Avokati britanik përmend arsyen kryesore pse s’po lirohet Thaçi: Kjo është sfida e Speciales

Intervista

Avokati britanik përmend arsyen kryesore pse s’po lirohet Thaçi: Kjo është sfida e Speciales

Arbnore Zhushi Nga Arbnore Zhushi Më 4 qershor 2021 Në ora: 20:15
Mark Ellis

Dr. Mark Ellis, drejtor ekzekutiv i Shoqatës Ndërkombëtare të Avokatëve (IBA), me seli në Londër, ka thënë se Kosova nuk mund të jetë “Shtet i tretë”, që mund të garantojë lirimin me kusht nga Gjykata Speciale të ish-Presidentit të Kosovës Hashim Thaçi dhe ish-udhëheqësve të tjerë të UÇK-së.

Eksperti i së drejtës penale ndërkombëtare, në një intervistë ekskluzive për gazetën “Bota sot”, konsideron se nuk ka gjasa që Thaçi të lirohet nga Gjykata Speciale në Hagë, pasi sipas tij, çështja e ish-presidentit, lidhet me ndikimin dhe frikësimin e dëshmitarëve.

Siç ka deklaruar avokati britanik, kjo është arsyeja kryesore pse Specialja ka refuzuar deri më tani lirimin e tij, e jo rreziku i ikjes ose frika e mos paraqitjes për gjykim.

Ellis ka thënë se tejkalimi i problemit të mbrojtjes dhe frikësimit të dëshmitarëve, mbetet një sfidë e madhe për Specialen.

Ai ka shprehur keqardhje për largimin e avokatit kryesor të Thaçit, David Hooper.

Intervista e plotë:

“Bota sot”: A mundet Kosova të jetë një vend i tretë që garanton lirimin me kusht nga Gjykata Speciale e ish-Presidentit të Kosovës Hashim Thaçi dhe ish-udhëheqësve të tjerë të UÇK-së?

Mark Ellis: Ligji dhe rregullat e procedurës së Dhomave të Specializuara të Kosovës (KSC), nuk i përmendin në mënyrë të qartë këto garanci. Sidoqoftë, KSC e konsideron çështjen praktikë të zgjidhur.

Në vendimin e lirimit të përkohshëm të ICTY të Ramush Haradinajt, gjykata theksoi që garancitë e dhëna nga Shteti i Palës së Tretë dhe agjencitë e tij të zbatimit të ligjit në lidhje me monitorimin dhe zbatimin e lirimit me kusht duhet të peshojnë shumë në ekuilibër në favor të dhënies së lirimit me kusht. Gjykata vendosi: "Kur vlerësojnë gjasat që një i akuzuar të paraqitet për gjykim, Dhomat e Gjyqit rregullisht u kanë dhënë peshë të konsiderueshme garancive të dhëna nga Shteti ose entiteti i të akuzuarit që kërkohet të lirohet."

Sipas ligjit të KSC-së, ekzistojnë tre arsye për ndalimin: rreziku i fluturimit; manipulimi i provave, ndikimi ose frikësimi i dëshmitarëve; dhe rreziku i përsëritjes së krimit.

Vendimet në lidhje me paraburgimin dhe lirimin rregullohen kryesisht nga Rregullat dhe Procedurat e KSC. Gjykata mund të vendosë në çdo fazë të procedimit për lirimin e personit të ndaluar. “… Paneli mund të vendosë kushte të tilla për lirimin siç konsiderohet e përshtatshme për të siguruar praninë e të akuzuarit gjatë procedurave ... Paneli do të dëgjojë Shtetin e Tretë, në të cilin personi i ndaluar kërkon të lirohet. Një person i ndaluar nuk do të lirohet në Shtetin e Tretë pa miratimin e këtij Shteti. ” Shkurtimisht, një person mund të kërkojë të lirohet në Kosovë ose në një Shtet të Tretë [për të sqaruar, përdorimi i termit "Shteti i Tretë" nuk përfshin Kosovën pasi gjykata është themeluar nga Kuvendi i Kosovës dhe ajo funksionon në përputhje me ligjet dhe Kushtetutën e Kosovës]. Një Shtet i Tretë do të duhej të pajtohej me një lëshim të tillë. Ai do të ofronte garanci për zbatimin e një lirimi me kusht, i cili padyshim do të ndikonte në vendimin e Gjykatës në favor të lirimit.

“Bota sot”: Kush mund të garantojë lirimin e tyre?

Mark Ellis: Pyetja nuk ka të bëjë më shumë me garantimin e lirimit të te akuzuarit në vetvete, por për të garantuar monitorimin dhe zbatimin e kushteve për lirimin e të akuzuarit.

Në thelb, qeveria e një shteti garantues dhe zbatimi i tij i ligjit do të duhet të garantojnë që i akuzuari do të paraqitet për gjykim, nuk ndërhyn me dëshmitarët, nuk pengon hetimet ose përndryshe shkel kushtet e lirimit të tij. Kushte të tilla shtesë mund të jenë arrestimi shtëpiak i monitoruar, dorëzimi i dokumenteve të udhëtimit ose ndalimi i udhëtimit.

Siç u përmend më herët, kjo qasje ishte një praktikë e vendosur në ICTY, e cila dha një peshë të konsiderueshme mbi garancitë kur vlerësohej lirimi i të akuzuarit.

“Bota sot”: Sa ka gjasa që ata të lirohen?

Mark Ellis: Si një kontribut i pikave të bëra më lart, çështja nuk është se ekziston më shumë rreziku i ikjes ose nëse një i akuzuar do të paraqitet për gjykim. Çështja kryesore, për mendimin tim, është çështja e të akuzuarit që ndikojnë ose frikësojnë dëshmitarët.

Ne e dimë se kjo ka qenë një nga çështjet më të diskutueshme në lidhje me çështjen Thaçi dhe është arsyeja kryesore pse KSC deri më tani ka refuzuar të lejojë çdo lirim. Siç dihet, ekziston një histori e gjatë shqetësuese.

Nëse kujtojmë, bashkësia ndërkombëtare ka qenë e vazhdueshme në kritikat e saj ndaj Kosovës në lidhje me mbrojtjen e dëshmitarëve. Ish-prokurorja e ICTY, Carla Del Ponte deklaroi se "hetimi i luftëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës u duk se ishte më zhgënjyesi nga të gjitha hetimet e bëra nga ICTY. […] Dëshmitarët ishin aq të frikësuar dhe të trembur sa madje kishin frikë të flisnin për praninë e UÇK-së në disa zona, për të mos përmendur krimet aktuale. […] Ata për të dëshmuar duhej transferuar në vende të tjera me të gjithë familjet e tyre dhe shumë shtete nuk ishin të gatshme t'i pranonin ato."

Në vitin 2014, Parlamenti Evropian deklaroi se "[ka] shqetësime për fushën e kufizuar të kornizës së mbrojtjes së dëshmitarëve në Kosovë, e cila është veçanërisht e rëndësishme në rastet e profilit të lartë dhe u bëri thirrje shteteve anëtare të BE-së të rritin bashkëpunimin në lidhje me zhvendosjen e dëshmitarëve.”

Një studim i botuar në vitin 2015 nga Qendra për Kërkime, Dokumentime dhe Publikime me qendër në Prishtinë gjithashtu tregoi se dëshmitarët në Kosovë përballen me rrezikun për tu larguar nga shoqëria.

Themelimi i KSC-së në Hagë kishte për qëllim tejkalimin e problemit të mbrojtjes dhe frikësimit të dëshmitarëve. Sidoqoftë, çështja mbetet një sfidë.

Për shembull, siç aludova më herët, kur fola për refuzimin e kërkesës për lirim "Gjyqtari i Procedurës paraprake veçanërisht mori në konsideratë ndikimin dhe kontrollin e Thaçit, përpjekjet e tij për të minuar Dhomat e Specializuara, skemën e përfitimeve [ose ndihmën juridike joproporcionale] të ofruar për personat e thirrur nga SPO ose anëtarët e familjes së tyre… ”

Prandaj, nuk ka gjasa që i akuzuari të lirohet në Kosovë nga gjykata. Për më tepër, Kosova ka deklaruar deri më tani se nuk do të jepte garancitë e kërkuara nga gjykata.

Sidoqoftë, Gjykatësi i KSC-së Kai Amboss ka shprehur një mendim se në të ardhmen një shtet i Palës së Tretë që vepron si një garantues mund të japë informacionin mbi vendimet e lirimit në të ardhmen. Kështu, duket se Gjykata mund të jetë e hapur për të shqyrtuar, edhe pse jo automatikisht, një lirim të tillë nëse paraqiten garancitë.

Kroacia tashmë ka deklaruar se nuk do të jepte garanci të tilla. Nuk mund të parashikoj nëse shtetet e tjera mund të bëjnë këtë, por mendoj se nuk ka gjasa.

“Bota sot”: Avokati kryesor i Thaçit, David Hooper, është tërhequr nga ekipi i tij. Si e komentoni këtë?

Mark Ellis: Unë nuk jam i sigurt për rrethanat e largimit të z. Hooper nga çështja, por mendoj se është për të ardhur keq. Z. Hooper është një nga avokatët kryesorë të krimeve në Mbretërinë e Bashkuar dhe sigurisht renditet shumë lartë në komunitetin ndërkombëtar.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat