Politika e zgjerimit të BE-së - prioritet apo irelevante për Ballkanin perëndimor?!

Opinione

Politika e zgjerimit të BE-së - prioritet apo irelevante për Ballkanin perëndimor?!

Nga: Amir Shabani Më: 25 janar 2024 Në ora: 12:31
Autori Amir Shabani

Në një kthesë të panatyrshme në renditje, Hungaria do të marrë presidencën e Këshillit të BE-së në muajin korrik të këtij viti. Duke pasur parasysh largimin e parakohshëm të Charles Michel, President i Këshillit Evropian, është shumë e mundur që Orban të kryesojë mbledhjet e Këshillit Evropian përpara se të emërohet një president i ri.

Kryeministri hungarez, Viktor Orban dëshiron që shtete si Serbia, të udhëhequr nga një lider ultra nacionalist si Aleksandër Vuçiq, të ulen pranë Hungarisë në Këshillin Evropian, ndërsa Ukrainën ta mbajnë përgjithmonë jashtë, konkretisbt nën kontrollin rus. Pranimit të Ukrainës duhet t'i rezistohet, sepse Ukraina përfaqëson shtetin anëtar që ishte Hungaria përpara se Orban të kthehej në detyrë në vitin 2010, i etur për të konverguar me normat e BE-së dhe një "histori suksesi" në topin e zgjerimit.

E vërteta e thjeshtë është se negociatat e zgjerimit janë bërë gjithnjë e më brutale për shtetet kandidate, sepse ato i nënshtrohen tekave të shteteve anëtare individuale, të cilat secili posedon të drejtën e vetos në të gjitha fazat e procesit të anëtarësimit.

Sapo Maqedonia e Veriut e zgjidhi problemin e saj me Greqinë (për emrin e vendit), Bullgaria u shfaq me një sërë kërkesash që lidhen me identitetin, kulturën dhe historinë e diskutueshme. Shkupi ka luftuar që atëherë për t'u marrë me kërkesat e Sofjes, duke shkuar aq larg sa të fillojë procesi shumë i diskutueshëm i ndryshimit të kushtetutës së tij për të njohur pakicën e vogël bullgare (çështje kjo e cila nga ngjallur mospajtime të brendshme).

Derisa shtetet anëtare mund të pengojnë përparimin e çdo shteti kandidat individual, procesi i politikës së zgjerimit të BE-së nuk do të shfaq një orientim dhe rezultat konkret.

Hulumtimet demonstrojnë se ekziston një lidhje simbiotike midis besueshmërisë së premtimit të BE-së për anëtarësim dhe masës në të cilën elitat në shtetet kandidate janë të gatshme të drejtojnë reformat ndonjëherë shumë të kushtueshme që kërkon anëtarësimi në BE. Sa më pak që elitat e shteteve kandidate të besojnë se kanë të ngjarë të anëtarësohen në BE, aq më pak ka gjasa që ata të ndjekin reformat.

Vendeve të Ballkanit Perëndimor iu premtua anëtarësimi në vitin 2003. Disa prej tyre janë më larg arritjes së anëtarësimit sot sesa atëherë. Në një masë të madhe kjo është për shkak të besimit se premtimi për anëtarësim në BE është bërë gjithnjë e më pak i besueshëm. Fakti që Ukraina perceptohet se është katapultuar në krye të grupit për shkak të sulmit nga Rusia, shton ndjenjën e zhvendosjes që ndjehet në disa kryeqytete të Ballkanit Perëndimor.

Këtu duket se ka një dështim më të gjerë nga ana e BE-së, një paaftësi për të konceptuar Ballkanin Perëndimor si një rajon ku demokracia është shumë e brishtë dhe ka nevojë për mbështetje reale. Etno-populistët vazhdojnë ta turpërojnë rajonin. Politika e Zgjerimit drejtohet nga një komisioner që perceptohet gjerësisht si shumë i afërt me Viktor Orban. Rusia dhe Kina vazhdojnë të prishin, destabilizojnë dhe korruptojnë në Ballkanin Perëndimor. Ndërsa sa i përket angazhimit të BE-së me shoqërinë civile në rajon, thuajse s'ka ndodhur aspak një gjë e tillë.

Brukseli mezi ofron ndonjë kritikë për nivelet e larta të 'kapjes mediatike' në të gjithë Ballkanin Perëndimor (dhe në disa shtete anëtare). Kritikat e saj për manipulimin e zgjedhjeve nga Aleksandër Vuçiq dhe bashkëpunëtorët e tij në zgjedhjet e fundit parlamentare serbe ishin tepër të turpshme. Nëse BE-ja do të ishte vërtet e interesuar në promovimin e demokracisë përmes zgjerimit, do të kishte pezulluar bisedimet e pranimit të Serbisë pasi u njoftuan parregullsi flagrante nga OSBE-ja dhe protesta të mëdha ndodhën në Beograd.

Ballkani Perëndimor, Gjeorgjia, Moldavia dhe Ukraina janë të gjitha të cenueshme ndaj forcave antidemokratike. Politika e zgjerimit të BE-së duhet të sigurojë një mburojë kundër forcave të tilla keqdashëse, si dhe një rrugë të qëndrueshme drejt anëtarësimit për të nëntë anëtarët aspirues. Në vend të kësaj, ajo vazhdon të karakterizohet nga inercia, grindjet e brendshme dhe mungesa e theksuar e shikimit.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat