Prolog
Nё lagjёn tonё tё madhe “Çair”
Lindi Princ Bixhi me diplomё.
Vёrtet, ёshtё burrё asgan - Ilir
Nuk u shitë, jo: nё Qafё Thanё.
E mori me dije e vlera tё veta
O lumё miku: Tungjatjeta!
Prandaj, ky burrё me mustaqe
Meriton tё hyjё nё letёrsi.
I ka veprat me qindra faqe
Herё pas here shkruan poezi.
E mbi tё gjitha, ёshtё burrё mali
I veshur me armё deri nё dhёmbё.
Lakmi ia ka, sot: Edhe gjenerali
Atdheun, jo ta shkelin me kёmbё...
DACI ZI NA ERDHI NË LËMË
Heret, ende pa ardhё dita
Dac Ziu me njё çetё banditë
Trojeve tona iu sul nё prita:
Princ Bixhin tonё me fletё
Zap ta bёj, t’i ndalet rrita.
Pusi trimit i vё te porta e Shtëpisë
Burri, me mustaqe vesh më vesh:
Pragu, armiqtё s’i pret me torta
Pa u rrokur fytas, derdhё gjaqe.
Krisi pushka, seç u bё nami
Qyqja nёnё, ku i lamё armёt?!
Sot, na sulmoi Dac Ziu. Harami
Rrokni sёpatat, rrokni gёrshёrёt!
Ballё mё ballё i dalin nё lёmё
Populli hanё barot me dhёmbё...
LUFTA KRISI BURRA PRANË NJË LISI
Tym e mjegull u mbush lёma
Krisi pushka, gjёmoi moti.
Dridhet toka, thyhen xhama
Vallё, u ngritё nga varri Kastrioti?!
“O bini armikut burrat e mejdanit
Kёputni sumbullat e xhamadanit”!
Se, ky popull nuk do dhunё
Kush e sulmon, korrё furtunё.
E kemi zakon nga tё parёt
Para, dorzojmё jetёn sesa, armёt...
NDIHMË VIJNË DY BURRA
E NJË GRUA
Lufta vazhdon. Dridhet “Çairi”
Tym e mjegull deri nё qiell.
Ndihmё dy burra e njё grua Iliri:
Pritni hasёm, nuk zihet Dielli!
Pa u farua fisi deri nё djepa
Viteve ndezim zjarre nё shkrepa.
E kemi zakon nga tё parёt
Mikun ta presim nё shkallё.
Ndёrsa, hasmin si shqiptarёt
Me gёrshёrё e plumb nё ballё.
O ikni komita se na turpёroi “Çairi”
Tre xhandarё na i vrau Cuca!
Barot me dhёmbё han Bixh Iliri...
PRINC BIXHI NË LËMË SHPALL FITOREN
Vrik e vrik u mbёlodh Katundi
Numrojnё humbjet, dhe fitoret.
Kulla jonё me Tri frengji:
Burra, sot: fytas luftoi pёr liri.
Pёr gjuhё amtare e shkolla
Ngriti lartё flamurin nё molla.
Vit pёr vit do ta bёjmё namin
Kurrё nuk e shesim Vatanin...
DARKA MBRETËRORE
SHTROHET NË LËMË
Dihet niveli, sipas çdo fundi
Darka shtrohet sipas zakonit:
Nё dasёm thirret gjithё katundi
Mes kopshtit, nёn hije tё ftonit.
Burrat me mustaqe e armё nё brez
Rreth sofrёs, ulen sikur trima.
Majё gardhi kёndon njё kёndez
Dikur, shti rrufeja, shkrep vetёtima.
Jo, trimat tanё s’e lёnё sofrёn
Kёmbёkryq e presin, hanë troftёn...
DARKËN PARA E PROVON PRINC BIXH MACI
Dhe, vjen trofta aristokrate
E ka pёrgaditur Dr. Daci:
Pёrsipri me limon e patate.
Jo, shkrimtari thotё: I pari e provon
Darkёn time: Princ Bixh Maci.
E nёse ky burrё e han me shije
Darka ёshtё pёrgaditur pa hile.
Po, nёse ky trim nuk e prek fare
Atёherё, unё duhet gjetur çare.
Princ Bixh Maci, i mori erё troftёs
Kёmbё, mbylli hundёt, u sul portёs.
Darka, sot nuk i vleka pesё pare:
Dr. Daci, s’di ç’ёshtё Darka Shqiptare.
DARKA MBRETËRORE QËNKA - KAKË
Princ Bixhi, edhe njёherё i mori erё
Ndalet. Nuk i sulet s’paska vlerё.
E mbulon me kёmbё kёtё darkё
Thotё si kaçak: Vёrtetё ёshtё kakё.
Dhe, i sulet sallamёs si burrat
Dr. Daci, nuk ka erё nga furrat...
Dr. DACI DESH PLASI NGA INATI
Kuzhinieri ynё, qё fryhej si bibani
Pёr darka aristokrate e mbretёrore.
Vrik e uli kokёn, iku nёn shtrat:
Vёrtetё sot nuk mё shkoi pёrdore.
Po, nesёr: do tju bёj drekё Parisi
Jo, thanё burrat: Na mungon Misi.
Ti, e ke zanat ta pёrgadisësh miun
Bashkё ta ndash me Doktorziun...
DHE NË FUND BURRA KRISI SHAMATA
U tubuan trimat, shkencёtarёt
Komandantёt. Dhe, kryetarёt.
Nё tryezё erdhёn edhe shkrimtarёt.
Papritmas, krisi pushkё shamata:
Thanё: Mjaftё mё me “doktorata”!...
II PRINC BIXHI: NUK IK NGA ATDHEU LIRIA FITOHET NË MALE
Vёrtetё, erdha nga malet
Qё, t’u sjellё njё copё liri.
Nga shpina t’ua heq hallet
Po, jeta nuk qenka poezi.
U pёrpoqa, t’ua hjek samarin
Edhe, ky hiqet burrёrisht vetё.
Ligjet e fushёs ndryshojnё me malin
Shumё kalemxhi keni, e pak poetё.
Lapsin ta nxjerrin nga brezi
Fyt pёr fyti tё rroken si burrat:
Rrugё t’i bёjnë maleve njё çezi
Qё, me vite zbret nga gurrat...
GJUHA SHQIPE NË PUSI
Gjuha shqipe, Gjuhё e Nanёs
Ende, ёshtё si dje: nё pusi.
Kufiri, nё Qafё tё Thanёs:
Librin, e zhvesh, i vё kufi.
Xha Naimit, Sot ia heq struken
E kontrollon n’xhepa pёr libra.
I rrezikshёm, i thotё je pёr veten
E detyrojnё tё hyjё nga Dibra.
Edhe nga Kosova e ndanё me kufi
Copё - copё ia bёnё Atdheun.
Vallё, kёsaj i thuakan sot Liri
Zap, e bёnё edhe Skёnderbeun.
I thanё: Fute shpatёn mё nё brez
Lirinё, do tё na e sjellin tё tjerёt.
Nё ballё tё çetёs u pri njё melez
Kokёmёkokё, politikё tё mjerёt.
ÇIZMET E MËSUESES E KANË HAPUR GOJËN
Pёrditё, nё klasё e shoh mёsuesen
Me tё njёjtat tesha, tё njёjtёn çantё.
Ditё pёr ditё na e zhveshin Nusen
Frikё kam: Do e hanё me njё kafshatё.
Çizmet e saj, Sot: Si tё Lulit Vocёrr
E kanё hapur gojёn nё libёr kёndimi.
Xhaxhi Migjen, edhe kjo motёr Nesër:
Na trembё. E ka hapur gojёn mjerimi.
Shtriga në klasё na hyri me fshisё
Edhe atё, pa libra kёndimi e fletore.
Dituria sa mundet, ende nga ne ikё
Pritё, kot i kemi vёnё dorё pёr dore...
LEKTURAT SHKOLLORE I SHOHIM ËNDËRR
Nuk kemi shkolla, nuk kemi libra
Mёsuesen na e morёn nga klasa.
Hajredin Pasha na vjen nga Dibra
Hapni, o burra kёto dyer se plasa!
Dritaret me hekura, matanё malit
Tymemjegull, si Muji t’i hip kalit!...
REVISTAT PËR FËMIJË I KEMI ME ARNA
Ku mbeti “Pionieri”, dhe “Gёzimi”
“Fatosi” , i Xhaxhit flokbardhë:
Edhe Sot, si Dje: Tё na dalin zot?!
Vallё, a na dёgjon Xha Naimi
Vjershёn e tij, tё na i fshij kёta lotё?!
Po, “Fatosi” me xhaxhin flokёbardhё
Ku humbi ai shok, ku na iku?!
Pse, nuk i hip prapё kalit bardhё
Nuk e sheh se na kёrcnohet rreziku?!
Ballё pёr ballё na ka lёnё kёrcu
Me Hutin me veshё, qё bёn: Hu...
HORRAT NA LANË ME LOPËT
Nuk i shihni librat, planprogramet
Vjershat e tyre “artistike” sakate.
Poetёt e Oborrit me namet partiake
Çirren, turren posteve si zogjё nate.
Çafkёzezat, kur na vijnё nё shkollё
I pёrplasin fletёt mbi banka. Libra.
Bilbilin, e kanё pёrzёnё nё mollё
I thanё: Kёnga yte ёshtё pёr plaka.
Ne, Sot: ia dimё rendin trimёrisё
Nesёr, zingjirёt ia heqim Lirisё...
DHE PRINC BIXHI NUK IK NGA ATDHEU
E kotё, tha: Ështё Princ Bixhi
Luftё tё bёsh me kёta horra:
Nё njё shtet, ku nuk jeton ligji
Arsimi dhe kultura. Libri. Kur,
Fabrikat pёrditё prodhojnё çorra.
Mёsuesen, e trembin nё klasё
Librin ta sakatojnё me sёpatё.
Edhe shkumёs s’ke nё dёrrasё
E kёndej, hiqen si demokratё.
Rrugё tjetёr s’kemi, o burra
Mes kёtij bёrlloku qё shpёrtheu.
Kёngёn, kёtu e ka ndalё gurra
Jo! Kurrё nuk ikё nga Atdheu.
Ehu, i kam malet, i kam fushat
Qafё pёr qafe do flej me arushat...
Shënime për autorin
Kalosh Çeliku lindi më 13 shkurt l951 në fshatin Cërvicë të Kërçovës (IRJ e Maqedonisë). Shkollën fillore e kreu në vendlindje. Shkollën e mesme normale në Shkup, ndërsa studimet e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Universitetin e Prishtinës (Kosovë). Çeliku shkruan poezi e prozë për fëmijë e të rritur dhe gjer më sot ka botuar rreth dyzetë libra: Zogu erdhi me një këngë - vjersha (l982), Lepuri me pushkë - tregime (l983), Shtëpiza e xixëllonjave - tregime (1984), Ferexhja e zezë - dramë (1985), Arusha pa bisht - tregime (l986), Dielli zbret malevе - novelë (l986), Varrimi i sorrave - roman (1988), Vite me borë - roman (l990), Trumbetat e Tellallit - satira (l992), Imzot, lehin qentë - drama (1993), Trimi shihet në vepër - poemë (l994), Çohuni trima shaloni lapsin - rrëfenja (1994), Sorraku i Qytetit - pjesë teatrore (1994), Kali i Trojës nëpër Bit - Pazar - satira (1994), Loja e syve - poezi (1995), Babi ka dy nuse - roman, (1995), Vjellja e zorrëve - poezi (1996), Qyteti i qyqeve - roman (1997), E përcolla Natën - poezi (1998), Mbrëmë fjeta me Vjeshtën - poezi (1999), Kopeja me zgjebe ndjek Autorin - drama (2000), Shtëpia publike - roman (2000), Si u ndava me Gruan time“ - satira (2001), Gratë e mia besnike - roman (2001), Lamtumirë bërllok - nëntë drama (2002, 2007), Me tre varre - roman (2002), Vdekja më deshi më pak se Ti - poezi (2003), Edhe Ajo nuk ishte xheloze - poezi (2004), Repriza e vëllazërim - bashkimit - dramë (2005), Atdheu ky burrë pa Grua - poezi (2006), Kulturofagu - antiroman (2006), Burrat i përzë me burra e Mua me gra - poezi (2007), Engjëlli im është Grua - poezi (2007), Dimri, s’vjen me lule - 5 poema (2007), Ujku e di një lojë - poezi (2007), Kur bërtet “vojvoda“ e pjell Kurvë Partia - satira (2008), Dac Poeti i shkruan poezi Mamit - poemë humoristike (2008), Ehu - poezi (2008), Gruaja besnike - roman (2009), Djemnusha - roman (2010), Atdheu burrё pa Grua - poezi (pёrzgjedhje, 2010), Xhadia - piblicistikë letrare (2011), Cuca Boheme u jep gji poezive të mia - poezi, përzgjedhje në gjuhën gjermane (2012), Plaga e dhjetë e Babait - roman (2012), Rrufjani - publicistikë letrare (2012), Qengji më tha ha bar – roman (2013), Plaga e dhjetë me Hënën - poezi, përzgjedhje në gjuhën greke (2013), Gruaverë - përzgjedhje, poezi (2013) Imzot, lehin qentë – dhjetë drama (2013) Kështjella e dashurisë - poezi, përzgjedhje në gjuhën rumune (2015) etj. Që nga viti 1992 ai drejton Shtëpinë Gazetare - Botuese ASDRENI, në Shkup dhe është kryeredaktor i të vetmes revistë për humor dhe satirë ZEKTHI, që del kur t’i teket në IRJ të Maqedonisë. Dhe, që nga viti (2009) mbarëkombëtarë si revistë për humor dhe satirë.
Kalosh Çeliku është fitues i disa çmimeve të konkurseve letrare në poezi, tregime dhe pjesë teatrore. Njëherit, edhe i çmimeve letrare: PERENDESHË E BUKURISË, në Netët e Poezisë Korçare (2003), në Korçë, Çmimin AS për letërsi (2007), në Kërçovë, “SYRI I KALTËR“ (2007), në Sarandë, “SEREMBE“ (2008), në Laç, “FLAKADANI I KARADAKUT“ (2009), në Viti, Çmim special për vëllimin poetik: EHU nga Simpoziumi Ndërkombtar “MUZA POETIKE”, “PEGASI” (2009), në Gjirokastër, “JEHONA E KARADAKUT” (2010), nё Kumanovё, “SKAMPINI” nё Festivalin Ballkanik tё pozisё (2010), nё Elabasan, Kurora e poezisë “KORÇA 2012”, në Korçë, Çmimin e parë për poezi të vitit (2014) “PAVARËSIA” e Kosovës nga Unioni i Shkrimtarëve dhe Kritikëve Shqiptar, në Prishtinë, METAFORA II (2014) nga Lidhja e Shkrimtarëve të Kosovës, Çmimin “Urat në vargun poetik” (2014) nga Klubi i Shkrimtarëve “Vorea Ujko”, në Klinë (Kosovë) etj.
Drama Ferexhja e zezë është vënë në skenë nga disa teatro në Kosovë e IRJ të Maqedonisë dhe është mirëpritur nga publiku e kritika letrare. Edhe satira Ndihma e shpejtë u përgatit për t’u vënë në skenë me mjaft sukses nga Trupa teatrore “Aleksandër Moisiu“ në Kumanovë dhe çoi pluhur nëpër kuluaret e oborrtarëve. Drama tjetër Zorra qorre dy herë me radhë u përgatitë për skenë, një herë në Kumanovë dhe herën tjetër në Strugë, po i ranë në gjurmë kulturofagët dhe nuk u shfaq para publikut.
Një fat të këtillë kanë pasur edhe pjesët teatrore për fëmijë të shpërblyera me çmime letrare duke u luajtur në skenë dhe duke u emetuar përmes valëve të radiotelevizionit të Prishtinës (Kosovë) dhe Tiranës (Shqipëri).
Krijimtaria e tij letrare është përkthyer në disa gjuhë: maqedonase, gjermane, turke, bullgare, rumune, greke etj. Që nga viti 1992 – 1997, ishte nënkryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptar dhe kryetar 1997 – 2001. Momentalisht është kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë në IRJ të Maqedonisë. Dhe, themelues i disa manifestimeve kulturore tradicionale ndërkombëtarë: Ditët e Naimit, në Tetovë, Takime nën Rrap, në Shkup (poezi erotike) dhe i Ditëve të humorit dhe satirës: XHA DERALLA, në Kërçovë. Poashtu është edhe themelues dhe kryeredaktor i revistës letrare STILI 97, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar në IRJ të Maqedonisë.
Çeliku gjer më vitin 1995 punoi si mësues i Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Drenicë të Kosovës dhe Malësinë e Shkupit. Vitet e fundit punon dhe jeton në Shkup, tashmë në profesionin e lirë të shkrimtarit.
