Nuk është gjithmonë e lehtë të bësh një diagnozë nëse nuk shoqërohet me simptoma të tjera dhe ekziston një tendencë për ta ngatërruar këtë bezdi me dhjamin e tepërt të barkut. Sigurisht, shkaqet mund të jenë të shumta dhe nëse nuk janë patologjike, një ndryshim në zakonet e ngrënies zgjidh problemin e një barku të fryrë.
Simptomat e barkut të fryrë
Simptoma kryesore e barkut të fryrë është e përfaqësuar nga një bark i fortë e i tensionuar në prekje, i cili shpesh shoqërohet me fryrje. Dhimbje barku, spazma, por edhe diarre ose kapsllëk mund të jenë të pranishme në mesin e simptomave të një barku të fryrë, ose të dyja, nëse fryrja është pjesë e një gjendje më të gjerë që quhet sindromi i zorrës së irrituar ose kolit.
Shkaqet e barkut të fryrë
Siç u përmend, shkaqet e barkut të fryrë mund të jenë të shumta. Një nga këto është prania e tepërt e gazit që mund të jetë pasojë e gëlltitjes së ajrit gjatë vakteve, veçanërisht nëse ato konsumohen me ngut. Akumulimi i gazrave në bark mund të shkaktohet edhe nga fenomene të fermentimit të tepërt ne zorrë, të cilat shpesh ndodhin kur konsumojmë bishtaja, alkool, produkte të qumështit, ushqime të pasura me yndyrna ose sheqerna, pije të gazuara. Barku i fryrë mund të shkaktohet nga tretja e dobët, nga ana tjetër, e shkaktuar nga gëlltitja e ushqimeve që kanë shumë yndyrë dhe kalori pra dhe të vështira për tu tretur. Një tjetër shkak shumë i zakonshëm përfaqësohet nga stresi dhe një mënyrë jetese e çrregulluar, pasi ekziston një somatizim që çon në tension të barkut. Në rastet më serioze, por fatmirësisht të rralla, barku i fryrë mund të jetë për shkak të apendicitit ose kancerit të vezoreve dhe zorrës së trashë. Nga ana tjetër, çështja është e ndryshme kur femrat i afrohen ciklit (sindromi premenstrual) ose gjatë menopauzës (destabilizimi hormonal), dhe që janë në çdo rast ngjarje fiziologjike dhe të përkohshme. Shkaqe të tjera përfshijnë shfaqjen e cisteve te ovareve.. Siç kemi parashikuar tashmë, në fakt, ushqimi luan një rol të rëndësishëm në faktorin “barku i fryrë”, për sa i përket shkakut po ashtu edhe zgjidhjes. Një shkak i mëtejshëm i fryrjes së barkut mund të jetë një gjendje e treguar me termin SIBO (Grumbullimi i vogël bakterial tek zorrët) që është një rritje anormale bakteriale ne zorrë, d.m.th një përhapje bakteriale mbi normën, e cila krijon një çekuilibër në florën normale fiziologjike bakteriale, dhe kjo mund të shkaktohet nga problemet në lëvizshmërinë e zorrëve, nga hiperaciditeti i stomakut, nga patologjitë gastro-intestinale ose nga abuzimi i barnave të caktuara. Por nuk mbaron këtu, fryrja e barkut gjithashtu mund të gjurmohet në shkaqe të tjera. Le të mendojmë për intolerancat ushqimore dhe kombinimin e gabuar të ushqimeve të konsumuara në të njëjtin vakt. Dy situata që garantojnë fryrje kronike dhe të përditshme. Pastaj ka ushqime që krijojnë këtë fenomen më shumë se të tjerët (bishtaja, sheqerna, miell i bardhe, pica dhe buka, kremrat si mascarpone). Një tepricë e karbohidrateve gjithashtu, gjatë tretjes, prodhon gaz fermentues, ndonjëherë të dhimbshëm. Ndjenja e “tërheqjes” së barkut e shoqëruar shpesh me simptoma të tjera si prodhim ajri (meteorizëm), dhe ngërçe janë tregues i një problemi që duhet të zgjidhet. Le të analizojmë më nga afër secilën nga shkaqet më të zakonshme të fryrjes së barkut.
Barku i fryrë pas ngrënies
Barku i fryrë pas vaktit mund të jetë për shkak të ushqimit të gëlltitur ose zakoneve të këqija, siç është ai i ngrënies shpejt, e cila rrit sasinë e ajrit që gëlltitet gjatë vaktit duke grumbulluar gaz në sistemin tretës. Disa ushqime që në vetvete përcaktojnë formimin e gazit janë ato që përmbajnë të ashtuquajturat FODMAP (oligosakaridet e fermentueshme dhe poliolet), siç janë bishtajat, sidomos fasulet, frutat, disa perime si brokoli, lakra, qepët dhe në çdo rast të gjitha ushqimet e pasura me sheqerna.
Në zorrën e “pa trajnuar” për të përpunuar fibrat mund të vuaj nga fryrja. Për më tepër, siç kemi parë më lart, shoqërimet e pasakta ose konsumimi i tepërt i ushqimeve të caktuara janë gjithashtu një shkak i mundshëm i një barku të fryrë pas ngrënies. Pra, për të mos pasur një bark të fryrë pas ngrënies është e nevojshme të përtypni ngadalë dhe qetësisht, të shmangni ushqimet yndyrore dhe me sheqer, por jo të eliminoni fibrat, të cilat në vend të kësaj trupi ynë duhet të mësojë të tolerojë. Për më tepër, për të shfryrë barkun pas ngrënies mund të jetë e dobishme të pini çajra bimorë , për shembull bazuar në farat e finokut dhe xhenxhefill. Barku i fryrë para ciklit është një nga simptomat e sindromës premenstruale dhe është për shkak të ndryshimeve hormonale. Hormonet seksuale, në të vërtetë, kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në lëngjet e trupit, duke rritur mbajtjen e lëngjeve në inde dhe duke shkaktuar ënjtje. Për të parandaluar këtë bezdi mujore, mjafton të ndiqni disa rregulla, të cilat kryesisht konsistojnë në ruajtjen e hidratimit të mirë. Pirja e një sasie të përshtatshme uji bën që kripërat e pranishëm në gjak dhe inde të hollohen duke vepruar kështu në mbajtjen e lëngjeve. Ushtrimi gjithashtu ndihmon shumë për të humbur lëngjet. Do të ishte gjithashtu e nevojshme, veçanërisht në ato ditë, të keni kujdes që të mos hani ushqime shumë të kripura dhe të shmangni alkoolin dhe kafeinën që favorizojnë dehidratimin dhe për këtë arsye akumulimin e toksinave dhe kripërave në inde.
Problemi i barkut të fryrë, megjithatë, nuk është ekskluzivisht femër, në të vërtetë prek një pjesë të madhe të popullatës mashkullore. Gjithashtu në këtë rast arsyet mund të jenë të shumëfishta dhe përsëri i atribuohen një diete të gabuar dhe zakone të këqija të jetës. Një tjetër shkak i mundshëm i barkut të fryrë dhe të fortë në njerëz mund të jetë konstipacioni, i shkaktuar nga një konsum i dobët i fibrave dietike ose nga një hidratim jo i drejte. Së fundmi, abuzimi i pijeve të gazuara dhe alkoolike është një faktor themelor që shkakton këtë çrregullim.
Barku i fryrë nga intoleranca e ushqimit
Barku i fryrë është një simptomë shumë e zakonshme e një intolerance ushqimore. Kur flasim për intolerancat ushqimore, zakonisht i referohemi intolerancës së laktozës, intolerancës së glutenit (sëmundja e çeliakise) ose intolerancës së glutenit jo me çeliaki. Në fakt, nëse sistemi ynë tretës nuk është në gjendje të tretë ushqime që përmbajnë laktozë ose gluten, zorra inflamohet dhe shkakton si rrjedhoje çrregullime të tretjes, bark të fryrë, dhimbje barku, diarre ose vështirësi për të shkuar në banjë. Nëse jemi të sigurt qe kemi praktikuar rregulla të mira të sjelljes, madje edhe në tryezë, por problemi i barkut vazhdon, mund të jetë rasti të verifikohet nese ka intolerancë përmes një testi diagnostikues që mjeku pjesëmarrës do të jetë në gjendje të përshkruajë.
Barku i fryrë në menopauzë
Tashmë është thënë se hormonet seksuale, në veçanti estrogjeni dhe progesteroni në gratë, kanë një rol themelor në rregullimin e nivelit të lëngjeve dhe masës së yndyrës në trupin tonë. Gjatë menopauzës këto dy hormone ulen në mënyrë që të ketë një rishpërndarje të yndyrës në trup, e cila ka tendencë të grumbullohet në bark duke ndihmuar kështu në “fryrjen” e kësaj pjese të trupit. Përveç kësaj, mbajtja e lëngjeve në inde ka tendencë të rritet, duke kontribuar në ënjtje. Për më tepër, metabolizmi i trupit ngadalësohet dhe për pasojë gjthashtu dhe masa e muskujve ka tendencë të ulet nëse muskujt nuk ushtrohen sa duhet. Prandaj, të gjithë këta faktorë kontribuojnë në fryrjen e barkut, kështu që edhe një herë zgjidhja qëndron në përpjekjen për të ngrënë mirë, duke shmangur yndyrnat dhe sheqernat në mënyrë që të mos përkeqësoni problemin dhe të bëni aktivitet të rregullt fizik, si dhe konsumi i ujit për të ruajtur hidratimin e mirë të indeve.
Sa zgjat barku i fryrë?
Nëse shqetësimi është rezultat i shkeljeve të zgjatura dhe të vazhdueshme të “rregullave të mira” të ushqyerjes me siguri do të duhet pak më shumë kohë dhe përpjekje për ta kaluar gjendjen dhe me siguri do ju ndihmoje edhe një integrim i mirë i probiotikëve. Nëse shkaku është patologjik ose për shkak të një intolerance të patrajtuar, problemi nuk ka gjasa të zgjidhet vetë dhe ky është rasti në të cilin, nëse nuk mund të gjendet një zgjidhje, është e përshtatshme të kërkoni kujdes mjekësor.
Disa këshilla
Eshtë e nevojshme të hani ngadalë, duke përtypur ngadalë dhe pa nxitim, duke favorizuar ushqime të lehta dhe lehtësisht të tretshme, dhe duke shmangur salcat dhe pjatat shumë të perpunuara. Para së gjithash duhet të eleminojmë sheqerin e tepërt në dietë, domethënë nga sheqernat edhe ato që përmbajnë frutat, kështu që edhe konsumi i frutave duhet të jetë i kufizuar dhe do të jetë më mirë ta heqim atë nga vaktet kryesore, për shembull gjatë mëngjesit ose pasdites në mënyrë që të mos mbingarkohet vakti me karbohidrate. Secili vakt duhet të jetë i përbërë nga ekuilibri i duhur i proteinave, karbohidrateve dhe yndyrnave, kështu që nëse kemi ngrënë makarona, ne gjithashtu shmangim ngrënien e bukës ose patateve. Perimet kurrë nuk duhet të mungojnë sepse ato janë burimi i fibrave. Nëse vakti përbëhet kryesisht nga karbohidrate, siç janë makaronat ose drithërat, është mirë ta shoqërojmë me një pjesë të vogël proteinash, por nëse përbërësi kryesor i vaktit është një proteinë siç është një copë e këndshme mishi ose peshku, ne do të shoqërojmë vetëm një burim te vogël te karbohidrateve, si një copë bukë. Bishtajat, të cilat shpesh shkaktojnë fryrje të barkut, nuk duhet të eliminohen plotësisht nga dieta, por vetëm të kufizuara dhe mundësisht të konsumohen pa lëkurë. Ndër ushqimet që ndihmojnë në shfryrjen e barkut janë: selinoja, limoni, papaja, avokado, molla, kopër, boronica, çaj jeshil, peshku dhe mishi. Ushqimet që duhen shmangur janë: alkooli, pije të gazuara, djathëra të skuqura, ëmbëlsirat,, lakra, qepët, patëllxhanët. Gjithashtu shmangni bulmetet si qumështi dhe kremi .
Si të parandaloni një bark të fryrë
Ilaçi më i mirë për të parandaluar barkun e fryrë është një dietë e shëndetshme pa e tepruar. Ushtrimi është gjithashtu thelbësor, si për shkak se relakson muret e zorrëve dhe sepse ndihmon në çlirimin e ankthit dhe stresit, të cilat janë ndër shkaqet e fryrjes së barkut. Teknikat e relaksimit si yoga mund të jenë gjithashtu efektive për të ndihmuar në parandalimin e një fryrje të fortë të barkut. Në përgjithësi një jetese aktive promovon mirëqenien e të gjithë organizmit dhe, pra, gjithashtu të sistemit gastrointestinal. Lëvizja ndihmon në rregullsinë e zorrëve; një jetë sedentare, përkundrazi, përbën një faktor rreziku për mosfunksionimin e sistemit gastrointestinal. Prandaj, një bark i fryrë mund të parandalohet dhe luftohet duke i kushtuar ca kohë aktivitetit fizik dhe ushqimit të shëndetshëm.
