​Shkencëtarët zbulojnë për herë të parë dritë pas një vrime të zezë

Shkencë & Teknologji

​Shkencëtarët zbulojnë për herë të parë dritë pas një vrime të zezë

Më: 2 gusht 2021 Në ora: 22:55
Foto ilustrim

Shkencëtarët kanë zbuluar dritë pas një vrime të zezë për herë të parë, dhe ky zbulim është në përputhje me parashikimet e rrënjosura në teorinë e relativitetit të Albert Ajnshtajnit, shkruan CNN.

Astrofizikani i Universitetit Stanford Dan Wilkins dhe kolegët vëzhguan rrezet rëntgen të lëshuara nga një vrimë e zezë supermasive e vendosur në qendër të një galaktike 800 milionë vite drite nga Toka.

Wilkins gjithashtu vuri re ndezje të vogla të rrezeve rëntgen, dhe ato ishin me ngjyra të ndryshme, që vinin nga një pjesë e largët e vrimës së zezë.

"Çdo dritë që hyn në atë vrimë të zezë nuk del jashtë, kështu që ne nuk duhet të jemi në gjendje të shohim asgjë pas vrimës së zezë," tha Wilkins, autori i studimit.

Sidoqoftë, natyra e çuditshme e vrimës së zezë në të vërtetë lejoi vëzhgimin.

"Arsyeja pse ne mund ta shohim këtë është sepse ajo vrimë e zezë shtrembëron hapësirën, përkul dritën dhe përdredh fushat magnetike rreth saj," tha ai.

"50 vjet më parë, kur astrofizikanët filluan të spekulojnë se si mund të sillet një fushë magnetike pranë një vrime të zezë, ata nuk e kishin idenë se një ditë mund të kishim teknologjinë për ta vëzhguar atë drejtpërdrejt dhe për të parë teorinë e përgjithshme të relativitetit të Ajnshtajnit në veprim," tha Roger Blandford, bashkautor i studimit të botuar në revistën Nature.

Disa vrima të zeza kanë një kurorë - një unazë drite e fortë që formohet rreth një vrime të zezë kur materiali bie në të dhe nxehet deri në temperatura ekstreme. Kjo dritë me rreze rëntgen është një nga mënyrat se si shkencëtarët mund të studiojnë dhe hartojnë vrimat e zeza.

Ndërsa gazi bie në vrimën e zezë, ai mund të kërcejë miliona gradë. Kjo ngrohje ekstreme bën që elektronet të ndahen nga atomet, duke krijuar një plazmë magnetike. Forcat e forta gravitacionale të një vrime të zezë bëjnë që fusha magnetike të harkohet mbi vrimën e zezë dhe të rrotullohet derisa të prishet.

"Kjo fushë magnetike që lidhet dhe pastaj shpërthen pranë vrimës së zezë, ngroh gjithçka rreth saj dhe prodhon ato elektrone me energji të fortë që më pas vazhdojnë të prodhojnë rreze rëntgen", tha Wilkins.

Ai dhe shokët e tij studiues kuptuan se shpërthimet më të mëdha të rrezeve rëntgen u reflektuan dhe "u përkulën rreth një vrime të zezë në pjesën e pasme të diskut", duke i lejuar ata të shikojnë anën e kundërt të vrimës së zezë.

"Për disa vjet, unë po ndërtoja parashikime teorike se si duken ato. I kisha parë tashmë ato në teorinë që po zhvilloja, kështu që kur i pashë në vëzhgimet e teleskopit, isha në gjendje të zbuloja një lidhje," tha Wilkins.

Vëzhgimet u bënë duke përdorur teleskopët NuSTAR të NASA-s dhe XMM-Newton të Agjencisë Evropiane të Hapësirës.

Do të nevojiten më shumë kërkime për të kuptuar më mirë këtë fenomen dhe një observator special i Agjencisë Evropiane të Hapësirës i specializuar në fenomene të tilla, i quajtur Athina, do të fillojë të funksionojë në vitin 2031.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat