A është e mundur të vaksinohet një popull kundër populistëve?
A mundet Trump sërish të jetë president i SHBA-së?
Pse Trump po merr një shans të dytë?
Si mund të luftojmë për demokracitë tona liberale?
Ne nuk mund të vaksinohemi kundër populistëve, por mund t'i zhveshim ata siç i kemi zhveshur Vedum-in e Norvegjisë dhe qeverinë, edhe pse as Vedum dhe as qeveria nuk e kanë kërcënuar demokracinë norvegjeze. Partia e Qendrës dhe lideri i partisë Trygve Slagsvold Vedum janë të afërt me këtë besim.!
Në Shtetet e Bashkuara, tani kemi një kandidat presidencial, i cili dyshohet se ka drejtuar një tentativë për grusht shteti më 6 janar 2021 dhe që ka thyer shumë ligje. Megjithatë, disa amerikanë duan që Donald Trump të jetë sërish president. Ata janë të gatshëm të heqin dorë nga pushteti i tyre në favor të një lideri autoritar. Nuk është e re që populli i bërtet të fortit, por është e re dhe tronditëse që po ndodh në Shtetet e Bashkuara.
Javën e kaluar Economist publikoi një editorial të titulluar "Rreziku i konservatorizmit kombëtar". The Economist shkruan se “Ronald Reagan dhe Margaret Thatcher në vitet tetëdhjetë ndërtuan konservatorizmin e tyre mbi tregjet dhe lirinë. Trump, Orban dhe një asamble e larmishme politikanësh perëndimorë e kanë zëvendësuar këtë mendim me një konservatorizëm statik, kundër zgjimit, që e vendos autonominë kombëtare mbi individin.
Siç e sheh Economist, konservatorët kombëtarë janë të bindur se shumica e njerëzve janë lodhur duke u pushtuar nga forcat e tregut global dhe se shteti është shpëtimtari i njerëzve.
Në vitin 2006, 28 nga vendet në indeksin e demokracisë së Economist kishin demokraci që funksiononte mirë. Vetëm 13 për qind e popullsisë së botës jetonte atje. Në vitin 2022, shifrat ishin 24 vende dhe 8 për qind e popullsisë. Norvegjia kryesonte indeksin, gjë që për fat të keq, kjo tregon se demokracitë e pastra janë në rënie.
Sot, votuesit amerikanë kërcënohen nga Trump, kurse ata evropianë nga hungarezi Viktor Orbán, i cili dëshiron ta "bëjë Evropën përsëri të madhe".
Pse njerëzit në Perëndim votojnë për populistët dhe si mund të luftojmë për demokracitë tona liberale?
Shtetet e Bashkuara në 2024 janë të ndara, pabarazitë po rriten atje!
Në fshat votohet për republikanët, në qytete, në bregun lindor dhe perëndimor votohen demokratët. Partia Republikane ka qenë gjithmonë një koalicion i gjerë, pothuajse si AP në Norvegji. Tani ajo Partia Republikane po shkërmoqet, por është marrë përsipër nga Donald Trump. Në mandatin e tij të parë, Trump vendosi gjyqtarë konservatorë në Gjykatën e Lartë, ku ata tani kanë një shumicë 6:3.
Gjykata e Lartë luan një rol vendimtar në interpretimin e ligjeve dhe mbrojtjen e të drejtave të qytetarëve në Shtetet e Bashkuara. Republikanët kanë gjithashtu një shumicë në Dhomën e Përfaqësuesve, por në krye kemi një president të vjetër dhe demokratik të dobësuar që rrëxohet, sepse nuk e mbajnë këmbët!
Zgjedhjet presidenciale në SHBA në nëntor janë gjëja më e rëndësishme që ndodh në 2024. Për momentin shumëçka duket e errët, por Nicky Haley është e drejtë tani që thotë se Trump do të humbasë zgjedhjet ndaj Bidenit në nëntor, ajo ka të drejtë, sepse gjithmonë ka njerëz më të denjë.
Thelbi i demokracisë është arsyeja kolektive, por arsyeja kolektive duhet të trajnohet dhe zhvillohet. Njerëzit duhet të kenë qasje në të menduarit kritik, në njohuri dhe edukim, në mënyrë që të jenë në gjendje të marrin pjesë në demokraci dhe të bëjnë zgjedhje të arsyeshme. Nëse politikanët nuk e bëjnë këtë, votuesit do të përzgjedhim herën tjetër, të tjerë, kështu zhvillohet demokracia.
Njerëzit ikin në Perëndim sepse ndryshimet politike janë rregull atje!Ata nuk ikin në Rusi, ku Putin ka qenë president që nga viti 2000.
Ne nuk duhet t'i marrim demokracitë tona si të mirëqena, kur janë në rrezik të vazhdueshëm. Demokracia është punë e vështirë dhe kryesisht vullnetare e përditshme. Ne duhet të ndërtojmë institucione të forta demokratike, të sigurojmë sundimin e ligjit, të përdorim lirinë e fjalës dhe të mbështetemi në arsyen kolektive. Kështu e bëjmë demokracinë më të fortë se njerëzit si Orban dhe Trump.
