“Mami, pse qeni ka një bisht?”, “Babi, pse makina ka rrota?” “Gjyshe pse bie shi?”. Dhe kush e di se sa mund të vazhdojmë. Rreth moshës 2-3 vjeç, së bashku me zhvillimin e gjuhës, fëmijët fillojnë të bëjnë pyetje për gjithçka rreth tyre. Një kuriozitet i lindur ndaj botës përreth që çon në kërkesën e fëmijëve për të njohur dhe njohur.
Pra, le të shohim se cila është saktësisht faza e pse-ve, si dhe kur zhvillohet dhe si duhet të merren prindërit me të.
Çfarë është faza e pse-ve dhe kur zhvillohet ajo
Rreth moshës 2-3 vjeç kur fëmijët fillojnë të flasin pak më mirë, madje edhe duke ndërtuar fjali të shkurtra, fillon ajo që quhet faza e pse-ve. Një nevojë e vazhdueshme për të kërkuar shpjegime për gjithçka që i rrethon. Në këtë fazë, fëmijët fillojnë gjithashtu mënyrën e lojës simbolike. Në këtë fazë, çdo gjë e re merr një hijeshi të veçantë, e cila përkon gjithashtu me habinë dhe çudinë për çdo risi me të cilën duhet të përballen të vegjlit.
Kurioziteti që fëmijët fillojnë të zhvillojnë në këtë moshë i bën ata t’u bëjnë kërkesa gjithnjë e më këmbëngulëse prindërve të tyre dhe ndërsa rriten kërkesat bëhen edhe më të hollësishme, aq sa nuk pranojnë më përgjigje të nxituara dhe të pakuptimta.
Faza e pse-ve fillon rreth moshës 2-3 vjeç dhe nganjëherë mund të zgjasë deri në 7-8 vjet, kjo varet nga secili fëmijë. Për sa kohë që flasim për fëmijë të vegjël, përsëritja e “pse-ve” shpesh është një ushtrim gjuhësor për të vënë në praktikë aftësitë e reja. Në disa raste, dëshira e tyre nuk është të marrin një përgjigje, por më shumë të tërheqin vëmendjen e prindit.
Kjo është arsyeja pse është mirë që nëna dhe babai t’i dëgjojnë ata, jo në një mënyrë të shpërqendruar, por me interes të vërtetë, duke marrë pjesë në bisedën e tyre. Nëse fëmijët janë shumë të vegjël, ose të paktën nën 5 vjeç, është mirë të harrosh shpjegimet e vështira, po bëjini ato në mënyrën më të thjeshtë të mundshme. Në këtë fazë është më mirë që prindërit të dëgjojnë me kujdes, sesa të ngatërrojnë përgjigjet komplekse.
Si të merremi me fazën e PSE-ve tek fëmijët
Së pari, le të fillojmë duke u marrë me të në varësi të moshës së fëmijëve. Për ata nën 5 vjeç ne duhet të shmangim teknikat dhe të ofrojmë përgjigje argëtuese, të tilla si duke i parë gjërat nga perspektiva e një loje. Ne mund të përdorim metafora dhe të japim shembuj me gjëra elementare që ata i njohin mirë. Një gabim që nuk duhet bërë është të trajtoni fëmijët 4 ose 5 vjeç si të rritur. Edhe nëse ata mbajnë fjalime që mund të na duken të pjekura, kjo nuk do të thotë që ne duhet t’u ofrojmë atyre përgjigje shumë të komplikuara për moshën e tyre.
Me ata pak më të rritur, ne mund të guxojmë pak më shumë dhe të japim përgjigje që janë edhe pak më komplekse, gjithmonë duke na ndihmuar me shembuj praktikë që me siguri do t’u japin fëmijëve një vizion më të qartë të gjërave. Në çdo rast, nëse duhet të japim përgjigje për çështje të rëndësishme, siç janë ato ekzistenciale, është mirë të mos e shqetësojmë kurrë qetësinë e të vegjëlve, edhe nëse flasim për fëmijë pak më të rritur.
Edhe nëse kemi pasur përvoja negative dhe të dhimbshme, gjithmonë duhet t’u ofrojmë fëmijëve një vizion pozitiv të ekzistencës dhe shpresës për të ardhmen. Dhe së fundmi, le të pyesim veten nëse fëmija ynë dëshiron të dijë vërtet diçka për atë që po pyet apo thjesht dëshiron të na tërheqë vëmendjen. Kjo do të na ndihmojë të kuptojmë shkallën e vërtetë të interesit të fëmijës për një temë ose nëse ai vuan nga mungesa e vëmendjes sonë ndaj tij.
