Përcaktimet tona të kahershme për çlirimin kombëatr,si dhe realizimi I pjesërishëm në pavarësimin e Republikës së Kosovës,shtet eutral dhen I pavarur,Përnjëherë kërkon konstruktimin e segmenteve shtetformuese të shtetëzimit me veçori dalluese dhe zyrtarizim në të gjithë lëmenjtë prodhuese,shoqërore e krijuese. Po këto integrime reformuese pozitive dhe demokratike,duhet ta përfshijnë edhe sistemin e arsimit në të gjitha shkallët e shkollimit, për aq sa lejojnë rrethanat e veçanta okupuese nën të cilat gjendet Koasova sot. Shkolla shqipe në Kosovë zhvillon pricesin edukativ-arsimor nën presion të okupuesit e nën dhunën mesjetare të komunizmit sërbë. Ajo, pas dëbimitme dhunë nga lokalet shkollore,meësimin e zhvillon nëpër lokale private, siç nuk ka ndoshur kurrë askund ndonjë populli tjetërKështu punon,jo vetëm Universiteti dhe shkolat e mesme me afro 100 mijë nxënës e student,por edhe shumica e shkollave fillore, ë disa mjedise ku arrogance locale është më primitive dhe shumë e theksuar.Kështu, shkolla shqipe po punjon tash e katër vite shkollore në Kosovë.Përkundër pengesave ajo po kalon një pjesë të rrugës drejt mëvehtësimit duke begatuar vlerat pozitive e kombëtare letrare,historike dhe shkencore. Tash këto vlera janë plotësuar, duke përfshirë edhe pjesën e letërsisë, deri tash të anatemuar, si dhen pjesën e hsitorisë kombëtare, si begati deri tash të ndaluar për thesar të kujtesës kombëtare. Po kështu shkolla shqipe, po plotëson edhe zbrastësinë em mbetur nga vlerat dhe nivelet standard të ddijes në shkallën ndërkombëtare.Kështu,shkolla shqipe pom krijon fizionomi të re, në krahasim me atë që kishte, dukue u begatuar me vlerat pozitive dhe të ariturat shkencore botërore, shkola e jonë po barazohet me shkolën ndërkombëatre. Andaj, shlirshëm thuhet se, shkolla sshqipe sot, po mbjeton shumfish mbi pengesat e dhunës, ndjekjes, zbraztësisë dhe shabllonizmit ideopolitik që përjetoi nga dhuna mesjetare sërbe dhe sundimit të komunzmit sllavë. Shkolla shqipe tash po krijon origjinalitet dhe po kombëtarizohet materialisht dhe shpritërisht në ndërdijen tonë,po zyrtarizohet edhe patra syve të okupusit të instaluar dhe po pranohet çdo ditë e Më shumë në instance ndërkombëtare. Sepse shkolla shqipe sot, po gjallon mbahet dhe po veprob në kombë të veta e fortë dhe e shëndetshme, gjithnjë duke u mbështetur në traditën e labdishme të rezistencës, mbijetesës dhe sakrificës përball pebgesave,mallkimeve dhe dhunës barbare për ta ndaluarqë përdornin dhe po përdorin edhe tash të huajt barbarë dhe armiqët tanë.
Gjithë forcën morale dhe vrullin e punës sot, e mbështesim në kuadrin, I cili sot është përcaktaur kombëtarisht të vazhdojë betejn e fitores së shkolës shqipe,librit shqip dhe shtetit dhe gjuhës shqipe.Kuadri mëssimdhënës shqiptar sot është duke u përsosur profesionalisht dhe duke u njgritur kualitativisht në shkallën e nivelin ndërkombëatar, I vetëditur se, pa këto cilësi, nuk mund të arrijë në integrimet e nevojshme cilësore. Tëte kuadër sotduhetb ta përgatisim të përsoset edhen për shkollën tonë nesër të integruar në kohë e rrethana të reja dhe të gatshme për tu integruar në reformat pozitive demokatike, gjithnjë duke u mbështetur në traditën e shkolës shqipe dhe plotësimin e nivelizimit me të arrijturat dhe kërkesat e kohës dhe modernizimit.Vetëm kështu, shkolla e jonë merr fizionominë e nevosh me dhe të kërkuar me khën dhe zhvilimiet shoqërore. Kuadri ynë sot, emisionin e vetë nuk ka kushte ta plotësojë dinitetshëm,spes dhuna dhe okupumi janë pengesa momentalisht të paevitueshme, por sot me punë teorike me tekste mësimore modern dhe të nivelit,nesër, pas eviitimitn të ëngesave të instaluara nga dhuna e puahsteit sërbë,këto plotësohen dhe me zbatimin praktik të nxenjës së diturisë teorike. Kështu,,konkretizimi dhe ndërlidhja e mësimit praktik dhen teorik ,vijnë në shkallën e kërkuar.Kurse,forca mmateriale e kqësaj shkole shqipe sot, ushqehet mem energji të pashterrshme, që vet populli krijon potencial material qitur nga dëshira dhe vllneti që ka ai për shkollën.Gjithmon duke pasur parasysh, gjithnjë duke pastur parasysh të kaluarën e sajë të lavdishme historike, që për fat të keq,neve pa dëshirën dhe arsyen tonë,po na përseritët si hakmarrje. Do të veprojmë sot, duke u pergatituer edhe për nesër, që kuderin arsimor në procesin mësimor, dhe ate të qeverisjes,ta përgatisim për forma dhe mënyra moderrne të punës dhe të qeverishjes,gjithmonë duke aspiruar kah qëllimi I ngritjes së cilësisë dhe përsosjes së shkollës shqipe. Andaj, që sot freskimi dhe ndryshimet në shkollën shqipe, nuk duhetn kuptuar si një lloj nddryshimi me pasoja dhe qëllimisht të drejtuara,por si nevojë dhe domosdo e zhvillimit tën vet shkollës,përsosjes së shtetëzimit dhe ngrtjes së cilësisë.Këto ndryshime duhet t’I ndihmojmë dhe t’I përkrahim të gjithë,duke u inkuadruar n edhe si individ edhe si kolegtivitet. Pasi duhet e kaluara dhe e tashmja e përgjithshme dhe e shkollës shqipe,janë fati dhe rrugëtimi ynë,janë fati dhe dhe rrugae përcaktuar I jetës dhe ekzistencës së këtij populli.Ky vullnet dhe kjo rrugë,dje dhe sot, na bind si njerëz dhe si popull, që ta mbajmë shkollën shqipe me mjete financiare e kërkesa të tjra material vetanake me contribute vullnetar,që jemni përcaktuar sot kombëtarisht dhe kemi marr obligim ndaj Qevvërisë së Republikës së Kosovës, Qeveri të cilën sot,për herë të parë në hsitorinë tonë të gjatë dhe të vuajtur,kenmi artitur ta krijojmë dhe ta njohim për Qeveri tonë, për veprën dhe aspiratën tonë kombëatre dhe ta njohim dhe respektojme për qeveri tonën,për vepër dhe aspiratën tonë kombëtare që nga e kaluara e deri sot.Kontributet I kemi ngritur në obligim të detyrueshëm për shkolën shqipe,andaj mbajtjes dhe zhvilimitt të gjuhës,historisë dhe kulturës shqiptare,I kemi ngritur në obligim ndaj diturisë së përgjithsisht.këto obligime I kemi marr për popull dhe obligim kombëtar,njëherit edhe ppër obligim Kushtetues për shpëtimin e qenies sonë kombqtare,për zyrtarizimin dhe jetësimin e shtetit tonë,ku jemi duke ecur kah triumfi në rrugën e fitores dhe njohjes nga të tjerët dhe përkrhajes ndërkombëtare.
Shkolla shqiqpe sot,po kalon fazën e foshnjërisë, mbjeton furtunën e dhunës primitive,ajo po përsoset për çdo ditë, përsos mënyrat dhe format standard të punës moderrne,duke ngritur vlerën instiucionale dhe cilësinë në pricesim edukativ-arsimor, duke u integruar në shkallën e niveln me të arrijturat më të reja shkencore,njohiritë dhe zbulimet e shkencës moderrne ndërkombëtare. Mësimdhënësi ynë sot, po përcjell dhe pjesërisht po aplikon literaturën, mjetët mësimore dhe metodat më përparimtare baashkëkohore dhe këmben me qendrat dhe institutet ndërkombëtare të lëmijve të ndryshme të shkencës dhe diturisë përgjithsishtPërkundër dhunës evidente, shkolla jonë po shkëputet ngadal nga format e vjetar të arsimimit,po shlirohet nga ngulfatja ideologjike dhe shabllloizmat,paralelizmat e formës bajate të ish-vëllazërim-bashkimit,ideologjisë proletare e sidomos bashkjetesës. Po shjkëputemi ngadal,të sigurt e kujdesshëm,po shkëputemmi edhe nga tekstet edhe nga tekstet e kufizuara e të mangëta, duke kaluar në stndardet.Kronologjinë dhe integrimet demokratike në rrejedhat e zhvillimit të diturisë. Realizimi I integrimeve sot ka pengesa,pasi shkolla e jonë vepron dhe punon në rrethana shumë te veshtira nën dhunën e okupuesit barabar, por edhe në këtio kushte, e nën këto pozita, shkolla shqipe, të punojë për kohën e ardhshme. Andaj që sot, duhet të prijmë me përgatitjen e parakushteve, që sot duhet të përsosim kuadrin arsimor përkatës,duhet të përpilojmë ligje adekuate në nivele të larta civilzuese të qeverisjes.Arsimtari ynë,që sot, duhet të përgatitet për punën moderrne mësimore me informatikën,makinat precise të llogaritjes dhe kompjuterizimin,si mjete dhe metoda praktike e punës mësimore,mënyrën e mësimit masiv e mësim ddhe shkollë të hapur mediale.Për të gjitha këto ndryshime,, që shkolla jonë duhet t’I përjetojë mbrënda një kohe jo shumë të gjatë e me pak afat për përgatitje,dëshmon për një angazhim intenziv nga gjithë strukturat e sistemit arsimor.ekzpertët dhe institucionet arsimore të të gjitha niveleve dhe mjediseve.Ky do të ishte kontribut që lehtëson shkëputjen dhe largimin e lehte nga e kaluara e papërshtatshme,shabllonizmi dhe zbrastësirat e sistemit skollor të së kaluarës,sot dhe të ardhmen.
Këto ndryshime të mdha integruese të shkollës shqipe,ka mundësi të arrtihen lehtë duke ju përveshur punës profesionale,shkencore në kuadër të sistemit,dukem përveshur punës profsionale, shkencore ne kuadër të sistemit,duke përgaitur projekte në profilizimin dhe stdardiziminn e shkollës, cilësisë dhe metodologjisë, gjithnjë duke I ndqërlidhur me kërkesatm adekuate të integrimeve shoqëroredhe ayre të ekonomisë së tregut. Institucionetn kompetetnte,pedagogët e zëshëm,poteciali krijues, arsimdashësitë dhen veprimtarët përgjithsisht, duhet të stadardizojnë profesionet stadarde të shkollimit të mesëm dhe unverzsitar,t’I ngrisin progfilet e kërkuara nnë cilësi dhe t’I rrisiin në sasi. Vetëm jë arganizëm I tillë krijues e shkencor I nivelit të kohës,aftëson shklën shqipe, e bënë t’I përmbush kërkesat e koheës,shoqërisë dhe ekonomisë..
Një kohë, një ndryshim shoqëror e politik, një kthesë e madhe në organizimin e sistemit shtetëror, që shkakton dhe kërkon doemos edhe reform dhe integrime edhe të sistemit arsimor, bën që shkolla shqipe sot dhe në të ardhmen,arsyeton përpjkejet, vuajtjet dhe mudnimete e përjetyuara fizike, shpirtërore,materiale kundrejt dhunës së kohës.Arsyeton këmbëngultësinë dhe përjetimet e vështira për mbijetimin e shkolës shqipe,vërtebroren e një populli për vetëqëndrim.Arsyyeton përpjkejen dhe kontributin material e shpirtëror, që sot jep ky popull I robërura për vetëfinancimin e shkollës shqipe.Arsyeton simpatinë që shprehen të haujt për këtë mrekulli të veçantë dhe habit të kohës,qëndrim të rrallë, që nuk ka ndodh diku tjetër në këtë planet të të gjallëve, dikur në ndonjë rend e popull gjatë hsitorisë së njerëzimit,siç po ndodh me shqiptarët në fund shekullin 20-të të milenumit të dytë pas Krishtit.
U shkrua më, 15 maj 1995.
