Ti thua se dashuria të bën të lirë. Por, zakonisht, shohim se dashuria bëhet barrë, dhe, në vend që të na çlirojë, na shtrëngon më shumë litarët.
Na thuaj diçka për lidhjen dhe lirinë!
Dashuria bëhet barrë sepse nuk ka dashuri. Ju vetëm po lodronit, mashtronit veten. Lidhja, kapistalli është realiteti; dashuria ishte vetëm një hyrje. Prandaj, sa herë që bini në dashuri, herët a vonë zbuloni se jeni kthyer në një instrument – atëherë fillon gjithë mjerimi. Cili është mekanizmi? Pse ndodh?
Vetën para ca ditësh një burrë erdhi te unë dhe më më tha se ndihej shumë fajtor. “Doja një grua, e doja shumë, shumë. Ditën që ajo vdiq po vajtoja, por një çast e kapa veten me një farë lirie përbrenda, sikur të më ishte hequr një barrë. Mora frymë thellë, sikur të isha i lirë”. Atë çast ai u bë i vetëdijshëm për një shtresë dytësore të ndjenjave të veta. Nga jashtë po qante e ulërinte e thoshte “Nuk jetoj dot pa të, tani është e pamundur jeta, do të duket si vdekje”, por thellë poshtë thoshte “Kuptova se po ndihem shumë mirë, tani ndihem i lirë”. Një shtresë e tretë filloi të ndihej në faj, i thotë vetes “çfarë po bën?”, ndërsa para tij shtrihej trupi pa jetë, duke e bërë të ndihej në faj të madh.
Ky njeri erdhi te unë dhe më tha ta ndihmoja “Më ndihmo! Çfarë i ndodhi mendjes sime? Kaq shpejt e tradhëtova? Nuk ndodhi asgjë, askush nuk tradhëtoi? Por dashuria bëhet barrë, bëhet kapistall, varësi, skllavëri. Pse bëhet e tillë? Gjëja e parë që duhet kuptuar është se nëse shndërrohet në skllavëri, ishte vetëm një iluzion sikur ishte dashuri. Po luanit me veten dhe e mendonit si dashuri. Në fakt kishit nevojë për ca litarë, frerë, madje thellë-thellë do të gjeni nevojën tuaj për tu bërë skllevër.
Ka një frikë të fshehtë kundrejt lirisë dhe të gjithë duan të bëhen skllevër. Të gjithë, sigurisht, flasin për lirinë, por askush nuk ka kurajon të çlirohet vërtet, sepse kur jeni plotësisht të lirë JENI VETËM. Nëse keni kurajon të jeni vetëm, vetëm atëherë mund të jeni të lirë. Por askush nuk është aq kurajoz sa të rrijë vetëm. Keni nevojë për dikë, sepse keni frikë nga vetmia juaj. Mërziteni me veten, nuk rrini dot një sekondë vetëm me veten, me veten ju duket gjithçka pa kuptim. Me dikë tjetër jeni në veprim dhe krijoni kuptime false rreth vetes. Nuk jetoni dot për veten, por nisni jetën për dikë tjetër. Dhe kjo vlen edhe për tjetrin, gjithmonë: ai ose ajo, nuk jeton dot vetëm dhe është në kërkim të dikujt. Dy njerëz që kanë tmerr vetminë e tyre bashkohen dhe fillojnë të luajnë – lojën e dashurisë.
Por thellë përbrenda po kërkojnë angazhim, lidhje, skllavërinë. Pra, herët a vonë, ajo që po dëshironit ndodh. Kjo është një nga fatkeqësitë më të mëdha të botës. Do ta keni dhe paraloja zhduket, sapo mbaron funksioni i saj. Kur jeni bërë burrë e gura, skllevër të njëri-tjetrit, kur ndodh martesa, dashuria do të zhduket sepse dashuria ishte vetëm një iluzion në të cilin dy njerëz mund të skllavëronin njëri-tjetrin.
Për ju është poshtëruese ta kërkoni skllavërinë drejtpërdrejt, nuk e bëni. Dhe nuk mund t’i thoni dikujt në fytyrë “Bëhu skllav për mua” ose “Dua të bëhëm skllavi yt”, kështu që i thoni “Nuk jetoj dot pa ty”. Dhe kuptimi është brenda; është i njëjti. Dhe, kur dëshira e vërtetë përmbushet, dashuria zhduket. Filloni të ndjeni skllavërinë, zinxhirët e nisni të luftoni për lirinë.
Mbajeni mend këtë, është një nga paradokset e mendjes: çfarëdo që të merrni do të mërziteni dhe çfarëdo që nuk e arrini dot do ta dëshironi. Kur jeni vetëm kërkoni lidhje e skllavëri. Kur jeni të angazhuar do të filloni të kërkoni lirinë. Vërtet, vetëm skllevërit ëndërrojnë lirinë, ndërsa të lirët kërkojnë skllavëri. Mendja është si lavjerrës, lëviz nga njëri skaj në tjetrin. Dashuria nuk bëhet barrë. Duheshin litarët; dashuria ishte vetëm karremi. Po kërkonit një peshk të quajtur skllavëri: dashuria ishte karremi për të kapur këtë peshk. Kur kapet peshku karremi flaket tej. Mendojeni gjithmonë këtë dhe, kur bëni diçka, vetëdijësohuni përbrenda që të gjeni shkakun themelor.
Nëse dashuria është e vërtetë nuk bëhet kurrë barrë. Cili është mekanizmi që e bën dashurinë skllavëri? Çasti që i thoni të dashurit “Më duaj vetëm mua”. Keni filluar përvetësimin, dhe në çastin që zotëroni dikë e keni poshtëruar thellësisht, sepse e keni shndërruar në një send.
Kur të zotëroj, nuk je më njeri, por vetëm një send më shumë ndër gjërat e mia. Pastaj të përdor, se je gjëja ime, zotërimi im, të cilin nuk lejoj kënd tjetër ta përdorë. Është një ujdi, ku unë zotërohem nga ty dhe ti më bën send, por nuk më përdor dot asnjë tjetër. Të dy partnerët ndihen të lidhur e skllavëruar. Bëjmë skllav njëri-tjetrin.
Pastaj plas lufta. Dua të çlirohem e njëherësh të zotëroj e të zotërohem – kjo është lufta. Nëse nuk dua të zotërohem atëherë nuk të zotëroj dot.
Zotërimi duhet të rrijë larg mesit tonë. Duhet të ngelemi individë e të lëvizim si vetëdije të lira e të pavarura. Mund të bashkohemi, shkrihemi me njëri-tjetrin pa zotëruar askush. Dhe nuk ka më skllavëri e barrë. Frerët janë një nga gjërat më të shëmtuara, dhe, kur them e shëmtuar nuk kam parasysh vetëm në mënyrë religjioze, por edhe estetikisht. Kur jeni në zinxhirë humbni vetminë tuaj, veten tuaj: keni humbur gjithçka. Vetëm që të ndiheni mirë se dikush ju ka nevojën e është me ju, keni humbur gjithçka, keni humbur veten. Por hilja qëndron në përpjekjen për të qenë të pavarur dhe të bëni tjetrin zotërim – ndërsa tjetri bën të njëjtën gjë. Pra, mos zotëroni nëse nuk do të të zotëroheni. Jezusi tha diku “Mos gjykoni, që të mos gjykoheni”. Është e njëjta gjë: “Mos zotëroni, që të mos zotëroheni”. Mos skllavëroni, që të mos skllavëroheni.
Të ashtuquajtirut mjeshtra janë gjithmonë skllevër të mjeshtrave të tyre. Nuk mund të bëheni mjeshtra të dikujt pa u bërë skllav – është e pamundur. Mund të bëheni mjeshtër vetëm kur nuk keni skllevër. Duket paradoksale, sepse kur ju them se mund të jeni mjeshtër vetëm kur s’keni skllevër, do të më pyesni se çfarë është mjeshtëria? Si mund të ndihem mjeshtër kur nuk kam asnjë nën vete? Por unë ju them se vetëm atëherë jeni mjeshtra. Atëherë askush nuk është skllavi juaj e nuk do të mundohet t’ju trajtojë si skllavin e vet.
Të dashurosh lirinë, përpjekjet për të qenë i lirë, janë domethënia e kuptimit të thellë që keni për veten tuaj. Kuptoni se tani jeni mjaftueshëm te vetja. Mund të ndani e bashkoni me të tjerë, por jeni të pavarur. Unë mund të ndaj veten me dikë, mund të ndaj dashurinë time, lumturinë time, ngazëllimin tim, qetësinë time me dikë. Por është përndarje, jo varësi. Nëse nuk ka njeri aty unë jam njësoj i lumtur e i përndritur. Nëse dikush ndodhet aq më mirë dhe e ndaj gjithçka me të.
Kur njëmendësoni vetëdijen tuaj të brendshme, qendrën tuaj, vetëm atëherë dashuria nuk është skllavëri, është përkushtim. Nëse nuk njihni qendrën tuaj dashuria bëhet barrë. Por, fillimisht, duhet të jeni aty për të dashuruar, e nuk jeni.
Buda po kalonte përmes një fshati. Një djalosh iu afrua dhe e pyeti “Mësomë diçka: si mund tu shërbej të tjerëve?” Buda u gajas me të dhe i tha “Më parë ji. Harroji të tjerët. Më parë ji vetja e gjithçka vjen vetë më pas.”
Ju, tani, nuk jeni. Kur thoni se “dashuroni dikë, ajo/ai bëhet barrë”, po thoni se ju nuk jeni, sepse çdo gjë që bëni shkon keq pasi njeriu që vepron nuk është aty. Pika e brendshme e vetëdijësimit nuk është aty, prandaj gjithçka shkon ters. Më parë duhet TË JESH, pastaj mund të ndash qenien me të tjerët. Dhe kjo ndarje do të tjetë dashuri. Por, para kësaj, çdo gjë që bëni është skllavëri.
Së fundmi: nëse luftoni kundër lidhjes, keni marrrë kthesë të gabuar. Vazhdoni luftën, por kaq shumë murgj, oshënarë, sannyasinë po e bëjnë vazhdimisht. Ndjejnë se janë të lidhur pas shtëpisë së tyre, pronës, grave, fëmijëve dhe ndihen të mbyllur në kafaz. Arratisen, lënë gjithçka mbrapa dhe bëhen lypës, ikin pyjeve e vetmohen. Por shkoni vëzhgojini: bëhen të lidhur me mjediset e reja.
I bëra vizitë një miku oshënar, që jetonte nën një pemë në një pyll të dendur, por atje kishte edhe asketë të tjerë. Një ditë rastisi që po rrinim bashkë, dhe, kur miku iku në lumë të bënte banjë, erdhi një asket i ri e u ul në vend të tij. Nisi të meditonte. Kur u kthye miku im nga lumi e shtyu të riun nga pema e ti tha “Kjo është pema ime. Shko gjej një tjetër, nuk ulet kush në pemën time!” Dhe ky njeri kishte lënë shtëpinë, gruan e fëmijët. Tani ishte bërë pema pronë – e nuk mund të meditonte kush tjetër nën pemën e tij.
Nuk shpëtohet lehtë nga zotërimi. Merr forma të reja, gënjen veten, por ngelet aty. Prandaj mos luftoni me maninë për zotërim, vetëm përpiquni të kuptoni pse e keni. Dhe shkoni në themel të shkakut: sepse ju nuk jeni aty, është skllavëria.
Përbrenda jush, vetja ju është aq shumë në mungesë sa përpiqeni t’i bashkangjiteni diçkaje për të ndjerë siguri. Nuk jeni të rrënjëzuar dhe përpiqeni të shndërroni gjithçka tjetër në rrënjët tuaja. Kur jeni të bazuar në vetvete, kur e dini kush jeni, çfarë është kjo qenie brenda jush e kjo vetëdijësim përbrenda, nuk ngjiteni pas askujt.
Kjo nuk do të thotë se nuk do të dashuroni, jo. Në të vërtetë, vetëm atëherë mund të dashuroni, sepse të ndash me tjetrin është e mundur – pa kushtëzime, pa pritshmëri. Ndani e jepni thjesht sepse keni begatinë, rrjedhshmërinë. Kjo tejmbushje vetjake është dashuri, e kur kjo shndërrohet në përmbytje, derdhet mbi gjithë universin e dashuria arrin yjet, në dashurinë tuaj toka rrëngjethet. Është përkushtim, është lutje.
