Nisja e konfliktit në Gaza mund të shndërrohet në një krizë të plotë rajonale në varësi të mënyrës se si Izraeli do të përgjigjet ushtarakisht dhe nëse grupet e tjera militante në rajon do të përfshihen.
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken vizitoi Izraelin të enjten për t’u zotuar për mbështetjen e palëkundur të SHBA-së për aleatin e tij, ndërsa situata humanitare në Gaza vazhdon të përkeqësohet mes sulmeve të shumta izraelite.
Por janë 3 faktorë që mund të formësojnë luftën që ka nisur, sipas zyrtarëve, ekspertëve rajonalë dhe ligjvënësve amerikanë për konfliktin në rritje dhe çfarë do të ndodhë nëse ai përshkallëzohet përtej Gazës.
Këto mendime janë përmbledhur në një artikull nga Nga Robbie Gramer dhe Jack Detsch.
Fillimisht, si do të dukej një sulm tokësor i Gazës?
Ndërsa sulmet izraelite godasin lagjet palestineze në Gaza, ushtria izraelite përgatiti planet për të nisur një sulm tokësor.
Gaza, brezi i vogël bregdetar nga i cili Hamasi nisi sulmet e tij vdekjeprurëse ndaj civilëve dhe bazave ushtarake izraelite gjatë fundjavës, konsiderohet si një nga zonat urbane më të dendura në botë.
Lufta urbane është e zymtë dhe pavarësisht se cila palë fiton, civilët gjithmonë humbasin. Rob Bauer, komandanti holandez që kryeson Komitetin Ushtarak të NATO-s, vizitoi një nga bazat izraelite në kufi me Gazën vetëm një javë para se të sulmohej. ”
Unë ende besoj se forcat izraelite janë jashtëzakonisht të avancuara,” tha Bauer në një intervistë në selinë e aleancës në Bruksel.
“Unë ende besoj se ata kanë aftësi të mëdha. Ata duhet ta bëjnë, sepse kanë qenë në gjendje lufte për kaq shumë kohë.”
Katër raunde të mëparshme konflikti midis Izraelit dhe Hamasit midis 2008 dhe 2021 përfunduan në mënyrë të pavendosur, me Hamasin që ende mban kontrollin e Gazës, por zyrtarët izraelitë zotohen se këtë herë do të jetë ndryshe.
Një pushtim izraelit në shkallë të plotë mund të shkatërrojë Hamasin në skenarin më të mirë për Izraelin, por mund të zhytet shumë shpejt në “ qorr sokak”.
Disa zyrtarë amerikanë dhe europianë shprehën frikën për pushtimin e Libanit nga Izraeli në vitin 1982: Izraeli synonte të mposhtte me shpejtësi PLO-në, por lufta u shndërrua në një mini-Vietnam të zgjatur.
Së dyti, a do të përfshihen aktorë të tjerë?
Frika më e madhe për zyrtarët izraelitë dhe amerikanë është që Hezbollahu t’i bashkohet luftës.
Grupi militant me bazë në Liban, i mbështetur nga Irani dhe Siria, konsiderohet si një nga aktorët më të armatosur në botë dhe arsenali i tij i armëve dhe raketave lë në hije të madhe aftësitë ushtarake të Hamasit. Sipas disa vlerësimeve, Hezbollah ka zgjeruar arsenalin e saj të raketave në 130,000.
Administrata e Biden është ende duke përcaktuar se sa shumë ka ndikuar Irani në sulmin masiv të Hamasit në Izraelin jugor.
Nëse Hezbollahu përfshihet në luftë, ai do ta kthejë konfliktin në një luftë me dy fronte për Izraelin dhe do të tërheqë, të paktën në një mënyrë më kuptimplote, Iranin dhe Sirinë në konflikt megjithëse Irani gjithmonë preferon të operojë përmes përfaqësuesve.
Izraeli ka vendosur tashmë dhjetëra mijëra trupa në kufirin me Libanin për të shmangur çdo plan të Hezbollahut. Austin, shefi i mbrojtjes i SHBA-së, tha se Shtetet e Bashkuara “nuk kishin parë asnjë masë forcash në kufirin” midis Libanit dhe Izraelit, që nga e enjtja pasdite.
“Për vite me radhë, unë kam besuar se Izraeli e ka penguar Hezbollahun nga një përshkallëzim i madh, por gjërat janë më të rrezikshme tani,” tha për Daniel Byman, një ekspert i Lindjes së Mesme në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.
Byman tregoi se ekziston rreziku që edhe përleshjet e vogla të spiralizohen shpejt.
Së treti, cili është plani i Biden?
Administrata Biden ka vendosur tashmë një grup sulmues të aeroplanmbajtësve amerikanë në rajon, kryesisht si një sinjal mbështetjeje për Izraelin dhe gjithashtu për të penguar Hezbollahun ose grupe të tjera që t’i bashkohen luftës.
Një zyrtar i lartë i mbrojtjes amerikane, duke folur me gazetarët në Bruksel në kushte anonimiteti, tha se lëvizja në Mesdheun Lindor do të ndihmonte në parandalimin e zgjerimit të konfliktit.
“Mund të jesh mjaftueshëm i fortë për të mbrojtur veten, por për sa kohë që Amerika ekziston, nuk do të duhet kurrë”, tha Blinken në një konferencë të përbashkët për shtyp me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu të enjten.
A do të përfshihen Shtetet e Bashkuara ushtarakisht në konflikt?
Zyrtari i lartë i Këshillit të Sigurisë Kombëtare, Jon Finer, tha: “Ne nuk po mendojmë të dërgojmë trupa në terren”. Por aeroplanët dhe anijet nuk janë “trupa” në tokë.
Megjithatë, është një shenjë që Irani dhe grupet si Hezbollahu të mos përfshihen. “Unë nuk mendoj domosdoshmërisht se këto janë burime që do të shkojnë në mbështetje të izraelitëve,” tha Joseph Votel, një gjeneral në pension i ushtrisë amerikane që drejtoi Komandën Qendrore të SHBA deri në vitin 2019.
Ka një faktor tjetër nga ana e SHBA: paratë.
Presidenti Joe Biden dhe Kongresi, ose të paktën pjesa më e madhe e Kongresit, dëshirojnë t’i dërgojnë Izraelit më shumë ndihmë ushtarake, në shumën prej 2 miliardë dollarësh por fiaskoja aktuale politike republikane në Dhomën e Përfaqësuesve mes betejës për një kryetar të ri e bën këtë të vështirë.
Biden ka aftësinë t’i dërgojë Izraelit ndihmë të kufizuar ushtarake përmes autoritetit presidencial, në thelb duke lejuar dërgimin e shpejtë të rezervave ekzistuese të SHBA në Izrael por Kongresi duhet të shkruajë faturat (dhe kontrollet) për paketat e ardhshme të ndihmës ushtarake dhe të sigurisë.
A mund ta bëjë Kongresi këtë pa një kryetar të zgjedhur të Dhomës së Përfaqësueve?
Me pak fjalë, ndoshta jo, por është një territor i ndërlikuar dhe ligjërisht i paprecedentë.
Administrate e Biden ishte në gjendje krize pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit. Për shkak të bllokimeve gjithëpërfshirëse nga një grusht senatorësh republikanë për kandidatët e sigurisë kombëtare, Shtetet e Bashkuara nuk kanë ambasador në Izrael, Egjipt, Oman apo Kuvajt; Departamenti i Shtetit nuk ka asnjë të dërguar të lartë kundër terrorizmit apo të dërguar për të drejtat e njeriut; dhe Agjencia Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar ka qenë pa një zyrtar të lartë për Lindjen e Mesme për gati tre vjet.
Çfarë do të thotë e gjithë kjo?
“Në një moment kaq të rëndësishëm në Lindjen e Mesme, mungesa e diplomatëve tanë të lartë të vijës së parë është e dukshme,” tha Sarah Margon, drejtoresha e politikës së jashtme në Fondacionet e Shoqërisë së Hapur, një rrjet grantesh për të drejtat e njeriut.
Margon ishte zgjedhja e Biden për të qenë e dërguara e lartë e Departamentit të Shtetit për të drejtat e njeriut, por e tërhoqi emërimin e saj pasi priti për gati dy vjet në harresë të një konfirmimi nga Senati.
