Në ngjarjen e sotme me video të organizuar nga Fondacioni “Informacioni dhe Mbrojtja e Natyrës” (FIMN), Dega në Republikën e Maqedonisë së Veriut, në bashkëpunim me Ministrinë e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor (MMJPH) dhe Programin e KB të Mjedisit Jetësor (UNEP), u prezantuan rezultatetet e aktivitetit të projektit “Mbrojtja e specieve të bimëve të egra që mblidhen për qëllime tregtare”.
Aktiviteti i projektit synon që të vlerësojë gjendjen dhe të identifikojë sasitë e disponueshme për përdorim të qëndrueshëm të rrushit të ariut (Аrctostaphylos uva-ursi), një bimë që mblidhet intensivisht nga natyra.
Krahasuar me vendet e zhvilluara të Evropës Perëndimore, Maqedonia e Veriut ka një llojllojshmëri të pasur biologjike, për shkak të kushteve të ndryshme klimatike të pranishme në këtë territor relativisht të vogël, si dhe vetë pozicionit, por edhe ekosistemeve natyrore të ruajtura mirë. Ekzistojnë më shumë se 700 lloje të bimëve medicinale dhe aromatike (BMA) prej të cilave më së shpeshti përdoren rreth 220. Rreth 75-80% e bimëve medicinale dhe manave në Republikën e Maqedonisë së Veriut, si dhe në shumicën e vendeve të Ballkanit, janë mbledhur nga natyra. Një pjesë e kësaj pasurie natyrore ka gjithashtu një rëndësi të madhe për ekonominë lokale, pasi më shumë se 50 000 familje ose 200 000 njerëz (familje mesatare prej katër antarësh) kanë të ardhura shtesë nga mbledhja e tyre. Deri në një të katërtën e popullsisë lokale mund të jetojnë me produkte dytësore pyjore nëse ato përpunohen afër vendit ku janë mbledhur.
Rrushi i ariut konsiderohet si një nga bimët e egra më të vlefshme për natyrën dhe për ekonominë lokale. Në Republikën e Maqedonisë së Veriut nuk është e përfshirë në Listën e specieve të egra të mbrojtura rreptësisht dhe nuk është e ndaluar për mbledhje. Popullsia e rrushit të ariut në Republikën e Maqedonisë së Veriut është burimi i vetëm i kësaj lënde të parë në rajon. Është një specie e mbrojtur në të gjitha vendet fqinje dhe është e ndaluar për mbledhje komerciale. Anëtarët perëndimorë të zhvilluar ekonomikisht të BE-së, shumë kohë më parë, ata dëmtuan biodiversitetin e tyre aq shumë sa që nuk ka pothuajse asgjë për të mbledhur nga e egra. Gjermania, Italia, Franca dhe të tjerët importojnë barëra, kërpudha, manaferra, likene nga rajoni ynë dhe i përpunojnë ato, duke krijuar kështu vende pune për njerëzit dhe industritë e tyre. Sidoqoftë, ata nuk e kanë problem të ruajnë habitatet e egra të këtyre bimëve, sepse traditat e mbledhjes janë zhdukur pothuajse dhe nuk ka presion mbi habitatet e egra. Për këtë arsye, nuk ka ndonjë legjislacion të veçantë në BE që kujdeset për ruajtjen e bimëve medicinale, kërpudhave, etj. Kjo është arsyeja pse vendet e Ballkanit nuk mund të mbështeten në Komisionin Evropian sepse vendet e vjetra anëtare nuk kanë probleme të tilla.
Përvojat nga Bullgaria fqinje tregojnë se është përgjegjësia jonë ndaj qeverive dhe njerëzve të rajonit tonë të zhvillojnë dhe zbatojnë legjislacionin tonë kombëtar që do të ruajë specie të vlefshme që janë gjithashtu burime të rëndësishme për zhvillimin ekonomik lokal. Në këtë drejtim, rekomandimet janë që Maqedonia e Veriut duhet të ketë sistemet e veta të paralajmërimit të hershëm, kontrollit, sanksioneve dhe mbështetjes për përdorimin e qëndrueshëm të burimeve të bimëve të egra që mbledhen nga natyra.
Në këtë ngjarje u prezantuan përfundimet dhe rekomandimet për ruajtjen dhe përdorimin e qëndrueshëm të rrushit të ariut. Treguesi kryesor ishte se burimet natyrore nuk rriten në sasi të pakufizuar dhe kërkohet veprim i përbashkët nga të gjitha institucionet e përfshira në përdorimin e tyre të qëndrueshëm. Në këtë drejtim, u përmend fushata për ngritjen e vetëdijes së publikut nën moton “Mbledhim me kujdes”, e zbatuar në kuadër të të njëjtin projekt.
Ngjarja inicioi një diskutim të palëve të ndryshme të interesit se si të përmirësohet në mënyrë më efikase mbrojtja e bimëve të egra të mbledhura për qëllime tregtare.
Aktiviteti i projektit u zbatua në kuadër të projektit “Arritja e mbrojtjes së biodiversitetit përmes krijimit dhe menaxhimit efikas të zonave të mbrojtura dhe integrimit të biodiversitetit në planifikimin e përdorimit të tokës”. Projekti financohet nga Fondi global ekologjik (FGE), zbatohet përmes Programit të KB të Mjedisit (UNEP) partnerë dhe përfitues kryesor është Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor (MMJPH), ndërsa partner lokal në zbatimin e këtij aktiviteti të projektit është Fondacioni “Informacioni dhe Mbrojtja e Natyrës” (FIMN), Dega në Republikën e Maqedonisë së Veriut.
