Talibanët afganë thanë të martën se ata dëshironin marrëdhënie paqësore me vendet e tjera dhe se do të respektonin të drejtat e grave në kuadër të ligjit islamik, pasi mbajtën konferencën e tyre të parë zyrtare të lajmeve që nga kapja e tyre tronditëse e Kabulit, shkruar reuters përcjell “Bota sot”.
Njoftimet e talebanëve, të shkurtra në detaje, por duke sugjeruar një vijë më të butë sesa gjatë sundimit të tyre 20 vjet më parë, erdhën ndërsa Shtetet e Bashkuara dhe aleatët perëndimorë rifilluan evakuimin e diplomatëve dhe civilëve, një ditë pas skenave të kaosit në aeroportin e Kabulit, ndërsa afganët u ngjitën në pistë.
Ndërsa ata nxitojnë të evakuohen, fuqitë e huaja po shikojnë se si t'i përgjigjen situatës së transformuar në terren, pasi forcat afgane u shkrinë në vetëm disa ditë, me atë që shumë kishin parashikuar si zbërthimin e shpejtë të të drejtave të grave.
Gjatë sundimit të tyre 1996-2001, të udhëhequr gjithashtu nga sheriati (ligji islam), talebanët i ndaluan gratë të punonin dhe morën dënime, përfshirë gurëzimin publik. Vajzat nuk lejoheshin të shkonin në shkollë dhe gratë duhej të vishnin burka gjithëpërfshirëse për të dalë jashtë.
"Ne nuk duam asnjë armik të brendshëm apo të jashtëm," tha zëdhënësi kryesor i lëvizjes, Zabihullah Mujahid.
Gratë do të lejohen të punojnë dhe studiojnë dhe "do të jenë shumë aktive në shoqëri, por brenda kornizës së Islamit", shtoi ai.
Në përgjigje, zëdhënësi i Kombeve të Bashkuara Stephane Dujarric u tha gazetarëve në Nju Jork: "Ne do të duhet të shohim se çfarë ndodh në të vërtetë dhe unë mendoj se ne do të duhet të shohim akte në terren përsa i përket premtimeve të mbajtura."
OKB –ja, Këshilli për të Drejtat e Njeriut do të mbajë një sesion të veçantë në Gjenevë javën e ardhshme për të trajtuar "shqetësimet serioze të të drejtave të njeriut" pas marrjes së kontrollit nga talebanët, u tha në një deklaratë e Kombeve të Bashkuara.
Bashkimi Evropian tha se do të bashkëpunonte me qeverinë afgane vetëm pas kthimit të talebanëve në pushtet nëse ata respektonin të drejtat themelore, përfshirë ato të grave.
"BE u bën thirrje talebanëve të respektojnë detyrimet e tyre sipas ligjit humanitar ndërkombëtar në të gjitha rrethanat," tha shefi i politikës së jashtme të BE Josep Borrell.
Disa gra u urdhëruan të lënë punën e tyre gjatë përparimit të shpejtë të talebanëve në të gjithë Afganistanin. Disa kanë frikë se, çfarëdo që të thonë militantët, realiteti mund të jetë i ndryshe, por të tjerët janë sfidues.
Aktivistja afgane e edukimit të vajzave Pashtana Durrani, 23 vjeçe, ishte e kujdesshme ndaj premtimeve të talebanëve. "Ata duhet të ecin në bisedë. Tani për tani ata nuk po e bëjnë këtë," tha ajo për Reuters.
Zëdhënësi i talebanëve Mujahid tha se grupi nuk do të kërkonte ndëshkim kundër ish ushtarëve dhe anëtarëve të qeverisë së mbështetur nga Perëndimi dhe po jepte një amnisti për ish ushtarët e qeverisë afgane, si dhe kontraktorët dhe përkthyesit që punonin për forcat ndërkombëtare.
"Askush nuk do t'ju dëmtojë, askush nuk do të trokasë në dyert tuaja," tha ai, duke shtuar se kishte një "ndryshim të madh" midis talebanëve tani dhe 20 vjet më parë.
Mujahid tha se media private mund të vazhdojë të jetë e lirë dhe e pavarur në Afganistan dhe se talebanët ishin të përkushtuar ndaj mediave brenda kornizës së tyre kulturore.
Ai tha gjithashtu se familjet që përpiqen të largohen nga vendi në aeroport duhet të kthehen në shtëpi dhe asgjë nuk do t'u ndodhë atyre.
Toni pajtues i Muxhahidit ishte në kontrast me komentet e nënpresidentit të parë afgan, Amrullah Saleh, i cili e deklaroi veten si "president legjitim kujdestar" dhe u zotua se nuk do të përkulej para sundimtarëve të rinj të Kabulit.
Nuk ishte menjëherë e qartë se sa mbështetje gëzon Saleh në një vend të lodhur nga dekadat e konfliktit.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO -s Jens Stoltenberg tha se talebanët duhet të lejojnë që të largohen të gjithë ata që duan të largohen nga vendi, duke shtuar se qëllimi i NATO -s ishte të ndihmonte në ndërtimin e një shteti të zbatueshëm në Afganistan.
Aleanca tha gjithashtu se talebanët nuk duhet të lejojnë që Afganistani të bëhet përsëri një terren ushqimor për terrorizmin, duke paralajmëruar se ai ruajti fuqinë ushtarake për të goditur çdo grup terrorist nga distanca.
Fillimisht SHBA Pakti i tërheqjes së trupave u godit vitin e kaluar, talebanët ranë dakord të mos sulmojnë forcat e huaja kur ata largohen.
Vendimi i SHBA-së Presidenti, Joe Biden, një demokrat, për t'iu përmbajtur marrëveshjes së arritur nga paraardhësi i tij republikan Donald Trump ka ngjallur kritika të shumta në vend dhe në SHBA. aleatët.
Presidenti gjerman Frank-Walter Steinmeier tha se
"imazhet e dëshpërimit në aeroportin e Kabulit turpërojnë Perëndimin politik", duke iu referuar skenave anarkike në pistë të hënën.
