“Edhe nëse është ditë ndeze qiriun që të gjesh njeriun e ndershëm” Dioxheni ( 412- 323 prk)
Ligj kundër gjuhës shqipe. Një ligj kundër gjuhës dhe kulturës shqipe ka lëshuar sulltani i Perandorisë osmane më 31.maj.1779, AbdulHamiti II, ku përcaktohej saktë marrja në mbrojtje nga ana e turqve e kulturës dhe gjuhës greke, dhe se duhej luftuar gjuha shqipe. Ky dokument është nxjerrë nga arkivat greke dhe është botuar në gazetën “Thessaloniki” (14.korrik.1999).
Ku jemi ,çka jemi ,për kend jemi ? E duam ne vetvetën? Për shekuj me radhë turqit qëllimisht dhe sistematikisht kishin përçarë popullsinë shqiptare në grupe rivalësh, armiqësive fetare dhe zëvendësimin e gjuhës amtare shqipe me gjuhë të huaja. Ndonëse trashëgimia e panumërt e poemave, baladave, përrallave dhe fjalëve të urta ishin përcjellë gojarisht brez pas brezi, qeveria turke i kishte ndaluar rreptësisht botimet në gjuhën shqipe.
Çfarë janë arësyet qe ne jemi tkurrur territorialisht dhe numerikisht si komb ne vazhdimesi?
“….kërcënimet telefonike dhe pëshpëritjet që kam dëgjuar nga disa anonim dhe bashkëvendas: “ja ky tradhtari që thotë se është shqiptar…” Këto pëshpëritje dhe përbuzje i përjetova më së rëndi para pak ditësh, në drekën pas varrimi të bashkëvendasit tim, JordanLlazarevski, ndjesë pastë, në fshatin Beliqica të Rekës së Epërm. Në atë drekë vetëm ndonjëri më përshëndeti, asnjëri nuk u ul në tavolinën time. Prifti, sapo më pa, më përshëndeti dhe më përqafoi. Shumë veta u befasuan, ndoshta edhe u hidhëruan, sepse ngrysën fytyrat e tyre. Pastaj erdhi një zonjë të tavolina ku isha i ulur vetëm. Ajo qe mbesa e një ish-funksionari të madh politikë të RM-së. Mu drejtua: “mund të ju pyes diç?” “Urdhëroni, uluni”, ia ktheva. Sapo u ul më foli paksa e egërsuar: “vërtet, ke thënë se je shqiptarë ortodoks, se në RM jetojnë rreth 300 mijë shqiptarë ortodoksë?”. “Po”, iu gjegja, duke dhënë sqarimet vijuese: “e dini Ju, Zonjë, se 95 për qind e pjesëmarrësve në këtë drektë varrimi flasin gjuhën shqipe, por ende detyrohen ta mbajnë fshehur…” “Po, edhe unë di shqip, meqë gjyshja ma ka mësuar…”, ndërhyri ajo. “Atëherë çfarë ishin nënat dhe gjyshet tona, që nuk dinin asnjë gjuhë tjetër pos shqipes…!?” Ajo nuk dëgjoi më gjatë arsyetimet e mia, e inatosur iku nga tavolina pa u përshëndetur dhe shkoi në tavolinë ku ishte më parë. Më nervozizëm po u rrëfente për bisedën tonë zotërinjve që i kishte në tavolinë..”( nga shkrimi i BrankoManojllovskit)
Udhëpërshkruesi anglez H. N. Brailsfort, në librin e tij me titull “Maqedonia, racat e saj dhe ardhmëria e tyre” të botuar në Londër (1906), ka vërejtur se: “Nga racat që jetojnë sot në Maqedoni, vetëm shqiptarët mund të thuhet se janë autoktonë. Shqiptarët ortodoksë ishin të pranishëm njëlloj në krahasim me shqiptarët e besimeve të tjera, afërsisht njëlloj në gjithë Shqipërinë e Mesme sa ishin të pranishëm në Durrës, Tiranë, Elbasan, Librazhd, Pogradec, aq ishin edhe në Strugë, Prespë, Dibër, Gostivar, Krushevë, Manastir këto janë veneriket shkencore të kohës. Në këtë rrugë të asimilimit mbetën të paprekur për një kohë shqiptarët ortodoksë të Rekës së Epërme të Dibrës me fshatrat Duf dhe Jellovicë të Gostivarit, pastaj të fshtatraveLabinishtë afër Shën Naumit (Ohër) e ndonjë tjetër dhe pjesa tjetër nëpër qytete”.
Pra fjalën e kam për Shqiptarë Ortodoks të Maqedonisë ,dhe me ta dhe qështjen e tyre do të mirremi në kët shkrim. Njerëzit këtu ende nuk janë të vetëdijshëm., jo nga mosdija por nga frika se Historia do ta bëj të veten, dhe të thuhet e vërteta dhe se është e vërtetë se Reka e Epërme me të gjitha fshatrat, e gjetiu kanë folur shqip deri në vitin 1960 .Normalisht, gjithkush ndjehet ashtu si dëshiron, por gjenerata e re duhet ta dijë të vërtetën. Vetëm nëse iu tregohet e vërteta ata do të shkunden nga errësira që iu është imponuar.
“Dua vetëm të tregojë një ngjarje.Ndoshta do të tingllonmire,dhe disi po me lidhet ,me këta njerëz ( shqiptarët ortodoks të Maqedonisë).Në një bisedë që e kisha para dy tri vjetesh me një të njohur në Gjermani.S´pari me pyeti se nga jeni ,dhe une i tregova se jamëShqipetar,kurse ai mu pergjigj që qenkemi t´afërt ,dhe unë i thash si ka mundesi ,kurse ai më tha :une Gjyshen e kam shqipetaret´Maqedonisë.Bile me tha se e kam te inqizuar ne tel se si flet Shqip,dhe unë nga kureshtja që të bindësha i thash se a bën ta ndegjoj.Por kur e leshoje ajo nuk fliste “ shqip,”por një gjuhë disi te perzier me maqedonishte ,dhe i thash se kjo nuk flet shqip,kurse ai mu pergjegj se gjyshja ime nuk pranon asgjë tjeter vetëm se është Shqipetare,dhe më tha se nuk e kam ndegjuart´ketëthën ndonjëherë se ka ndonjë komb tjetër. ( XhavitRamadani,Gjermani) . Pra ?
Sa janë në numër këto gjyshe dhe këta nipër të tillë që nuk guxojnë të tregojnë se janë shqiptar,dhe jetojnë në Maqedoni?
Pikërisht mungesa e një platforme kombtare shqiptare na bëri që të jemi jo unik dhe e pësuam shum keq në histori. Platforma sllave e ka zanafillën që në shekullin 16 kur Rusia i përktheu veprat kishtare të Bizantit e përkthyesi kryesor ishte MihailArtioti me origjine shqiptare ,sllavet e krijuan strategjinë dhe unitetin fetar dhe në shekullin 19 dolën me platformë për formimin e shteteve kombëtare sllave.
Mbretëria serbe, nga viti 1913 deri në vitin 1941 ushtroi politikë tepër barbare ndaj popullsisë shqiptare, të besimit fetar mysliman, ortodoks dhe katolik, por edhe ndaj popullsisë maqedonase. Bile, maqedonasit as që i njihte për popull, kurse shqiptarët myslimanë mundohej t’i tjetërsonte në turq. Porse, përqendrimin fillestar asimilues pushtuesi serb e koncentroi ndaj popullatës shqiptare me besim ortodoks, duke e përdoruar për këtë politikë asimiluese edhe kishën nacionaliste serbe dhe besimin e tyre, prandaj shqiptarët ortodoks i pat “konvertuar” zyrtarisht në serbë. Edhe Jugosllavia e Titos kur e krijoj Maqedoninë si republikë e vazhdoi në të njëjtën mënyrë me shqiptarët ortodoks. Pokëta të sotit çka bëjnë më pak?
Janë shumë shqiptarë të Maqedonisë që janë ortodoks e që nuk guxojnë të flasin se çka janë. Kalaja e Shkupit e meshefë të heshturën e shekujve. Edhe aty kishte kishë ortodoks shqiptarë. Ajo apo ato u rrënuan. kurse tani sllavishtfolësit e duan ta përvetësojnë historinë tonë e të mbjellin një kishë të tyre. Ortodoksët shqiptarë, ata nuk guxojnë të flasin, ata nuk guxojnë të çfaqën e lëre më të kërkojnë kishën e tyre ortodokse shqiptare. Historia jonë ende duhet t’i ruhet forcave centripetale që me ngulm e shtyjnë kombin tonë drejt vrimës së zezë të përpirjes.
“Të tjetërsuarit në Maqedoni janë shqiptarë dhe duhet të bëjmë çdo përpjekje pa u lodhur kurrë që ata shqiptarë ortodoks të rikthehen në identitetin e tyre të parë shqiptarë. Që të na thonë se vetëm muslimanët janë shqiptarë në Maqedoni e s`ka të tjerë kjo është e pa pranueshme. slavët e kanë planin e tyre : shqiptarët ortodoks janë sllav , shqiptarë musliman janë turq kures ata katolik janë zhdukur.( të mos harrojmë që Nën Tereza ka lindur në një lagje katolike të Shkupit) (Ilir Taraj)
“ Zhdukja” ishte e mundur ne saje të platformës pansllaviste te inicuar nga Rusia e cila platformë filloi të zbatohet në dëm te qështjes shqiptare e sidomos pas vitit 1814 dhe Aleancës së shenjtë e cila u realizua me inicim te Rusise. Si rrjedhim i kësaj u shuan të gjitha lëvizjet shqiptare që synonin pavarësi dhe autonomi nga turqia dhe kryengritjet që i inicuan shqiptarët i shfrytzuan grekët dhe sllavët të i bëjnë shtetet e tyre nacionale. Teoria e Wikelmanit e shekullit 18 për të bërshetetin modern Grek si dhe teoritë e Homajkovit dhe Danillevskit për të formuar shtetet sllave ne Ballkan te cilat ishin po tërësisht nën kontrollin Rus ndikuan në t’kurrjen e territoreve shqiptare, asimilimin e shqiptarëve duke e lënë popullin shqiptar pa as një të drejtë kombtare, të varfër, të perqarë dhe në proces te vazhdueshëm te asimilimit dhe dëbimit nga tokat e tyre. Kurse Turku vetë iu ndihmonte në këto qëllime satanike. (QazimNamani)
Duhet bër shumë në ndriqimin e të vërtetës rreth asimilimit te popullatës shqiptare ortodokse ne Kosovë, Maqedoni, Serbi, Mal të Zi dhe Greqi. Të rikujtojmë edhe njëherë se shumica e manastireve ortodokse ne Maqedoni ishin shqiptare, dhe se në Manastirin e Shën Gërgurit sot JovanBigorskit deri me 1945 liturgjia kryhej në gjuhën shqipe; manastir i cili u dogj per të humbur gjurmët shqiptare . Pushteti dhe kisha ortodokse sllavo serbe e shtyen që për këtë manastir te doktoroj JuliaTrickovska me qëllim të falsifikimit të fakteve historike dhe të njejtënpermes Këshillit të Evropës e sollën në Kosovë që të drejton Trashëgimin Kulturore.Poenjejta është bashkautore e Enciklopedisë së Maqedonisë dhe të katër librave tjerë që e falsifikojnë kulturën dhe traditën shqiptare në Maqedoni. Juliabashkpunon me arkeologun PaskoKuzmanin të cilit ju besuan shumë vepra dhe publikime për pervetësim të kulturës materiale shqiptare në Maqedoni.
Dhe një ditë ata , shqiptarët ortodoks mund ta thonë të vërtetën e tyre të lashtë e të tashme njëherësh pa frikë ….sepse ata janë rrënjet e lashta të gjakut tonë….iliro-arberor-shqiptar….rrethanat ua kanë diktuar shumë gjëra të rënda…Në fakt në Maqedoni kanë filluar të shfaqen haptazi disa persona në deklarimin e tyre si shqiptar ..dmth nga ata shqiptare ortodoks ..edhe kjo punë që po e lobojmë e ka për qellim sensibilizimin dhe kthimin e këtyre shqiptarëve në identitetine tyre kombëtar, atëherë fitorja jonë do t `ishte e menjëherëshme… dhe sllavët do të tretëshin si krypa në ujë se puna e tyre disa dhjeta vjeqare iu shkoi kot.
“ Por armiku më i madh i këtyre ( Shqiptarëve ortodoks në Maqedoni) janë vetë Shqiptarët. ( Jeton Kadiri ). Sot kur kemi historian, libra, mundësi për të gjurmuar, të shkollohemi e të emancipohemi në çdo fushëveprimi, ne ende po mirremi me fajtorë .Neve kemi fakte. Neve na mbetet që të zgjojmë vetëdijen e secilit. Kur do të vie ajo ditë që Shqiptarët Ortodoksë në Serbi, Mal të Zi, Maqedoni e më së pari ata në Kosovë të pranojnë se kush janë”
…” Si i zemëruar nga ai përjetim në atë drektë dhe nga kërcënimet dhe pëshpërimat se jam tradhtar pse jam deklaruar publikisht shqiptar, mbase më lejohet të them: më keq po sillën disa shqiptarë ortodoksë, që tashmë deklarohen makedonë, se sa edhe vetë nacionalistët makedonë. Prandaj është vendi për të shtruar pyetjen: vërtet, kush është tradhtar!? Unë që sinqerisht e ndershmërisht shfaq identitetin tim shqiptar, apo të tillët fatkeq e shpirtshitur, që kamuflojnë identitetin e tyre shqiptarë, ose të paktën gënjejnë se nuk i kishin prindërit dhe paraardhësit shqiptarë? Megjithatë, – përkundër hidhërimit njerëzor, – nuk u hidhërohem teprueshëm. Këta fatkeq nuk kanë mundur të përballojnë politikën e asimilimit që kanë ushtruar gjatë gati 100 vjetëve….(B.M -Tanashi)
