Për Kirill Dmitriev, njeriu i ngarkuar për shitjen e vaksinës së koronavirusit të Rusisë në botë, ekziston një arsyetim i thjeshtë pas shtytjes së shpejtë të Moskës për të qenë vendi i parë që nxjerr një vaksinë koronavirusi për përdorim të gjerë.
“Është pjesë e mentalitetit shpëtimi i botës“, tha Dmitriev, në një intervistë me The Guardian.
Por të tjerët i shohin gjërat më ndryshe. Pasi presidenti, Vladimir Putin, njoftoi më 11 gusht se vaksina ruse kishte “kaluar të gjitha testet e nevojshme”, kishte një kor shqetësimi nga shkencëtarët në të gjithë botën. Shumë theksuan se asnjë e dhënë shkencore nuk ishte bërë publike nga provat e hershme, dhe provat e fazës së tretë të vaksinës as nuk kishin filluar.
Kishte gjithashtu pretendime të mëparshme nga zyrtarë britanikë të sigurisë se hakerat rusë kishin vjedhur sekrete nga institucionet mjekësore në perëndim. Dmitriev hodhi poshtë kritikat dhe akuzat si një “përpjekje të përbashkët për të njollosur vaksinën ruse për arsye politike”.
Ajo që është e qartë është se gara e vaksinave është bërë një tjetër ngërç midis Rusisë dhe perëndimit. Nuk është rastësi që Rusia e ka quajtur vaksinën e saj Sputnik V, duke u kthyer në satelitin Sovjetik të dërguar në orbitë në 1957 mes një konkurrence të ashpër me SHBA. Për Rusinë, dhënia e zgjidhjes së parë për një pandemi që ka prekur çdo cep të botës do të shihej si një konfirmim se truri shkencor i vendit është ende ndër më të mirët në botë.
Por si fillim, Rusia duhet të provojë se Sputnik V, prodhuar nga Gamaleya, pjesë e ministrisë së shëndetësisë të vendit, në të vërtetë funksionon. Në fillim të shtatorit, shkencëtarët e Gamaleya publikuan rezultatet e provave të fazës një dhe dy në Lancet dhe tani po zhvillohet një provë e fazës së tretë, e cila duhet të përfshijë 40,000 vullnetarë të vaksinuar në javët e ardhshme. Megjithatë, edhe në këtë fazë të hershme, qeveria po shtyn përpara me plane ambicioze për një përhapje të gjerë në të gjithë vendin dhe më gjerë.
“Ne tashmë jemi duke vaksinuar grupe me rrezik të lartë në rajone të ndryshme të Rusisë dhe do të shkojmë në rreth 10 milion doza në muaj në dhjetor,” tha Dmitriev, duke vlerësuar se brenda shtatë deri në nëntë muaj, shumica e rusëve do të jenë vaksinuar. Ndërsa dozat për rusët do të prodhohen brenda vendit, Rusia shpreson të licencojë prodhimin në një numër vendesh të tjera, duke përfshirë Indinë, dhe Dmitriev vlerësoi se kapaciteti mund të jetë 500 milion doza në vit deri në vitin e ardhshëm.
The Guardian shkruan se këto shifra mund të jenë jashtëzakonisht joreale, por besimi me të cilin ato deklarohen nënvizon faktin se autoritetet ruse kanë vendosur një bast të madh mbi vaksinën duke qenë një histori suksesi.
Zyrtarë të shumtë rusë e morën vaksinën gjatë verës, madje edhe para se ajo të ishte aprovuar për përdorim, ashtu si një nga vajzat e Putinit.
Akoma, disa ndihen të shqetësuar për shpejtësinë e përdorimit. Një zyrtar tha se çështja ishte bërë “aq e politizuar”, sa më mirë të mos flitej për të ose të ngrinte rreziqe të mundshme në takimet zyrtare.
Nuk është vetëm Rusia që e ka parë zhvillimin e vaksinave si një garë. Në debatin presidencial të së martës në SHBA, Joe Biden akuzoi Trumpin se po përpiqej të nxitonte përmes një vaksine. “Ai bën presion dhe nuk pajtohet me shkencëtarët e tij”, tha Joe Biden, në përgjigje të Trump duke thënë që një vaksinë do të ishte gati “shumë shpejt”.
Një moment i së vërtetës për vaksinën ruse do të jenë rezultatet e provave të fazës së tretë.
Zyrtarët thonë se prova është e paregjistruar, por ka shenja se jo të gjithë po marrin pjesë vullnetarisht. Një punonjës i një departamenti qeveritar të Moskës përshkroi presionin në punë për t’u regjistruar.
“U bë e qartë se ne duhet të regjistroheshim në internet për provën. Kur më thirrën për të më thënë të vija për një takim, unë duhej të kërkoja një justifikim pse nuk mundja, ”tha punonjësi.
Ministria e shëndetësisë dhe Gamaleya nuk pranuan t’i përgjigjen pyetjeve nga The Guardian, fillimisht duke premtuar një intervistë, por më pas duke ofruar një përgjigje të shkurtër me shkrim ndaj pyetjeve, duke deklaruar se vaksina “ka provuar sigurinë dhe efikasitetin e saj”, shkruan media.
Dmitriev pretendoi se ai kishte marrë tashmë urdhra të përkohshëm për më shumë se 1.2 miliardë doza të vaksinës për vitin e ardhshëm nga më shumë se 50 vende.
