Ndonëse Kosova dhe Serbia arritën marrëveshje orale gjatë fundjavës për të zbatuar ujdinë e mbështetur nga BE për të normalizuar marrëdhënien, mospajtimet dhe dykuptimësitë mbeten, shkruan Euractiv
Ujdia e së shtunës erdhi pas 12 orësh bisedime mes Kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti dhe Presidentit të Serbisë, Aleksandae Vuçiq, rreth shtojcës së zbatimit.
Plani 11-pikësh i muajit të kaluar thotë se Serbia dhe Kosova janë të përkushtuara për zhvillimin e marrëdhënieve normale, të fqinjësisë së mirë dhe respektimin e pavarësisë dhe integritetit të tyre territorial.
Teksti nuk e përmend në mënyrë eksplicite njohjen, por lë të kuptohet për njohjen de facto, duke thënë se të dyja palët duhet të krijojnë përfaqësi të përhershme në selinë e secilës qeveri.
Në të thuhet gjithashtu se Beogradi nuk duhet të kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare.
Marrëveshja për shtrëngim duarsh
Megjithatë, në takimin në Ohër të Maqedonisë së Veriut nuk u nënshkrua asnjë dokument.
Ndërsa Prishtina u angazhua për më shumë autonomi për zonat me shumicë serbe dhe Beogradi ra dakord të mos bllokonte anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare, kryediplomati i BE-së, Josep Borrell tha se marrëveshja ishte jashtë propozimit “më ambicioz dhe më të detajuar” të BE-së për të cilin palët nuk mund të pajtoheshin. në.
“Palët nuk kanë qenë në gjendje të gjejnë një zgjidhje të pranueshme reciprokisht që është aq ambicioze sa ajo që ne po propozojmë”, tha Borrell.
Shefi i politikës së jashtme të BE-së tha gjithashtu se Kosovës i mungonte fleksibiliteti për këtë çështje, ndërsa Serbia kishte refuzuar të nënshkruante dokumentin, pavarësisht se Beogradi tha se ishte “plotësisht gati” për ta zbatuar atë.
Ai shtoi se BE-ja tani do t’u kërkojë të dyja palëve të përmbushin angazhimet e tyre nëse duan të bashkohen me Bashkimin. Ai paralajmëroi se në të kundërtën do të ketë pasoja.
“Palët kanë marrë përsipër të respektojnë të gjitha nenet e marrëveshjes dhe të zbatojnë detyrimet e tyre përkatëse në mënyrë të shpejtë dhe në mirëbesim”, shkroi Borrell në Twitter. Më vonë ai sqaroi se edhe aneksi edhe marrëveshja tani konsiderohen të pranuara.
Shtojca e zbatimit duhet të bëhet një pjesë integrale dhe e detyrueshme e proceseve përkatëse të pranimit të dy vendeve në BE, shtoi ai.
Megjithatë, pyetjet në lidhje me zbatimin e marrëveshjes mbeten pa përgjigje.
Djalli është në apendiks
Në aneksin për zbatimin e marrëveshjes, të publikuar nga shërbimi diplomatik i BE-së (EEAS) të shtunën në mbrëmje, palët kanë rënë dakord që brenda 30 ditëve të ngrenë një komitet të përbashkët monitorues të kryesuar nga BE-ja.
Zyrtarë të lartë të BE-së i thanë shtypit në fillim të muajit të kaluar se një mekanizëm i tillë do të përfshinte raportim më të rregullt tek vendet anëtare mbi përparimin e zbatimit në krahasim me marrëveshjet e mëparshme.
Një nga pikat më të diskutueshme në bisedime ishte krijimi i një asociacioni të komuniteteve serbe në Kosovë.
“Kosova është pajtuar që menjëherë – dhe kur them menjëherë, e kam fjalën menjëherë – të fillojë negociatat me dialogun e sponsorizuar nga BE-ja për të vendosur një zgjidhje specifike dhe garanci që do të sigurojë një nivel adekuat të vetëqeverisjes për komunitetin serb të Kosovës ”, tha Borrell të shtunën.
Sipas aneksit, si kusht për anëtarësimin e tyre në BE, të dy vendet duhet së pari të përmirësojnë marrëdhëniet e tyre.
“Kosova dhe Serbia pranojnë se dështimi për të përmbushur angazhimet e tyre sipas Marrëveshjes, këtij Aneksi ose marrëveshjeve të mëparshme të dialogut mund të ketë një ndikim të drejtpërdrejtë negativ në proceset e tyre përkatëse të anëtarësimit në BE dhe mbështetjen financiare që ata marrin nga BE-ja”, thuhet në deklaratë.
Angazhimet do të integrohen në negociatat e vazhdueshme të pranimit në BE me Beogradin.
Ato do të merren edhe nga Task Forca për normalizimin e Kosovës, e cila e ka dorëzuar kërkesën për statusin e kandidatit në dhjetor.
Lëvizja duket se neutralizon mungesën e nënshkrimit të vetë marrëveshjes, por edhe nevojën për ratifikimin në parlamentet përkatëse, tha një burim i BE-së.
Megjithatë, disa ekspertë mendojnë se kjo duhet të shoqërohet me ndryshim të statusit nga pesë vendet që nuk e njohin Kosovën si shtet: Qiproja, Greqia, Spanja, Rumania dhe Sllovakia.
Si një nxitje shtesë për të dy shtetet, BE-ja është zotuar të organizojë një konferencë donatorësh për të dyja vendet brenda 150 ditëve për të hartuar një paketë investimi dhe ndihmë financiare për Kosovën dhe Serbinë, me disbursimin e ndihmës financiare të kushtëzuar me hapat e ndërmarrë për përmirësimin e marrëdhënieve.
“Një pagesë do të bëhet vetëm kur BE-ja të vendosë se të gjitha dispozitat e marrëveshjes janë zbatuar plotësisht”, thuhet në shtojcë.
Ndërsa nënshkrimi i munguar në dokument u prit me skepticizëm nga shumë vëzhgues, ekspertët ligjorë theksojnë se edhe pëlqimi verbal është i detyrueshëm.
Kështu thonë të dyja palët
Të shtunën vonë mbrëma, Kurti tha se marrëveshja përfaqësonte një “njohje de fakto”, por përsëri vuri në dukje refuzimin e Vuçiqit për ta nënshkruar atë.
“Tani kemi arritur marrëveshje për një aneks implementues të marrëveshjes bazë. Si në takimin e fundit në Bruksel, Serbia refuzoi të nënshkruajë marrëveshjen dhe tani edhe aneksin”, tha Kurti.
“Tani i takon BE-së të gjejë një mekanizëm për ta bërë marrëveshjen ligjërisht dhe ndërkombëtarisht të detyrueshme,” shtoi ai më vonë në një postim në Twitter.
Serbia dëshiron marrëdhënie normale me Kosovën, por nuk do të nënshkruajë një marrëveshje me të, tha ndërkohë presidenti serb Vuçiç të dielën (19 mars).
