Qendra për Zhvillim ndërkombëtar në Universitetin e Harvardit SHBA në temën kërkimore “Transporti Ajror dhe Zhvillimi Ekonomik Rajonal” ka marrë në studim Aeroportin e Ri në Shqipërinë e Jugut.
Sipas studimit teorik, ndërtimi i Aeroportit të Vlorës në Jug të vendit është i rëndësishëm, por sugjeron se duhet të mbështetet me një seri politikash publike që duhet të implementohen për zhvillimin e turizmit dhe eksporteve.
Studimi analizon kanalet përmes të cilave një aeroport i ri mund të kontribuojë në zhvillimin ekonomik rajonal.
Për të vlerësuar se si aeroporti i ri do të bashkëvepronte me aktivitetet ekzistuese dhe potenciale ekonomike, ky raport vlerëson tre nga kanalet më të rëndësishme të ndikimit me të cilat aeroporti mund të shërbente si një promovues: (1) aktivitete ekonomike të lidhura drejtpërdrejt me ose promovuar nga aeroportet, ( 2) kontributi i mundshëm i aeroportit në sektorin e turizmit dhe (3) potencialin për zhvillimin e transportit ajror të vendit si një mjet për promovimin e eksporteve.
Në secilën nga këto tre raste, raporti identifikon mallra publike plotësuese ose politika që mund të maksimizojnë ndikimin e aeroportit në rajon.
Funksionimi i aeroportit në vetvete mund të stimulojë një seri aktivitetesh ekonomike që lidhen drejtpërdrejt me shërbimet e trafikut ajror. Aeroportet kanë aftësinë të formojnë strukturën ekonomike të vendeve menjëherë përreth tyre, duke vepruar si një konsumator dhe si një furnizues i shërbimeve të transportit ajror. Jo vetëm aktivitetet në lidhje me transportin dhe logjistikën lulëzojnë rreth aeroporteve, por edhe një larmi industrishë prodhuese, tregtie dhe ndërtimi. Sidoqoftë, përfitimet nga një aerotropol i suksesshëm nuk garantohen me ndërtimin e një aeroporti.
Për aeroportin e ri të Shqipërisë së Jugut për të realizuar kthimet e tij të mundshme, studimi sugjeron një planifikim të integruar të sitit të aeroportit, me fokus në planifikimin e pasurive të patundshme dhe sigurimin e infrastrukturës plotësuese.
Vendosja e një aeroporti në Vlorë ka potencialin për të nxitur zhvillimin rajonal në Shqipërinë e Jugut përmes lehtësimit të rritjes së sektorit të turizmit dhe aktiviteteve të lidhura me të.
Industria e turizmit në Shqipëri ka parë një rritje të fortë në dy dekadat e fundit, por ende mbetet prapa potencialit të saj. Shqipëria ka vetëm një depërtim të fortë në tregun e turizmit në tregjet e saj fqinje, dhe sezonaliteti i lartë i sezonit të turizmit kufizon më tej rritjen e sektorit. Vendosja e një aeroporti në Shqipërinë e Jugut do të lehtësonte disa prej kufizimeve të industrisë së turizmit të lidhura me transportin në vend dhe rajon.
Duke pasur parasysh besimin e lartë të industrisë së turizmit në shumë hyrje të tij plotësuese, më shumë se një fushë shqetësimi mund të duhet të adresohet që ndikimi i aeroportit të ri të maksimizohet. Lehtësimi i aksesit të transportit përreth rajonit të Shqipërisë së Jugut dhe posaçërisht në vendet turistike; përgatitja e vendeve të trashëgimisë natyrore dhe kulturore për përdorimin e turizmit dhe zgjerimi i infrastrukturës së turizmit për të akomoduar rritjen e mundshme janë disa nga ndërhyrjet e analizuara.
Infrastruktura ajrore mund të ofrojë në teori mundësi për të përmirësuar konkurrencën e eksporteve shqiptare, por zhvillimi i një grupi të suksesshëm të ngarkesave ajrore nuk është detyrë e thjeshtë. Një aeroport mund të lehtësojë një mënyrë alternative të transportit për lloje të veçanta të mallrave dhe kështu të promovojë eksportet e një vendi.
Në rastin e Shqipërisë, citon studimim, jo vetëm produktet ekzistuese të tekstilit dhe bujqësisë mund të eksportohen në mënyrë konkurruese përmes transportit ajror, por edhe vetë transporti ajror mund të përmirësojë pozicionin e Shqipërisë për tu diversifikuar në industri “aty pranë”, të identifikuara nga teoria e Kompleksitetit Ekonomik. Sidoqoftë, një strategji efektive e transportit ajror nuk varet dhe nuk mund të varet në mënyrë unike nga disponueshmëria e thjeshtë e një aeroporti aty pranë.
Operacionet e ngarkesave ajrore kërkojnë vëllimin e trafikut që Shqipëria mund të mos jetë në gjendje të sigurojë, si dhe një infrastrukturë plotësuese specifike për ngarkesat. Megjithëse potenciali për transportin ajror në Shqipërinë e Jugut mund të jetë i lartë, ai nuk është aspak një bast i sigurt dhe as nuk nënkupton me siguri ndikim të rëndësishëm në të ardhmen e afërt.(SI)
Studimi i Harvardit per Aeroportin e Vlores
