Deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë kërkuar nga ministrja e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MAShTI), Arbërie Nagavci, që të ndryshojë udhëzimin administrativ të vitit 2010 për shkak të mossaktësimit për bartjen e shamisë në shkolla.
Mungesa e specifikimit me ligj për bartjen e shamive në shkolla sipas deputetëve të Komisionit për të Drejtat e Njeriut, Barazi Gjinore, për Persona të Pagjetur dhe Peticione, po lë jashtë bankave shkollore shumë vajza në komuna të ndryshme të Kosovës.
Lidhur me këtë, ministrja Nagavci tha se baza kushtetuese për temën në fjalë është mjaft e qartë dhe se është mirë e definuar, teksa shtoi se të gjitha keqinterpretimet ligjore duhet të diskutohen së bashku.
Ajo deklaroi para deputetëve se do të angazhohen që e drejta për shkollim të mos i mohohet asnjë fëmije e si rrjedhojë edhe asnjë vajze, porse nuk specifikoi nëse mbështet apo jo bartjen e shamisë në shkolla.
Nagavci tha se nuk kanë informacione që ndonjë fëmije i është ndaluar vijimi i mësimit për shkak të shamisë.
Nagavci: Nuk kemi probleme në shkolla sa i përket shamisë
“Si ministri sigurisht që prioritet e kemi garantimin e të drejtës së secilit fëmijë për shkollim. Natyrisht, nuk shoh ndonjë problematikë, ose nuk kemi së paku nuk kemi të referuara nga shkollat lidhur me çështjen që ju adresoni”, tha ajo.
Kjo deklaratë e ministres bëri që deputetët të përmendin disa raste kur vajzave në shkolla fillore iu është ndaluar e drejta për të vijuar mësimin për shkak të shamisë.
Kryetarja e komisionit, Duda Balje tha se mungesa e një ligji për ndalesën ose lejimin e një vajzë me mbulesë në shkollë ka bërë që kjo çështje të jetë kompetencë e drejtorëve të shkollave. Sipas saj, kjo duhet të specifikohet me ligj, gjegjësisht me udhëzim administrativ.
Ajo tha se ka emrat, mbiemrat dhe komunat ku drejtorët nuk kanë lejuar vajzat të vijojnë mësimin për shkak të shamisë.
Balje: Duhet të specifikohet me ligj që asnjë vajzë nuk guxon të mbesë pa shkollim për shkak të shamisë
“Në ligj kemi një term, është ‘uniformë’, dhe kemi folur disa herë a është shamia pjesë e uniformës[...]Ne duam me i specifiku këto me ligj, asnjë vajzë mos me u privu nga kjo, mos me pas problemin e njëjtë”, tha ajo.
Deputetja e PDK-së, Ariana Musliu-Shoshi tha se as Kushtetuta dhe as udhëzimi administrativ i votot 2014 nuk e fusin shaminë si pjesë e të uniformës fetare, prandaj siç tha ajo, në rastet e largimit të vajzave me shami nga shkolla janë shkelur të drejtat e njeriut.
Ajo u interesua të marrë një përgjigje përfundimtare nga ministrja Nagavci lidhur me atë se a mbështet vijimin e mësimit të vajzave me shamia në shkollë dhe se a do të marrë ndonjë veprim drejtorëve që kanë privuar vajzat nga e drejta për shkollim.
Musliu-Shoshi: Më kanë shkruar disa vajza të klasave 5 dhe 6 që janë privuar nga mësimi për shkak të shamisë
“Unë personalisht kam disa raste që më kanë shkruar disa vajza, të cilat në klasën e 5-të dhe të 6-të janë ndaluar që të jenë pjesë e kurrikulës mësimore[...] Sa raste i keni evidentuar ju si ministri, që ju ndalohet bartja e shamisë dhe në cilat nivele, dhe pyetja e dytë, që e kam pranuar nga shumë votues është se a do të lejoni lëndën fetare në shkollat publike”, tha ajo.
Ministrja Nagavci tha se baza kushtetuese për temën në fjalë është mjaft e qartë dhe se është mirë e definuar.
Nagavci kërkoi që të mos vijë askush në përfundim për diçka që nuk e ka thënë, teksa shtoi se nuk mund të ketë rolin e gjyqtarit.
Nagavci: Obligimi ynë është që të sigurohemi që të gjithë fëmijët janë në shkolla
“Baza kushtetuese për temën të cilën po e diskutojmë sot është mjaft e qartë dhe mirë e definuar dhe si deputet besoj se jeni në njohuri[...]Në linjë me këtë, në pyetjen konkrete që u përmend nga zonja Musliu, lidhur me udhëzimin administrativ 06/2014, sa për informatën tuaj, përcakton mbarëvajtjen e punës në institucione arsimore, dhe janë veprimet e ndaluara dhe të lejuara, ku ndër të tjera përmendet edhe ndalimi i përdorimit të telefonit celular, veshjes ekstravagante dhe veshjes fetare. Secila prej këtyre ndalesave në shikim të parë duket se i prek liritë dhe të drejtat, por duhet të keni parasysh që kjo ka të bëjë me krijimin e ambientit të punës në shkollë ku vëmendja është tek mësimi. Obligimi jonë është që të sigurohemi që të gjithë fëmijët të jenë në shkolla dhe në radhë të parë, sidomos vajzat”, tha ministrja Nagavci.
Ajo rekomandoi deputetët që lidhur me këto problematika të parashtruara sot për shaminë në shkolla, të kontaktojnë me nivelet komunale dhe të bashkëpunojnë me departamentet përkatëse.
Sa i përket lejimit ose jo të lëndës së edukatës fetare në shkolla, Nagavci tha se ligji dhe mënyra sesi është përcaktuar janë duke kryer të gjitha obligimet konform gjithë legjislacionit në fuqi.
E pyetur nga deputetët lidhur me përkrahjen ose jo të shamive në shkolla, ministrja e Arsimit tha se nuk është një çështje ku mund të jap përgjigje, teksa shtoi duhet të diskutohen të gjitha keqinterpretimet ligjore.
Nagavci: Nuk është një çështje ku mund t’iu jap përgjigje, çdo keqinterpretim i ligjit duhet të diskutohet bashkërisht
“Lidhur me atë se çfarë ne do të bëjmë konkretisht, sigurisht se kjo çështje duhet të diskutohet me shumë kujdes dhe nuk është një çështje ku mund t’iu jap përgjigjen juve se çfarë do të bëni, si do të bëni sepse nuk i kontribuojmë një mbarëvajtjeje të procesit në përgjithësi... Çdo keqinterpretim i ligjeve tona duhet të diskutohet bashkërisht qoftë nga ana jonë dhe juve si deputetë... Po nga ana tjetër më duhet të iu them që nuk guxoj të lejoj që për çështje politike të bëhet një ndikim apo ndikim i vlerave në kurriz të fëmijëve”, tha Nagavci.
Kurse deputeti nga radhët e VV-së, Eman Rrahmani tha se e gjithë kjo problematikë vjen nga udhëzimi administrativ i vitit 2010, në kohën e ministrit Ramë Buja.
Ai kërkoi që të ndryshohet udhëzimi administrativ pasi sipas tij, kjo çështje nuk ka të bëjë me çështje fetare, por me çështjen e të drejtave të njeriut.
Deputetja Tinka Kurti tha se çështja e veshjes duhet të jetë vullnet i lirë, teksa shtoi se çështja e shkollimit është e drejtë parësore e secilit.
