Shumica e botës, përfshirë Kosovën, kanë filluar të kthehen në stilet e jetës më normale pas bllokimeve si pasojë e coronavirusit. Por cilat aktivitete janë në të vërtetë të sigurta?
Pesë epidemiologë dhe ekspertë të shëndetit publik vlerësuan 10 aktivitete të përditshme në një shkallë 1 deri në 5, ku 1 është një aktivitet me rrezik të ulët dhe 5 një aktivitet me rrezik të lartë.
“Aktivitetet me rrezik më të lartë janë ato që janë brenda, me ventilim të dobët dhe shumë njerëz për periudha të gjata kohe”, vlerëson Ryan Malosh, një studiues në Universitetin e Miçiganit. “Aktivitetet me rrezik më të ulët janë jashtë, me hapësirë të bollshme në distancë shoqërore dhe për periudha më të shkurtër kohore”.
Shkuarja te mjeku
Rreziku i ulët (Mesatarja: 2.1)
Jared Baeten, Universiteti i Uashingtonit: “Njerëzit po shmangin kontrollet e kujdesit shëndetësor rutinë dhe urgjent. Por të shkosh te mjeku tani është një nga vendet më të sigurta që mund të shkojnë njerëzit sepse protokollet për stafin, dhomat e pritjes dhe hyrjet në dhomat e pritjes janë kaq të rrepta kudo”.
Shkuarja në një piknik në natyrë
Rreziku i ulët (Mesatarja: 2.3)
Marybeth Sexton, Universiteti Emory: “Njerëzit (duhet) të mbajnë maska kur nuk hanë, sjellin dezinfektuesin e duarve dhe e përdorin atë përpara se të hanë. Të mbajnë një distancë prej 2 metrash nga njëri-tjetri kur është e mundur, dhe mos të ndajnë ushqimin ose pijet”.
Të kesh një ditë me lojëra në natyrë me një shok të fëmijës
Rreziku i ulët deri në i moderuar (Mesatarja: 2.4)
Sexton: “Nëse kjo përfshin fëmijë të moshuar që kuptojnë rëndësinë e distancimit gjatë COVID-19, numri i fëmijëve mbahet i vogël, dhe aktiviteti nuk përfshin kontakt fizik të drejtpërdrejtë, kjo ka të ngjarë të jetë 2. Nëse kjo përfshin fëmijët e vegjël, rreziku ka të ngjarë të rritet në 4 ose 5”.
Blerjet
Rrezik i ulët deri në i moderuar (Mesatarja: 2.5)
Baeten: “Nëse jeni brenda dhe jashtë me një plan të mirë, veshja e një maske vlen edhe për njerëzit që kryejnë shërbimet gjithashtu”.
Kthimi në zyrë
Rreziku i moderuar (Mesatarja: 2.6)
Barun Mathema, Universiteti Columbia: “Zyrat mund të përdorin ditë alternative për të dezinfektuar hapësirat e tyre. Ata mund të kenë krijuar gjëra të tilla që do të siguronin punonjësit që të jenë shumë të vetëdijshëm për simptomat e tyre, apo edhe duke inkurajuar njerëzit për të marrë bërë antitrupash”.
Vizita tek një i afërm i moshuar
Rreziku i moderuar (Mesatarja: 3.2)
Richard Jackson, Universiteti i Kalifornisë, Los Angeles: “Rreziku është më shumë për personin e moshuar, veçanërisht nëse nuk keni distancë. Dhe ka përfitime (psikologjike) në këtë situatë për të rinjtë dhe të moshuarit nëse të dy janë mirë. Vishni maska, lani duart dhe mbajeni distancën”.
Baeten: “Nëse nuk keni qenë në kontakt me askënd tjetër dhe keni ekzaminuar veten për simptoma, vizita e të afërmve më të vjetër mund të jetë me të vërtetë e dobishme”.
Një prerje flokësh
Rreziku i moderuar (Mesatarja: 3.4)
Jackson: “Nëse prerësi i flokëve është mirë dhe pa simptoma dhe është i veshur me maskë, dhe ju jeni gjithashtu, unë do ta vendosja atë si rrezik të ulët… Nëse stafi ka teshtimë dhe kollitet, thjesht qëndroni larg”.
Shkuarja në një restorant
Rreziku i moderuar (Mesatarja: 3.4)
Sexton: “Ushqimi jashtë është më pak i rrezikshëm sesa të hahet në ambiente të mbyllura për shkak të rrjedhës më të mirë të ajrit. Rreziku për ngrënie në natyrë ose shtëpi varet nga ajo me kë jeni bashkë, sa afër tavolinat janë dhe sa njerëz të tjerë janë të pranishëm në restorant – dhe nëse shërbyesit dhe stafi i kuzhinës janë me maska për fytyrën”.
Dërgimi i fëmijës tuaj në një kamp veror
Rreziku i lartë (Mesatarja: 3.9)
Jackson: “Ngjitjet në male, sporti, ushqimi në grup, zjarret në kampe janë mënyra efektive për përhapjen e virusit. Është thelbësore që menaxherët e kampit të marrin grupimin, parandalimin dhe monitorimin shumë seriozisht”.
Baeten: “Kampet me gjëra të mira në vend – grupe të vogla dhe kryesisht jashtë – janë një vlerësim 3. Kampet me shumë fëmijë dhe pa ekzaminim janë një 4 dhe një 5 sepse fëmijët kanë një rrezik kaq të ulët për t’u sëmurë nga ky virus – por personeli është në rrezik”.
Transporti publik
Rreziku i lartë (Mesatarja: 4.1)
Jackson: “Zakonisht kjo është diçka që njerëzit janë të detyruar të bëjnë nëse janë punëtorë thelbësorë dhe duhet të fitojnë para për të jetuar, veçanërisht në zonat urbane. Unë do të vishja doreza, maskë dhe do t’i laja duart. E di se kjo është këshilla e padobishme për dikë, por shmangni makinat e mbushura me njerëz. Autobusët duhet të kenë dritaret e hapura, nëse është e mundur”.
