Filozofia sociale dhe politike në shoqërinë modern

Opinione

Filozofia sociale dhe politike në shoqërinë modern

Nga: Mr. Ali Hertica Më: 30 korrik 2021 Në ora: 08:21
Mr. Ali Hertica

Një mijëvjeçar i ri ka filluar, por historia ecën përpara. Sidoqoftë, disa filozofë argumentojnë se në të njëjtën kohë ka fundin e historisë, për shkak të fitores globale të liberalizmit. Në nivelin ekonomik, politik dhe shoqëror, liberalizmi dominon sot dhe nuk do ta humbasë ndikimin e tij, pohojnë këta filozofë. Ekonomikisht, tregu i lirë është përhapur në të gjithë botën, i cili është referuar si 'globalizim' - një proces i përshpejtuar me rënien e Murit të Berlinit në 1989, i cili shënoi fundin e komunizmit. Ideja e lakueshmërisë së shoqërisë duket se është braktisur për të mirë. Tregu i lirë është parimi përfundimtar i organizimit të shoqërisë, i cili madje aplikohet në atë që ne e quajmë sektor kolektiv. Shteti i mirëqenies duket se është në rënie.

Ndryshimi i proporcioneve

Prandaj ekziston një marrëdhënie në ndryshim midis ekonomisë dhe politikës, kështu që pyetja e një justifikimi etik për këtë marrëdhënie duhet të shtrohet përsëri. Kjo është kryesisht një pyetje e ngritur në filozofinë shoqërore. Në nivelin politik, triumfi i liberalizmit reflektohet në institucionalizimin e demokracisë, me të drejtat dhe liritë politike dhe civile të shoqëruara për qytetarët. Në nivel shoqëror, mund të flitet për një laicizim, individualizim dhe emancipim në rritje. Filozofia sociale gjithashtu i kushton vëmendje të madhe aspekteve normative të politikës dhe asaj ekonomike.

Marrëdhënia midis politikës, ekonomisë dhe etikës

Vitet e fundit, praktika e shtetit të mirëqenies ka çuar në një shoqëri më të orientuar drejt tregut. Fjalët kyçe në këtë kontekst janë 'privatizimi' dhe 'derregullimi'. Gjithnjë e më shumë po flitet për një ekonomi të tregut të lirë, në të cilën sundon individualizmi. Tregu i lirë konsiderohet gjerësisht si parimi më efikas i organizimit të shoqërisë. Pyetja është, megjithatë, nëse ky është gjithashtu parimi më i dëshirueshëm nga një perspektivë etike. Pavarësisht liberalizimit të tregut, ndikimi i qeverisë në ekonomi dhe shoqëri mbetet i madh. Çdo kompani duhet të merret me legjislacion dhe rregullore të gjera, dhe qytetarët dhe konsumatorët gjithashtu preken nga qeveria. Prandaj ekonomia është gjithmonë ekonomi politike, e cila gjithashtu kërkon një qasje etike brenda liberalizmit. Filozofia shoqërore ka të bëjë pikërisht me këtë marrëdhënie midis politikës, ekonomisë dhe etikës.

Marrëdhënia midis lirisë, barazisë dhe drejtësisë

Ndikimi i liberalizmit është më i dukshëm nga theksimi i lirisë dhe përgjegjësisë së individit. Sidoqoftë, kjo liri vjen në kurriz të barazisë, sigurisht aty ku kjo liri nuk është e kufizuar në Kosovë. Në këtë mënyrë, një treg i lirë që funksionon pa shumë ndërhyrje të shtetit çon në ndryshime më të mëdha socio-ekonomike midis qytetarëve. Për shembull, prosperiteti është rritur jashtëzakonisht shumë në dekadat e fundit, por vetëm një pjesë relativisht e vogël e popullsisë ka qenë në gjendje të përfitojë nga kjo. Kjo është arsyeja pse çështja e një ekuilibri të drejtë midis lirisë dhe barazisë ka një rëndësi të madhe. Kjo marrëdhënie midis lirisë, barazisë dhe drejtësisë është një tjetër temë qendrore e filozofisë shoqërore.

Marrëdhënia midis individit, komunitetit dhe shtetit

Një kritikë e dëgjuar shpesh për liberalizmin dhe individualizmin përkatës është se njerëzit sot nuk kanë më një ndjenjë qytetarie apo komuniteti. Kjo kritikë, e cila vjen pjesërisht nga komunistët, duket se shpreh dëshirën për një lloj shoqërie më tradicionale, në të cilën komunitetet kanë përparësi. Kështu rreziku i individualizmit mund të shmanget. Mungesa e qytetarisë  Kosovare ose shpirtit të komunitetit mund të çojë në një afat të gjatë në një rënie të demokracisë. Si mund të mendohet shoqëria, mund të pyesë dikush në këtë kontekst: si një koleksion i lirshëm i individëve, si një plejadë bashkësish, ose kryesisht si diçka e mbajtur së bashku nga shteti? Marrëdhënia midis individit, komunitetit dhe shtetit është gjithashtu një temë kryesore e kërkimit social-filozofik. Filozofia praktike në kuptimin e gjerë

Teoritë filozofike të këtyre mendimtarëve mund të lidhen me praktikat shoqërore bashkëkohore. Përveç kësaj, vëmendje i kushtohet zhvillimit historik të shoqërisë. Dikush mund të flasë për një ndikim reciprok të shoqërisë dhe filozofisë shoqërore: nga njëra anë, ndryshimet ekonomike dhe shoqërore kanë pasur një ndikim të rëndësishëm në filozofinë shoqërore; nga ana tjetër, vetë filozofia shoqërore ka ndikuar në këto ndryshime, për shembull duke i justifikuar ose kritikuar ato. Vlerësimi kritik i imazheve të njeriut dhe shoqërisë të zhvilluara gjatë rrjedhës së historisë është thelbësor për filozofinë shoqërore. Filozofia shoqërore duhet të kuptohet si filozofi praktike në kuptimin e gjerë - filozofi shoqërore dhe politike, etikë dhe antropologji në të njëjtën kohë.

Lidhja me filozofinë juridike

Filozofia shoqërore ka shumë ndërfaqe me lëndë të tjera brenda lëndës së filozofisë. Për shkak të strukturës së saj historike, kjo (nën) disiplinë ka një afërsi të madhe me historinë e filozofisë. Për shkak se analiza e imazheve të ndryshme të njeriut është një aspekt i rëndësishëm brenda filozofisë shoqërore, filozofia shoqërore ka një ndërfaqe me antropologjinë filozofike, në të cilën ato imazhe të njeriut janë tematizuar në mënyrë më eksplicite. Etika është gjithashtu një aspekt i filozofisë shoqërore, sepse filozofia sociale vë në dyshim një shoqëri të drejtë dhe themelin e saj etike siç është Kosova. Për shkak se diskutohen themelet e shtetit në përgjithësi dhe legjitimiteti i ligjit në veçanti, ekziston edhe një lidhje me filozofinë juridike.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat