Ende nuk kishte zbardhur e s’ishim ngritur nga krevati, kur ra xhami i dritares së dhomës ku flinte babai. Ai u ngrit dhe hapi ngadalë derën e shtëpisë prej nga hyri brenda një mesoburrë me një çantë të madhe në shpinë. E la çantën në korridorin e vogël dhe u drejtua së bashku me babanë për në dhomën me oxhak, të cilën ne e quanim dhoma e pritjes, ku ata pinë kafenë të shoqëruar me nga një gotë raki. Biseduan gjatë me njëri-tjetrin, me zë të ulët sa nuk dëgjohej asnjë fjalë, derisa zbardhi drita.
-Është një kushëri i afërt, -na tha babai, -dhe nuk sqaroi më gjatë as pse kishte ardhur e as nga ishte. Kur ne u kthyem nga shkolla, ai vazhdonte të lyente shtëpinë që pothuajse e kishte gati në përfundim. Fliste rrallë ndonjë fjalë me babain, ndërsa me ne ishte tepër miqësor, por nuk fliste edhe kur pa dashje bënim ndonjë prapësi të vogël.
-S’ka gjë e rregulloj unë,-thoshte.
Aty nga mbasditja gjithçka ishte e mbaruar, ndërsa ai rrinte si i ngujuar në dhomën me oxhak dhe priste pothuajse në heshtje gjersa të errësohej dhe, bash atëherë, kur bëhej errësirë e plotë, përshëndetej me babanë aty, në korridorin e vogël dhe ashtu nëpër terr zhdukej i shoqëruar nga një klithëm qoku, e cila më fuste në shpirt një ndjenjë ankthi e frike të pashpjegueshme. Sapo mendoja atë që ecte vetëm, natën, nëpër pyllin afër shtëpisë sonë, më vinte të ulërija prej frikës, dhe pyesja veten: “Pse nuk rrinte tek ne e të ikte të nesërmen, por ecte nëpër errësirë, i vetëm, i frikshëm si hije nate...“
Kështu nisi një rit që përsëritej çdo pranverë. Në një nga netët pa gdhirë binte xhami. Babai hapte derën, hynte ai, pinte kafe e raki, lyente shtëpinë dhe ikte po natën në errrësirë, i ndjekur prej këngës së qokut.
Fjalëpak dhe tepër miqësor me ne, megjithatë gjithësesi i panjohur, aq sa ne filluam t’i vinim njëmijë e një emra si: kushëriri që kur ikën këndon si çok. Kushëriri i natës.
Babai fliste rrallë për të, biles mjaftohej me frazën është një kushuri i afërt dhe s’thoshte gjë tjetër. Ndërsa ne hamendësonim lloj-lloj gjërash. Ai vinte përsëri pranverën tjetër, ndërsa ne për babanë, që punonte në një post shtetëror, shtonim pyetjet për kushëririn e natës. Babai thoshte se është njeri i mrekullueshëm dhe kushëri shumë i afërt që punonte në një ndërmarrje me të. Po s’ka shumë rëndësi, ai vjen rrallë, vetëm për të lyer shtëpinë. -Po lereni këtë muhabet,-nxitonte të thoshte.
Kur unë vajta në shkollën e mesme, pashë që babai dhe ai „kushëriri çok„ siç e kishte quajtur motra e vogël, as që u përshëndetën me njëri-tjetrin aty në një qoshe të qytetit, dhe pse kaluan mjaft afër njëri-tjetrit. Çudi, mendova, njeriu që në përfytyrimin tim ecte vetëm natën, ecka edhe ditën, po nuk fliska. E pyeta babanë se përse nuk kishte përshëndetur atë, por ai m‘u përgjigj se nuk e kishte vënë re, kështu që kushëriri mbeti për mua i mbështjellë me enigmë.
Po atë vjeshtë im atë vdiq nga një aksident automobilistik, por ai s’u duk në ceremoninë e varrimit, as në ditët që pasuan.
Rrallë ndonjëherë e shihja nëpër qytet, kalonte indiferent, a thua se s’më kishte parë kurrë në jetën e tij.
Për çudinë time, në pranverë u shfaq sërish tek xhami i dritares, më i frikshëm se kurrë. I ra xhamit si zakonisht tamam ashtu si përherë. Unë desh bërtita nga inati, një inat i përzier me një lloj frike, që më bënte të humbisja qetësinë. Im atë mungonte, më dukej sikur kishte ardhur tamam hija e tij, ajo që vinte ngaherë. Sa nuk thirra: mos e hapni.
U ngrit vëllai dhe e hapi derën. Unë zura të qaj. Im atë ishte në botën tjetër. Kurse ai kushëriri vinte sërish. A thua se s’dinja asgjë se ata nuk flisnin me njëri-tjetrin prej kohësh. A nuk isha unë që i kisha parë të kalonin pranë e paranë pa u “parë“.
E lyejti shtëpinë, u ul në karrige, priti natën që të ikte së bashku me çokun klithës. Unë vështroja vjedhurazi dhe hetoja thellë brenda tij të gjeja enigmën e natës nëpër të cilën ai vinte dhe ikte ashtu i heshtur.
E përcolli im vëlla së bashku me nënën gjer tek dera ku e përcillte im atë.
Nëna më tha që s’duhet ta përshëndesja nëpër qytet edhe pse ishte kushëri i afërt. Sipas saj të njëjtën gjë do të bënte edhe ai. Kurrë nuk do të më përshëndeste.
Bëj sikur nuk e njeh, biri im, kështu bënte edhe yt atë.
Kjo e bënte çështjen krejt të pakuptueshme për mua, biles më të errët e më enigmatike se kurrë. Pastaj unë se takova më gjersa mbarova Universitetin dhe më emëruan inxhinier në atë ndërmarrje ku punonte ai. Pothuajse më ishte fshirë nga kujtesa, kur u shfaq sërish në një nga brigadat e punëtorëve për të zgjuar atë kujtimin e hershëm të njeriut të natës.
Për çudinë time s’më fliste madje më ikte, shpesh më dredhonte rrugë. Ndonjëherë bënte sikur s’më kishte parë kurrë. Punonte në brigadën, bojaxhinjëve me të cilën unë kisha lidhje direkte e ku e takoja shpesh.
Më ngatërrohej në përfytyrimin tim me babanë, edhe ngjante me të. Vinte e lyente shtëpinë. Vinte natën dhe ikte natën, zanat që se kishte harruar edhe pas vdekjes së babait. Vinte pa lajmëruar. Vetëm për të lyer shtëpinë dhe për të pirë një a dy gota raki.
Pak ditë pas emërimit tim, inxhinjer në atë ndërmarrje i thashë brigadierit të më thërriste atë bojaxhiun që fliste pak. Emrin nuk ia zija në gojë, dhe bëja sikur s’ia kujtoja dot gjersa brigadieri i ra në të. Pas dy orësh ai u gjend në zyrën time, ku priste të fillonte mbledhja e sektorit teknik. Erdhi ashtu me rroba pune dhe, pasi më përshëndeti me një buzëqeshje të ëmbël, tha:
-Të dielen!-dhe doli ashtu i heshtur pa thënë fjalë tjetër. Doli pa pyetur pse e kisha kërkuar, aq më tepër pasi qëndroi disa sekonda.
Unë s’pata forcë ta ndalja. Të dielën u shfaq tek xhami i dritares me trokitjen e tij të zakonshme. U ngrit im vëlla e hapi derën. Hyri brenda la çantën e madhe dhe hyri në dhomën me oxhak.
Unë u ngrita dhe zgjata dorën drejt tij. Po ashtu bëri edhe ai duke më përqafuar. Para pseve të mia nisi të tregonte atë enigëm të gjatë. Kushëriri i afërm i timeti ishte i presekutuar politik, ndërsa im atë drejtor në atë ndërmarrje. Të dy e donin dhe respektonin njëri-tjetrin por ja, ashtu fshehurazi. Në fund të fundit s’kishin ç’të banin; të dy ruanin vetveten dhe njëri-tjetrin nëpërmjet të vetmes mënyrë.
Ndryshuan kohët...
Edhe pse nuk kishte të presekutuar ai sërish s’e la zakonin e vjetër, tek ne vinte natën. Gjithmonë trokiste në xham. Ikte po natën.
Në fakt, unë tani sa herë dëgjoj këngën e çokut më duket se është ai njeri që ikën natën.
