale.

Ai kujton për kp arsyet që e nxitën të kthehej nga Zvicra për të shërbyer në atdhe.

Hyseni: Pranvera shqiptare është gufim rinor, i cili u bë gjithëpopullor

“Pranvera shqiptare, edhe në fillimin e saj, më 11 mars, edhe më 26 mars, edhe me 1 e 2 prill e pastaj gjithandej nëpër Kosovë, në të vërtet është një gufim rinor, studentor fillimisht, që u kthye e u bë gjithëpopullor. Kush e organizoi, e organizoi gjendja e krijuar, e organizoi koha, gjendja e krijuar, çështja e pazgjidhur e shqiptarëve dhe amanetet e të parëve, e organizoi pabarazia që imponohej atëherë, represioni që po rritej, burgosjet e bijve më të mirë të Kosovës, Adem Demaçit, vetëm një vit përpara”, thotë ai.

Një nga kulminacionet ishte insistimi i Jugosllavisë që më 1 prill të vitit 1981 shqiptarët të regjistroheshin në çfarëdo etnie, veçse shqiptarë jo, për çka Hyseni thotë se u desh një reaksion dhe përgjigje ndaj kësaj fushate qëllimkeqe e aq të dëmshme.

Hyseni: U desh t’i përgjigjemi fushatës shumëdjallëzore të Jugosllavisë

“(Pranvera shqiptare) Ishte sfidë dhe kontestim i motos ‘edhe pas Titos, Tito’, insistimi që Jugosllavia të konsiderohet e përhershme, dhe kjo veçanërisht në Kosovë të forcohej, dhe në këtë vazhdë planifikohej që më 1 prill të organizohej regjistrimi i popullsisë, proces të cilit i kishte paraprirë një fushatë shumëdjallëzore për t’i detyruar shqiptarët që të trajtohen, të ndjehen e të regjistrohen si myslimanë, turq, jugosllavë, si të papërcaktuar, si goranë, malësor etj., vetëm që ta zvogëlonin qenien shqiptare në aspektin demografik. Të gjitha këto meritonin reaksion e përgjigje. Prandaj, gufoi siç gufon pranvera dhe u përhap siç përhapet blerimi e lulet e pranverës”, thotë ai.

Ai thotë se parullat “Duam shokët tanë”, “Lironi shokët tanë”, ishin parullat që shprehnin shqetësimin për bashkëveprimtarët e burgosur nga regjimi jugosllav. Teksa kujton se të gjitha parullat ishin botuar në shtypin ilegal të kohës.

Hsyeni: Parullat që u shpërndanë ishin shprehje e sfidave me të cilat ballafaqohej populli

“Parullat që u shpërndanë ishin shprehje e këtyre sfidave. Jo rastësisht kishte dalë parulla ‘Duam barazi, duam kushte’, meqë barazia nuk ishte vetëm studentore, kërkohej për gjithë Kosovën. Prandaj, kishte parulla: ‘Kosova Republikë’, ‘Vetëvendosje’, ‘Republikë, Kushtetutë – ja me hatër, ja me luftë’, sepse dëshirohej që të bëhej në mënyrë të mirë, por ishte gatishmëria që të shkohej edhe me forma të tjera. Dhe, kështu me radhë u përhap dhe u kthye në lëvizje gjithëpopullore që Kosovës edhe i kushtoi, por e ngjalli edhe njëherë frymën e lirisë së popullit të shumëvuajtur të Kosovës dhe e këndelli edhe opsionin e botës demokratike, liridashëse, e ndërkombëtarizoi në një masë të madhe çështjen e pazgjidhur shqiptare dhe, u bë në njëfarë mënyre, preludi i lëvizjes që nuk u ndal më dhe kulmoi me Epopenë e lavdishme të UÇK-së, e cila me Aleancën Veri-Atlantike i dha dërrmën pushtuesit serb dhe i hapi perspektivën e Kosovës së pavarur, demokratike”, kujton ai.

Duke thënë se lulet më të bukura ishin dëshmorët, Hyseni me pak fjalë përmbledh Pranverën Shqiptare të vitit 1981.

Hyeni: Lule ishin të gjithë, por lule të veçanta ishin dëshmorët e shumtë

“Lule ishin të gjithë ata që merrnin pjesë, po lule të veçanta ishin dëshmorët e shumtë, ishte një dyzinë dëshmorësh e ishin qindra të plagosur. Këtu në Shoqatën e të Burgosurve ka disa të burgosur që janë pa gishta, me gjymtyrë ose ndonjë pa sy, dhe kishte edhe vajza që ishin plagosur me plumb, Besë Ahmeti e të tjera. Pranvera vjen në kohën e saj, por ndonjëherë vjen edhe në vjeshtë”, tha ai.

11 marsi 1981 dhe gjithë pranvera 81 ishin një kthesë që lëvizi Kosovën dhe gjithë kombin.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat