Mark Ellis, drejtor ekzekutiv i Shoqatës Ndërkombëtare të Avokatëve (IBA) me seli në Londër, ka folur për mbrojtjen juridike të ish-udhëheqësve të UÇK-së, të akuzuar për krime lufte nga Gjykata Speciale.
Eksperti i së drejtës penale ndërkombëtare, ka thënë për gazetën “Bota sot” se Kosova çdo vit cakton 3 deri në 4 milionë euro për përfaqësimin ligjor të të pandehurve të varfër, të cilët nuk kanë mundësi avokati në çështjet e brendshme. Por, sipas tij, ka shqetësime se këto fonde nuk mjaftojnë.
“Ndihma juridike ka një histori shumë të diskutueshme, duke filluar me ICTY, kur ishte gati një mendim i mëvonshëm. Sidoqoftë, sot, të gjitha gjykatat ndërkombëtare penale kanë sisteme të fuqishme të ndihmës juridike. Për Kosovën, ekziston edhe një kompleksitet politik në pyetje. Çdo vit, Kosova cakton afërsisht 3 deri në 4 milionë euro për përfaqësimin ligjor të të pandehurve të varfër të cilët nuk kanë mundësi avokati në çështjet e brendshme. Por gjithmonë ka pasur shqetësim se këto fonde nuk janë të mjaftueshme”, është shprehur Ellis.
Duke komentuar vendimin e Ministrisë së Drejtësisë në Kosovë, e cila ka ndarë 20 milionë euro për mbështetjen financiare për të pandehurit në Speciale, ai ka cituar Ehat Miftarajn se kjo ishte privilegj për një “kategori të caktuar njerëzish”.
Por, avokati britanik ka theksuar se të pandehurit “e varfër” në Speciale, janë të mbrojtur.
“Kur u ndanë 20 milionë euro për mbështetjen financiare për të pandehurit në gjykim në KSC, shumë kritikuan masën si ofrim i "privilegjeve të një kategorie të caktuar njerëzish" dhe "dështim për të përmbushur detyrimet" ndaj qytetarëve të Kosovës që përballen me procedura penale, duke shkelur kështu "parimin e barazisë", kjo sipas Ehat Miftaraj, drejtori i Institutit të Kosovës për Drejtësi. Por, është e rëndësishme të theksohet se aktualisht të pandehurit e varfër që paraqiten para KSC-së, janë në të vërtetë të mbrojtur. Në të vërtetë, një i akuzuar në KSC mund të marrë Ndihmë Juridike ose përmes Dhomave të Specializuara ose përmes Ministrisë së Drejtësisë të Kosovës”, ka thënë ai më tej.
Mark Ellis ka shpjeguar edhe procedurën se si një i dyshuar ose i akuzuar, mund të kërkojë ndihmë juridike nga Dhomat e Specializuar në Hagë, nëse atyre u mungojnë mjetet. Ai ka thënë për “Bota sot” se Specialja ka caktuar tarifa juridike në 100 euro në orë për përfaqësim, pavarësisht nga vijnë avokatët.
“Dhomat e Specializuara ofrojnë ndihmë juridike për të dyshuarit dhe të pandehurit, të cilët mund të demonstrojnë se u mungojnë mjetet për të mbuluar shpenzimet ligjore. Ky proces është i ngjashëm me ato të ndjekura nga gjykatat e tjera penale ndërkombëtare. Nëse një i dyshuar ose i akuzuar kërkon ndihmë juridike nga KSC, ai duhet të plotësojë një formular të ‘Deklaratës së Mjeteve’ që përcakton mjetet dhe pasuritë e tij financiare. Zyra e Mbrojtjes pastaj përcakton nëse personi mund të përballojë një avokat ose nëse rekomandon shpërndarjen e ndihmës juridike. KSC ka caktuar tarifa juridike në 100 euro në orë për përfaqësim, pavarësisht nga vijnë avokatët”, ka deklaruar më tej avokati për “Bota sot”.
Drejtori ekzekutiv i IBA ka treguar se Ministria e Drejtësisë në Kosovë, do të paguajë shpenzimet e udhëtimit për të afërmit e të pandehurve në Hagë. Sipas tij, çdo i pandehur mund të vizitohet deri në 12 anëtarë të familjes në vit. Ndërsa, për çdo vizitë, shpenzimet e udhëtimit do të paguhen për maksimumi për tre persona.
“Ndryshe nga procedurat në Dhomat e Specializuara, Ligji i Kosovës për Mbrojtjen Ligjore dhe Mbështetjen Financiare për Personat e Mundshëm të Akuzuar në Gjykime në Dhomat e Specializuara, nuk kërkon të njëjtën shkallë vlerësimi të indigjencës. Për më tepër, Ministria e Drejtësisë e Kosovës ka vendosur që të përdorë më shumë qasje komplekse gjatë llogaritjes së tarifave për avokatët. Sipas MD, "pagesat do të bëhen bazuar në tarifat e vendosura nga Oda e Avokatëve të Kosovës, tarifat për avokatët në Holandë, tarifat e shtetit nga vjen avokati dhe tarifat e Dhomave të Specializuara". Në kundërshtim me Dhomat e Specializuara, MD-ja e Kosovës do të paguajë shpenzimet e udhëtimit për të afërmit dhe partnerët e të pandehurve. Secili i pandehur mund të vizitohet deri në 12 anëtarë të familjes në vit. Për çdo vizitë, shpenzimet e udhëtimit do të paguhen për maksimumi për tre persona”, ka thënë Mark Ellis.
Avokati britanik ka hedhur dyshime në lidhje me përdorimin aktual të fondeve, veçanërisht në lidhje me ish-anëtarët e UÇK-së që mbajnë funksione publike.
“Së fundmi, nuk duket se ka shumë transparencë në lidhje me përdorimin aktual të fondeve, veçanërisht në lidhje me ish-anëtarët e UÇK-së që mbajnë funksione publike. Në fakt, MD deklaroi se "nuk mund të sigurojë qasje në dokumente në lidhje me zbatimin e [Ligjit të Mbrojtjes Ligjore] pasi këto dokumente klasifikohen bazuar në vendimin e kryeministrit të datës 31 janar 2019."”, ka shtuar për “Bota sot” Mark Ellis./BS
