"Dimri po tregon dhëmbët e vet", psherëtin 75-vjeçarja Bara Vrbanac ndërsa ngadalë ngjitet në kontenierin e kampit, të mbuluar nga dëbora, aty ku po jeton tani pasi shtëpia e saj në Kroaci u dëmtua rëndë nga një tërmet muajin e kaluar.
Ajo është një midis qindra familjeve që janë futur në furgonë, kontejnerë dhe strehimore të tjera pasi shtëpitë e tyre u bënë të pasigurta nga tërmeti që vrau shtatë njerëz.
Dimri është tashmë i vështirë në brendësi të Kroacisë, në një nga pjesët më të varfra të vendit, e cila ka ende shenja nga lufta e pavarësisë së viteve 1990.
Në qarkun Sisak, ku goditi tërmeti, papunësia është gati dyfishi i nivelit kombëtar.
Si shumë në rajon, Vrbanac, e cila jeton në fshatin e vogël Sibic, është ende në hall për shkak të shtëpisë, javë pas tërmetit të 29 dhjetorit që çau ndërtesat, shkollat etj.Por ajo nuk dëshiron të lërë tokën e saj dhe kafshët e fermës, gjashtë dele, dy dhi, mace dhe një qen.
"Jam gjithë kohën e frikësuar", tha gruaja e moshuar, e cila mban një shkop druri.
Gjatë ditës, ajo herë pas here hyn në shtëpinë e saj të thyer, me tulla të kuqe, por ajo fle në rimorkion e vogël, të dhuruar, e mbuluar me një plastikë për ta mbrojtur nga bora. Brenda, ajo ka një ngrohës elektrik pranë shtratit. "Për fat të keq kam kaluar nëpër shumë gjëra - luftë, operacione - por kjo është më e keqja," tha ajo.
Kamionë ushqimorë
Afër në qytetin e goditur rëndë të Petrinja, reshjet e dëborës së fundit kanë mbuluar edhe çatitë e shembura dhe grumbujt e pllakave dhe tullave ende që mbushin rrugët.
Flokët e dëborës gjithashtu mbulojnë lulet dhe qirinjtë e vendosur në një pllakë përkujtimore në një ndërtesë që ra dhe vrau një vajzë 13-vjeçare në qytetin me rreth 20,000 njerëz.
Lëkundja gjithashtu i mori jetën dhe pesë burrave nga i njëjti fshat - duke përfshirë një baba dhe një djalë - dhe një organist që u vra brenda një kishe. Pas goditjes së tërmetit, ndihma u derdh nga e gjithë vendi, përfshirë shumë furgonë të dhuruar nga ata që jetojnë përgjatë bregdetit ku kampingu është i popullarizuar.
Në qendër të Petrinja, dhjetëra njerëz kanë qenë në radhë çdo ditë për ushqime të ngrohta të përgatitura në kamionë ushqimi nga shefa kuzhine kroatë - disa edhe me yje Michelin.
Rreth njëqind restorante nga i gjithë vendi u bashkuan me përpjekjet, tha iniciatori i projektit Marin Medak, i cili drejton shoqatën kombëtare të furnizuesve të ushqimit.
Vetëm katër orë pas tërmetit, ata arritën të shpërndanin 800 vakte. Që nga ajo kohë, ata kanë bërë më shumë se 150,000.
"Është minus dy gradë Celsius (28 gradë Fahrenheit) tani dhe këta njerëz duhet të hanë diçka të ngrohtë," i tha AFP-së, Medak, i cili drejton një restorant në Zagreb.
Stevo Borota, një pensionist 75-vjeçar në Petrinja, ka sjellë ushqime të nxehta në shtëpi për gruan dhe djalin e tij, të cilët tani jetojnë jashtë bodrumit të familjes për të qëndruar të sigurt.
"Sigurisht që ne mund të hamë bukë, konserva dhe ushqime të ngjashme, por të hash 'me lugë' është diçka krejtësisht ndryshe", tha ai ndërsa merrte ofertën e ditës, oriz me bizele dhe mish pule.
Nuk ka banjë
Në total, rreth 50,000 njerëz pësuan dëme në shtëpitë ose fermat e tyre në zonën përreth epiqendrës së tërmetit, sipas zyrtarëve.
Shkalla e dëmit ka ngritur pikëpyetje rreth cilësisë së dobët të ndërtimeve.
Byroja kombëtare anti-korrupsion tha se do të kërkonte një hetim.
Në Sibiç, shumica dërrmuese e shtëpive janë të pasigurta tani, tha Josip Likevic, një mekanik 41-vjeçar i cili jeton në komunitetin me rreth 60 njerëz. Brenda shtëpisë së tij rozë, muret kanë çarje ndërsa mbeturinat janë shpërndarë nëpër dysheme.
Pasi i kaloi netët e para në një tendë druri të hapur, Likevic, gruaja e tij dhe tre fëmijë adoleshentë u futën në një shtëpi lëvizëse të dhuruar të parkuar jashtë. "Ne nuk kemi tualet apo banjë", u ankua Likevic.
Të tjera familje janë strehuar në një kazermë ushtarake dhe në shkolla. "Shtëpitë duhet të riparohen dhe ndërtohen menjëherë në mënyrë që njerëzit të mos largohen përgjithmonë," tha nëna 63-vjeçare e Likevic Kata.
Zona tashmë vuan nga nivelet e larta të emigracionit. Familja e tyre, si shumë në rajon, u zhvendos gjatë luftës së viteve 1990 dhe gradualisht është kthyer në jetën normale që nga kthimi. Por ky normalitet u prish në vetëm disa sekonda muajin e kaluar.
