Ishte e dielë në mbrëmje më 4 shkurt të vitit 1984, ora 8 e mbrëmes kur ra telefoni në banesën time. Nga zëri i pikëlluar i vëllaut kuptova se kishte ndodhur diçka e papritur në familjen tonë në New York. Ai tha se baba ynë Nika kishte vdekur papritmas nga një sulm në zemër. Në atë kohë kisha jetuar në qytezën Annandale të shtetit Virginia në periferi të Washingtonit. Natyrisht se e perjetova rënde ketë lajm tragjik dhe të papritur. Menjëherë thirra në aeroportin e qytetit nëse kishte ndonjë lidhje ajrore atë natë me New Yorkun. Po thanë ata, ishte një lidhje ajrore në ora 10 të mbrëmjes, bile ky kishte qënë fluturimi i fundit. Mendova të udhëtojmë vetëm unë e gruaja, por djali i vogël Gjoni tha se donte ta shihte edhe njëherë gjyshin. Fëmijët kishin shumë emocione për vdekjen e gjyshit. Kështu udhëtuam të gjithë së bashku dhe arritëm në Brooklyn pak pas mesnate. Në banesën ku kishim jetuar me prindërit e mi gjetëm shumë miqë e dashamirë. Kishin arritur menjëherë edhe Kadri Abdyl Gjonbalaj me të gjithë anëtarët e rritur të familjes së tij. Familja jonë dhe familja Gjonbalaj ishin të pandarë. Ç'prej vitit 1981 unë dhe vëllau Luca kishim marë pjesë aktive në demonstrata anti-jugosllave për lirinë e Kosovës. Atë natë pyeti dikush nëse do të bëhej vorrimi në New York apo në vendlindje. Nuk kisha asnjë përgjigje në atë moment. Ç'prej prillit të vitit 1981 e deri atë ditë kisha menduar shumë për këtë çështje që për mua kishte qënë tepër e ndjeshme dhe problematike në shumë aspekte. Dy javë përpara demonstratës së madhe në Washington kundër Jugosllavisë, unë kisha biseduar gjërsisht me babain dhe nënën për vajtjen tonë në atë demonstratë dhe për pasojat dhe ndërlikimet që do të lindin nga pjesëmarrja ime atje. Gjithë kohën biseduam për çështjen e varrimit të tyre në vendlindje edhe pse ishte temë e papërshtatshme. Të dy prindërit thanë mos u shqetëso për çështjen tonë. Bile iu luta vëllaut që të mos merrte pjesë. Kishim rënë dakord për këtë çështje. Datën e caktuar në mbrëmje u nisa për të marrë autobusin në vendin e caktuar në Manhattan ku prisnin shumë shqipptarë. Nuk e di si por pas pak arriti edhe vellau. E pyeta pse kishte ndërruar mendimin? Nëna më kishte tregur më vonë se ishte ankuar tërë kohën pse nuk po merrte pjesë në atë demonstratë. Por nëna i kishte thënë shko dhe mos u shqetëso për çështjen tonë.
Mua personalisht më shqetësonte një amanet i madh që më kishte lënë babai në dhjetor të vitit 1969. Pavarësisht se kisha qënë student në Fakultetin e Drejtësisë në Prishtinë, kisha vendosë të largohesha. Largimi im ishte çështje personale. Nuk kishte lidhje me regjimin dhe as me politikën e vendit. Unë në atë kohë nuk kisha asnjë rëndësi politike ose shoqërore. Isha një student i thjeshte, bile jo fortë i mirë në studime. Pavarësisht se nuk më pëlqente mërgimi u largova, por jo për mrekullitë ekonomike të Amerikës dhe as për jetën luksoze, por për vështirësi personale ekonomike. Largimin tim nga Kosova dhe Malësia e kujtoj si ditën më të dhimbshme të jetës.Disa javë para largimit e njoftova babain për këtë vendim. Nuk bëri asnjë koment, por aty për aty e mbuloi një heshtje e pikëlluar. Ai tha: "Po kjo nana jote ka me u çmend pa ty këtu". Kjo fjali më shtyri t'i bëjë pyetje: " po sikur të shkojmë të gjithë së bashku dy motrat dhe vëllau i martuar me një djal". Përgjigjja e tij ishte më jep pak kohë të mendojë dhe brënda javës do të përgjjigjem. Pas një jave më tha:”Po, do të shkojmë të gjithë me ty". Por para se të nisemi dua me të lënë një amanet. "Kur të vdesë me më kthye në vendlindje në vorret e prindërve në Kodër të Kryqit siç i quajnë varrezat tona. I premtova duke i dhënë besën e Zotit që kam për ta kthyer trupin e tij të pa jetë në Triesh të Malësisë. Ti e kupton më tha se tash në moshën 60-vjeçare është vonë për mua të marrë rrugët e gyrbetit. Po e bëjë këtë sakrficicë për të mirën e familljes.
Pas një qëndrimi 9 muajsh në periferi të Romës në Itali,në shtator të vitit 1970 imigruam në Shtetet e Bashkuara. Pas jetesës shumë të mirë në periferi të Romës e kishim të vështirë përshtatjen në Amerikë. Shtetet e Bashkuara nuk kishin qënë ashtu siç e kishim imagjinuar. U desh një kohë e gjatë për t'u sistemuar. Punët e rënda fizike dhe mosnjohja e gjuhës së vendit e bënin jetën të vëshirë dhe monotone. Pas pak më shumë se një dekade u pranova në Zërin e Amerikës dhe atje fillova një jetë të re dhe shumë të mirë , mbase më të lumturën në Amerikë.
Të nesërmen a arritjes sime në New York për vdekjen e babait, malësorët ishin kurioz për vendimin tonë se ku do të vorrohet?. Familjarët dhe dashamirët bënin telefonata gjithë ditën për këtë çështje. Dy tre dashamirë tonë kishin biseduar me zyrtarët jugosllavë për mundesinë e varrimit në vendlindje. Ata kishin thënë se nuk ka asnjë problem në qoftë se vellazërit Gjonlekaj vijnë në konsulllatë dhe bisedojnë me ne për disa kushte dhe mundesitë e vajtjes së tyre në Jugosllavi. Pas pjesëmarrjes sonë serioze ne demonstrata anti-jugosllave ne e kishim të vështirë hyrjen në zyrën e tyre. Ata kishin dërguar mesazhe që nuk do te jetë problem nëse ata vijnë në zyrën tonë dhe kërkojne falje dhe premtojne se nuk do të marrin më pjesë në demonstratat kundër Jugosllavisë. Dashamirët tonë ua bënë të ditur që në asnjë mënyrë ata i nuk pranojmë kërkesat e tyre. Ishte viti 1984 viti i përpjekejeve për liri. Nga ana tjetër vajtja jonë në Jugosllavi në atë kohë do të quhej tradhëti nga shqiptarët atdhetar të Amerikës. Një ditë më vonë ata dërguan mesazhin që nuk do të lejojnë varrimin e tij në vendlindje. Kjo më shqetësoi shumë sepse nëna, motra dhe dy kushri kishin vendosur të udhetojnë në Malësi për varrimin e tij . Varrimi i tij në Amerikë më brengoste shumë sepse i kisha premmtuar kthimin në vendlindje. Pavarësisht premtimeve jugosllave,kisha frikë nga arrestimi dhe torturat e tyre. Babai gjatë kohës sa kishte jetuar në Amerikë, nuk e kishte thënë kurrë një fjalë te keqe për atë regjim. Për 14 vjet në Amerikë nuk kishte marrë pjesë në asnjë aktivitet ku mund të flitej keq për Jugosllavinë.Ishte shumë i kujdeshëm për të mos i prishë vetes kthimin. Kishte përvojë nga Lufta e Dytë Botërore.
Gjatë pushtimit italian të Shqipërisë kishte hyrë vullnetar në forcat fashiste italiane për bashkimin e tokave shqipptare. Një numër i dukshëm malësorësh ishin bërë pjesë e forcave italiane për bashkimin e tokave të robëruara nga sërbo-malazezët.Kishte shërbyër në vise të ndryshme të Shqipërisë, bile tregonte për pjesëmarrjen e tij në paradën ushtarake në Tiranë për vrasjen e Nok Gjeloshit. Atë paradë tregonte ai e kishte drejtuar një general italian dhe se e gjithë komanda kishte qënë italisht. Ai tregonte se kishte qënë shumë i shqetësuar sepse ai vet I dyti ishte në krye të batalionit. Më vonë vullnetarët e Malësisë ishin kthyer në Mal të Zi në tokat e pushtuara nga Italia. Ai tregonte për sjelljet jo serioze të disa malësorëve. Tregonte për dhunë e plaçkitje. Disa herë kishte reaguar ashpër kundër tyre. Ata e kishin keqpërdorur fuqinë dhe armën e pushtuesit. Në fillim kishte qënë optimist për bashkimin e tokave shqiptare. E gjithë kjo kishte përfunduar keq sepse pas rënjes së Itaisë e kishin arrestuar dhe future në burgun e Shkodrës, Atje kishte qëndruar disa muaj dhe kishte pësuar keq. Kjo përvojë i kishte futur frikën për të mos u përzier më në asnjë aktivitet. Këtu në Amerikë sidomos pas vieteve 80', kisha folur shumë për mundësinë e bashkimit kombëtar, Por pas rënjes së Italisë dhe rivendosjes së kufijeve të mëparshem shqiptaro-jugosllav ai e kishte humbur shpresën për bashkimin kombëtar. Entuziazmi ynë për këtë çështje i dukej i kotë. Por kurrë nuk zemërohej për pikëpamjet tona. Po këtë bindje kishte edhe miku i tij më i dashur në Amerikë Kadri Abdyl Gjonbalaj. Bile Kadria dhe babai i tij Abdyl Hysa kishin qënë në radhët e ushtrisë së Prenk Calit për bashkimin kombëtar. Edhe Abdyl Hysa kishte bërë disa vjet burg jugosllav për këtë çështje.
Ç’prej ditës së tij të vdekjes, kishin kaluar disa ditë dhe konsulllata jugosllave ende nuk kishte dhënë përgjigjen e vërtetë. Pasi e kishin parë se ne nuk do të shkojmë në Jugosllavi ata kishin dhënë lejen e duhur për varrimin në vendlindje. Në këto ndërlikime kishte kontribuar edhe një diplomat shqiptar i asaj konsullate. Ai ishte besnik i dalluar i Jugosllavisë në atë kohë. Zyrtarët jugosllavë ishin sjellë keq ndaj trupit të babait të pajetë. E kishin zhveshur totalisht, nga frika se në trupin e tij të vdekur mund të kishim futur propagandë anti-jugosllave. Pasi e kishin mbyllur arkivolin dhe i kishin dhënë vulat e duhura, drejtori i funeralit "Joseph Botti" më bëri telefon në shtëpi dhe me tregoi për sjelljet e tyre barbare. Kjo tha ai nuk kishte ndodhur asnjëherë më parë. Ishte shumë i shqetësuar. U qetësua pasi i tregova arsyen pse kishin vepruar në atë mënyrë. Për shkak të motit të vështirë ata kishin arritur pas tri ditësh në vendlindje. Pavarësisht se ishte dimër pjesëmarrja në mortin e tij në Triesh kishte qënë e dukshme. Kishin marrë pjesë shumica e politikanëvë dhe të shkolluarëve të Malësisë. Në letren e vdekjes, autoritetet malazeze kishin kërkuar që të mos përmendej emëri ynë si pasardhës të tij. Nuk kishin krijuar asnjë incident. Aty këtu ndonjë dashamirë besnik i Jugosllavisë kishte bërë komente jo të mira për mos pjesëmarrjen tonë, ashtu siç kishin bërë edhe këtu në Amerikë. Dy gjëmtarë dhe një vajtore kishin qënë agresiv për aktivitetet tona për mospjesmarrjen tonë, duke na quajtur ballista e zogista, gjë që ishte e vërtetë sepse në atë kohë kishim lidhje të ngushta me këto dhe shumë organizata të tjera kombëtare.
Pas një jave u ktheva nga New Yorku në Washington për të vazhduar punën. Ato ditë kishte vdekur udhëheqësi i lart sovjetik Juri Andropov. Një ditë pasi u ktheva producenti i Shërbimit Shqip të Zërit të Amerikës më tha se unë dhe Fehime Pipa do të shkjomë sot në studio për të lexuar lajmet dhe për të drejtuar programin e ditës. Duke lexuar lajmet dhe reportazhet nga Moska për vdejen e Andropovit kisha shumë emocione sepse në atë orë vorrohej edhe babai im në Triesh. Pasi mbaroi emisioni Fehime Pipa më pyeti. Pse kishe kaq emocione? I tregova të vërtetën. Më bëri vrejtje se nuk duhesh të ishe sot në studio. Ishte ky një vendim personal. Nuk desha të dorëzohesha para jugosllavëve as në raste të tilla tragjike. Pa asnjë dyshim kjo ka qënë një javë e dhimbshshme dhe e vështirë që nuk e harrojmë kurrë. Pavarësisht se në atë kohë isha nëpunës i Qeverisë Federale të Shteteve të Bashkuara nuk e përdora në këtë rast, sepse Jugosllavia në atë kohë kshte lidhje të shkëlqyeshme me Amerikën dhe isha i dyshimtë se mund të pësoj keq. Më në fund dëshira e babait tim u realizua dhe ai prehet i qetë në varret e vendlindjes së tijë tash 35 vjet. Edhe nëna kishte lënë amanet varrimin atje. Edhe asaj ia plotësuam deshirën në Qershor të viti 2008 pa asnjë vështirësi. Poeti dhe shkrimtari ynë i madh Martin Camaj kishte respekt të jashtzakonshëm për të gjithë ata shqiptarë që kërkonin të prehen në amshim në dheun e të parëve. Këto amanete krijojnë dilema te mëdha për brezin tonë në diasporë. S'ka dyshim se ata ishin të dashur, por pasardhësit tanë janë mbase më të dashur. Këto ishin disa episode nga ato ditë të dhimbshme nëpër të cilat kanë kaluar shumë shqiptarë në atdhe dhe në mërgim.
Ky shënim për babain tonë Nikë Pjetër Lukën -Gjonlekaj bëhet me rastin e 110-vjerorit të lindjes dhe 35-vjetorit të vdekjes.
