Sulmi terrorist ne Banjskë, në të cilin humbën jetën të paktën katër persona, mund të ndryshojë rrënjësisht situatën në veri të Kosovës.
Bashkëbiseduesit e “Nova” besojnë se “është derdhur qumësht” – kthimin e serbëve në institucione nuk do ta vendosin më vetëm ata, por edhe Albin Kurti, qeveria e tij dhe Asociacioni i Komunave Serbe për të cilin janë pajtuar Marrëveshja e Brukselit definitivisht mund të bjerë.
Sulmi terrorist i rreth tridhjetë serbëve vendas ndaj policëve të Kosovës në Banjskë, dhe më pas bastisja në manastirin në atë fshat, mund të ndryshojë në mënyrë dramatike situatën në veri të Kosovës.
Qeveria serbe e kryesuar nga Aleksandar Vuçiq u shkëput nga përfshirja në atë konflikt, ndërsa zyrtarët e Kosovës deklarojnë se sulmi është kryer nga një “formacion terrorist dhe kriminal”, i cili financohet financiarisht dhe politikisht nga Beogradi.
“Asgjë nuk mund të jetë më njësoj”, tha Albin Kurti.
Veriu do të integrohet në pjesën tjetër të Kosovës
Sreqko Gjukiq, ish-ambasador dhe diplomat, thotë se kjo ngjarje me siguri do të ndryshojë rrënjësisht dhe rrënjësisht situatën në veri të Kosovës.
Ai thotë për “Nova” se kthimi i serbëve në institucione tashmë është çështje jo vetëm e serbëve, por edhe e Albin Kurtit dhe proceseve dhe zgjidhjeve të tij.
“Ajo që është më e rëndësishmja për shqiptarët ndoshta do të ndodhë – që veriu i Kosovës të integrohet plotësisht në pjesën tjetër të Kosovës. Duhet pranuar se ishte një proces i hapur me daljen e serbëve nga institucionet. Tani definitivisht është treguar se veriu i Kosovës është një plagë e hapur dhe duhet ta shërojë herët dhe do ta shërojë duke bërë gjithçka që veriu i Kosovës të mos ndryshojë nga jugu apo perëndimi i Kosovës apo lindja”, beson Gjukiq.
Ai thekson se mund të ndodhë një pamje krejtësisht tjetër e Kosovës dhe se serbët mund të margjinalizohen, si serbët në Kroaci – politikisht dhe numerikisht.
“Kosova do të duhet të negociohet në një mënyrë tjetër, ndoshta nga një platformë tjetër. Ka një fjalë të urtë serbe ‘qumështi derdhet. Ngjarjet në Banjskë kanë ndryshuar gjithçka, edhe pse në këtë moment nuk i dimë të gjitha faktet, por e dimë tablonë ideologjike dhe politike të Beogradit dhe Prishtinës që ishte bërë para kësaj ngjarjeje. Dhe ne mund ta plotësojmë, edhe pse nuk i kemi të gjitha elementet e asaj fotografie, por mund ta ndjejmë”, thotë Gjukiq dhe shton se një nga përfundimet është se këtë ngjarje e kanë dëshiruar edhe Beogradi edhe Prishtina, dhe fitues i këtij eventi është ekskluzivisht Prishtina.
“Është e vështirë të imagjinohet që gjërat të kthehen në zero”
Aleksandar Popov, drejtor i Qendrës për Rajonalizëm, beson se ngjarja në Banjska e komplikoi shumë situatën. Ai thotë se gjithçka duket sikur kemi qëlluar në këmbë, sidomos në situatën kur Albin Kurti është etiketuar si fajtor në Perëndim për mosrespektim të marrëveshjes.
“Dhe që kjo të ndodhë tani… Është e vështirë të parashikohet se si do të zhvillohet situata. Është e vështirë të parashikohet se si do të shkojë zhvillimi i mëtejshëm. Është e sigurt se bashkësia ndërkombëtare do të forcojë forcat e saj dhe do të bëjë gjithçka që konfliktet të mos eskalojnë”, thotë Popov.
“Është një luftë e vërtetë e vogël. Një seri shpërthimesh, pastaj heshtje, të shtëna me armë zjarri. Ai shton se është e vështirë të imagjinohet që gjërat të kthehen në zero.
“Të kthehen serbët në institucione, policët në polici, të organizohen zgjedhje… Dhe gjithçka të kthehet në planin dhe udhërrëfyesin e Ohrit”, thekson Popov.
Muajt e fundit, Albin Kurti është cilësuar si fajtori kryesor për tensionet mes politikanëve perëndimorë dhe tani sytë janë te Beogradi. Është e qartë se autoritetet serbe, në radhë të parë Aleksandar Vuçiq, e kanë kontrolluar situatën në veri të Kosovës dhe do të jetë e vështirë të bindin askënd se nuk kanë lidhje me konfliktin e armatosur në Banjskë.
