Kur flasim për qytete ose variacione të tyre më të pakta – fshatra, qyteza, komunitete, ne jemi mësuar të evokojmë skenarë stereotipë që kanë të bëjnë me rrugë, makina, ndërtesa dhe shpesh përfundojmë duke harruar se ka shumë modele të tjera çuditërisht unike.
Shumë njerëz studiojnë qytetet dhe pyesin për momentin e saktë kur ato u shpikën, duke qenë se ato janë vepra të hapura dhe të papërfunduara në progres. Disa supozojnë se origjina e tyre ishte për shkak të nevojës për mbrojtje, gjë që bëri që njerëzit të linin stilin e jetës nomade dhe të vendoseshin si grupe në një tokë specifike për të rritur shanset e tyre për të mbijetuar.
Ko Panyi definitivisht nuk përputhet me stereotipin e një grumbullimi urban. Të kategorizosh ose klasifikosh do të ishte një detyrë komplekse. Do të ishte më e lehtë për ta përshkruar atë si një nga qytetet e padukshme të Italo Calvino, duke marrë parasysh se ai është i fshehur në një gji në Tajlandën jugore dhe i mbrojtur nga një formacion i madh guri gëlqeror rreth 20 metra i lartë, me ndërtimet e tij që dalin nga uji i mbështetur nga shtylla të gjata dhe të holla që i ngjajnë këmbëve të flamingos, duke strehuar më shumë se 360 familje dhe gjithsej 1,680 njerëz.
Historia e këtij fshati filloi në fund të shekullit të 18-të pas një ligji që kufizonte pronësinë e tokës vetëm për njerëzit me origjinë kombëtare tajlandeze, i cili inkurajoi peshkatarët nomade Malaj për të filluar një vendbanim të ndërtuar mbi stalla, duke përfituar nga ujërat e qeta dhe të pasura të gjirit. Me rritjen e pasurisë në komunitet, për shkak të industrisë në rritje të turizmit brenda Tajlandës, u bë e mundur për të blerë tokë në ishull vetë, ku ata më vonë ndërtuan një shkollë, një qendër shëndetësore dhe një xhami.
Në Ko Panyi, natyra përcakton rregullat, dhe njeriu i kupton dhe u përgjigjet atyre. Megjithëse uji nuk ka formën e vet, ai është një element trupor që mbart forcën e natyrës dhe është i aftë të gjenerojë tensione të dizajnit.
Baza e saj strukturore është ngritur mbi shtiza, dhe shtëpitë janë ndërtuar me dru dhe bambu. Një nga sfidat kryesore të jetesës mbi ujë është trajtimi i sipërfaqeve të forta jashtëzakonisht të kufizuara, të cilat zbulojnë mungesën e hapësirave të përbashkëta dhe vendeve të grumbullimit. Prandaj, është e pamundur t’i drejtohesh Ko Panyi-t pa përmendur përpjekjet kolektive të komunitetit në krijimin e një hapësire për kohën e lirë dhe lojërat.
Të frymëzuar nga Kupa e Botës 1986, një grup fëmijësh vendosën të ndërtonin një fushë lundruese, e cila sfidonte sfidat gjeografike të vendndodhjes. Fëmijët filluan të punojnë pas shkollës për të përfunduar sipërfaqen e lojës me dru dhe barka peshkimi. Katran i gjerë 16 metra dhe i gjatë 25 metra, i vendosur pranë një skelë, u bë një thesar kombëtar.
Ko Panyi është larg nga përfaqësimi i një të ardhme utopike, por ende paraqet një mënyrë alternative për të jetuar në një komunitet, duke respektuar dhe kuptuar natyrën ashtu siç është.
Ky është një shembull që na inkurajon të kuptojmë se sa shumë duhet të mësojmë nga forma të ndryshme të vendbanimeve përveç modelit stereotip që mbizotëron sot.
