“Është një mëngjes pranvere dhe dielli tashmë është i nxehtë. Unë jam duke ecur nëpër rrënojat e Orikumit, një vendbanim në epokën romake që shtrihet në fundin jugor të gjirit të Vlorës, në bregdetin e Adriatikut në Shqipëri”. Kështu e nis reportazhin për Shqipërinë gazetari Stephen Dowling në një shkrim të gjatë në BBC.
Reportazhi ka ne fokus historinë e vendit tonë, që nën friken e ish diktarorit për një agresion të jashtëm e mbushi vendin me qindra bunkerë dhe vendstrehime për një luftë imagjinare.
“Duke u frikësuar nga pushtimi gjatë Luftës së Ftohtë, Enver Hoxha e detyroi vendin e tij të ndërtonte dhjetëra dhe mijëra bunkerë. Shumë kohë pas rënies së regjimit, shumë prej tyre ekzistojnë ende”- shkruan gazetari, teksa jep me detaje përshtypjet e udhëtimit në vendin tonë.
“Hoxha kishte marre masat për gjendjen e gatishmërisë që të gjithë shqiptarët duhet të jenë – gjithnjë gati, ose “gjithmonë të gatshëm”- shkruhet me tej.
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, Hoxha e konsolidoi pushtetin, duke shfarosur pa mëshirë fraksionet rivale dhe madje disa nga udhëheqësit e tij të rezistencës. Vendi u bë një shtet komunist sovjetik. Vendi i vogël pastaj u rrënua nga një krizë diplomatike në tjetrën. Në vitin 1947, Hoxha ndërpreu marrëdhëniet me Jugosllavinë fqinjë, me sa duket, sepse Jugosllavët më pak të ashpër ishin larguar nga rruga e vërtetë e socializmit.
Shqipëria pastaj u zhvendos në një problem tjetër në vitin 1961, kohe pas se ciles erdhi miqësia me Kinën.
Ky muaj mjalti ishte gjithashtu jetëshkurtër. Të inkurajuar nga mikpritja e Presidentit amerikan Richard Nixon në Kinë në vitin 1972, Hoxha shpejt ftoi marrëdhëniet me kinezët gjithashtu. Deri në vitin 1978, kinezët kishin tërhequr të gjithë këshilltarët e tyre, duke lënë Shqipërinë pa aleatë – dhe vendin më të izoluar në botë.
Ishte në këtë sfond që nisi bunkerizimi duke i lënë ata trashëgimi për dekada. Shumë bunkerë janë shkatërruar në kohën kur Shqipërisë iu hapën dyert e lirisë pas dëbimit të sistemit, por një pjesë të tyre i gjen sot gjithandej nga veriu deri në jug.
