LIVE: SHBA dhe Izraeli duan zgjatjen e armëpushimit - Reagon edhe Erdogan!

Kolegët tanë në BBC Radio 4 kanë folur me Mustafa Barghouti, politikan palestinez dhe udhëheqës i Iniciativës Kombëtare Palestineze, i cili ka folur për situatën në Jenin.

Ai thotë se ka një "pushtim të madh izraelit" si në qytetin Jenin ashtu edhe në kampin e refugjatëve Jenin, në Bregun Perëndimor të pushtuar.

Barghouti thotë se forcat izraelite "tashmë kanë shkatërruar dy shtëpi" dhe po "rrethojnë shumë vende".

Ai thotë se trupat filluan duke hyrë në dy spitalet kryesore në Jenin dhe më pas hynë në kamp, ku Barghouti thotë se ata "po shkatërrojnë infrastrukturën".

"Është shumë e keqe. Ata sapo kanë shpallur të gjithë zonën e Jeninit si zonë të mbyllur ushtarake," thotë ai.

Ai shton se pavarësisht armëpushimit të përkohshëm në Gaza, Izraeli po vazhdon "ndërhyrjet e tij në zonat në Bregun Perëndimor".

Ushtria izraelite ka thënë se ka kryer një operacion në kampin e refugjatëve Jenin në të cilin u vranë dy operativë të lartë të terrorizmit, raportojnë mediat izraelite.

Sekretari amerikan i shtetit Antony Blinken është sot në Bruksel dhe po flet në një takim të ministrave të jashtëm të NATO-s.

Ai thotë se SHBA-të do të donin që pauza në luftimet midis Izraelit dhe Gazës të zgjatet dhe se po punon drejt këtij qëllimi "çdo ditë".

“Vazhdimi i tij me përkufizim do të thotë se më shumë pengje do të ktheheshin në shtëpi, më shumë ndihmë do të hynin [në Gaza].

"Është e qartë, kjo është diçka që ne duam. Unë besoj se është diçka që edhe Izraeli dëshiron," tha ai në takim.

Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan e ka quajtur kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu “kasap të Gazës”, derisa pa pushim ka kritikuar Izraelin përgjatë dy muajve kur filloi konflikti.

Erdogan e quajti Izraelin “një shtet terrorist” dhe Hamasin “një grup çlirimtar”, deklarata të ngjashme që lideri turk i ka bërë edhe më herët.

“Netanyahu e ka shkruar emrin e tij në histori si kasapi i Gazës”, deklaroi Erdogan në një fjalim në televizionin kombëtar.

“Ai po rrezikon sigurinë e të gjithë hebrenjve në botë duke mbështetur antisemitizmin me vrasjet që kreu në Gaza”.

Erdogan ka qenë një kritik i zëshëm i Izraelit prej kur filloi konflikti më 7 tetor.

Ushtria izraelite ka bombarduar vazhdimisht Gazën si dhe ka kryer operacione brenda rajonit, konkretisht në veri ku supozonte se fshihej Hamasi.

Të dyja palët me ndërmjetësim të Katarit kanë arritur dy marrëveshje për armëpushim në kuadër të cilëve do të bëhet lirimi i pengjeve, lirimi i palestinezëve të burgosur si dhe futja e ndihmave humanitare në Rripin e Gazës. 

Izraeli thotë se rreth 240 pengje u morën në Gaza, pas sulmit të 7 tetorit, duke shkaktuar një përpjekje të furishme diplomatike dhe ushtarake për t’i kthyer ata.

Dhe deri të martën, 69 prej tyre ishin kthyer në këmbim të armëpushimit dhe lirimit të të burgosurve nga burgjet izraelite.

Por një ndërmjetës në negociata – kryeministri i Katarit – i tha Financial Times të dielën se “Hamasi nuk ishte në gjendje të gjente rreth 40 gra dhe fëmijë që po mbaheshin atje”.

Në këtë drejtim, gjashtë ekspertë të përpjekjeve për negociatat e pengjeve, të cilët folën për Business Insider, shpjeguan se si Hamasi mund të kishte qenë në gjendje të lejonte pengjet të zhdukeshin në Gaza.

Kaos dhe konfuzion

Scott Walker, një negociator veteran i pengjeve dhe ish-këshilltar kundër terrorizmit në OKB, theksoi rolin e “mjegullës së luftës” në zhdukjen e mundshme të pengjeve.

“Duhet të vlerësoni se ka shumë konfuzion, me faktin se Gaza është në thelb një zonë lufte”, tha ai për Business Insider.

Hamasi mblodhi shumë pengje më 7 tetor dhe Gaza shpejt u gjend në një gjendje kaosi mes sulmeve hakmarrëse izraelite nga të cilat kanë vdekur 14,500 njerëz, sipas autoriteteve të drejtuara nga Hamasi.

Dhe rënia nga funksioni i internetit dhe linjave të telefonit, së bashku me vrasjen e udhëheqësve ushtarakë të Hamasit nga Izraeli, mund të kenë kontribuar në një skenar ku Hamasi me të vërtetë humbi gjurmët e pengjeve.

Hamasi nuk është i vetmi grup i armatosur në Gaza

Disa ekspertë mendojnë se Hamasi mund të mos jetë në gjendje të japë llogari për të gjithë pengjet, sepse ata mbahen nga grupe rivale që mund të mos duan të arrijnë një marrëveshje.

Brian Carter, ekspert, tha për Business Insider: “Hamasi mund të mos e dijë vendndodhjen e pengjeve të mbajtura nga Brigada e Dëshmorëve të al Aksasë, PIJ [Xhihadi Islamik Palestinez] dhe grupe të tjera më të vogla”.

Ndërkohë thuhet se Xhihadi Islamik Palestinez, një grup rival i Hamasit, pretendoi në një deklaratë të postuar nga aleati i saj, Hezbollahu i Libanit, se kishte më shumë se 30 pengje, rreth një të tetën e totalit.

Ai grup tha se nuk do t’i lirojë ata derisa të lirohen të gjithë të burgosurit palestinezë të mbajtur nga Izraeli, sipas The Wall Street Journal – një kërkesë shumë më e madhe se sa ka bërë Hamasi.

Ndërsa Hans-Jakob Schindler, një drejtor i lartë i projektit jofitimprurës kundër ekstremizmit, i tha BI se grupe si PIJ mund të kërkojnë “të luajnë situatën në avantazhin e saj”.

Sipas Schindler, Hamasi jo vetëm që po negocion me Izraelin, por po merret edhe me “negociatat e brendshme palestineze” për të rimarrë pengjet nga grupet e tjera.

Ai shtoi: “Kjo është situata më komplekse e pengjeve që kam parë ndonjëherë, jo vetëm për shkak të numrit të pengjeve, por për shkak të numrit të grupeve që mbajnë pengje dhe ato grupe nuk i përgjigjen Hamasit”.

Një mundësi arratisjesh dhe vdekjesh

Ekziston gjithashtu një shans që disa nga pengjet mund të kenë shpëtuar, janë transferuar në grupe të tjera ose kanë vdekur, sipas Schindler, përcjell Telegrafi.

“Është gjithmonë e mundur që pengjet mund të arratisen nga kudo që mbahen”, tha ai.

Ai vuri në dukje raportet për Roni Krivoy, një peng izraelit i liruar, i cili thuhet se u shpëtoi për pak kohë robëruesve të tij pasi ndërtesa në të cilën ndodhej u bombardua.

Shindler mendon se ndërsa ishte e mundur që disa të kishin vdekur, Hamasi nuk do ta mbante atë sekret dhe do të kërkonte të fajësonte bombardimet izraelite për vdekjet.

Për të blerë kohë

Rachel Briggs, CEO i grupit të këshillimit të sigurisë The Clarity Factory, ishte skeptike ndaj pretendimeve të Hamasit se nuk mund të gjente njerëz, duke pretenduar se kjo mund të jetë “për të blerë kohë”.

Ndërsa profesor Boaz Ganor, president i Universitetit Reichman të Izraelit, i cili më parë ka këshilluar qeverinë izraelite për antiterrorizmin, i tha BI se ishte dakord me tezën e blerjes së kohës.

“I gjithë procesi për të thënë se ata nuk e dinë është vetëm për një qëllim dhe ky është ngecja”, mendon ai.

Ganor përmendi dy arsye të mundshme për këtë.

Një, tha ai, ishte “zvarritja e fushatës ushtarake të Izraelit”, duke shpresuar se kalimi i kohës do të dobësonte mbështetjen e tij nga aleatët.

“Çdo ditë që kalon, legjitimiteti izraelit bie”, vlerëson ai.

Një tjetër, shtoi ai, ishte që Hamasi të rigrupohej kur të rifillonin luftimet.

“Unë prirem të besoj se do të shohim rezistencë shumë më të ashpër nga Hamasi më pas”.

Të gjitha të mësipërmet

Për Chris White, bashkëthemeluesin e Negotiation Global, i cili ka përvojë në negociatat e pengjeve në Gaza, zhdukja e pengjeve mund të shpjegohet në mënyrë të besueshme nga të gjitha shpjegimet e mësipërme.

Ai tha për Business Insider: “A ka mundësi që disa pengje të kenë ikur? Po. A ka mundësi që disa të kenë vdekur? Po. A ka mundësi që disa të jenë shitur në grupe të tjera nga njerëz të paskrupullt? Po. Dhe a është e mundur në fakt, ishte aq kaotike sa Hamasi nuk e di se ku janë të gjithë? Po”.

“Të gjitha sa më sipër janë të mundshme”.

Sëmundjet e pashërueshme mund të vrasin më shumë njerëz në Rripin e Gazës sesa bombardimet, nëse nuk rregullohet sistemi i shëndetësisë, paralajmëroi të martën Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).

Diarreja dhe infeksionet e frymëmarrjes janë shumë të përhapura në mesin e fëmijëve në ndërtesat e mbipopulluara të Kombeve të Bashkuara, ku pothuajse 1.1 milion njerëz janë duke u strehuar, shkruan REL.

Ky paralajmërim u bë në ditën e pestë të armëpushimit mes Izraelit dhe Hamasit – grupit radikal palestinez të shpallur organizatë terroriste nga SHBA dhe BE – pasi të hënën palët u pajtuan për zgjatjen e tij për edhe dy ditë të tjera.

Marrëveshja e arritur të premten me ndërmjetësimin e Katarit, Egjiptit dhe Shteteve të Bashkuara, ka mundësuar lirimin e pengjeve të mbajtura nga Hamasi në Gazë në këmbim të lirimit të të burgosurve palestinezë nga burgjet izraelite gjatë këtyre pesë ditëve.

Të martën, 12 pengje dhe 30 të burgosur u liruan në ditën e pestë të marrëveshjes, duke e çuar në 62 numrin e përgjithshëm të pengjeve të liruara dhe në 180 të të burgosurve të liruar.

“Operacioni ushtarak i Izraelit do të vazhdojë derisa Gaza “të mos jetë më një kërcënim për Izraelin”. Kështu u shpreh kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, shkruan CNN.

“Ne jemi të përkushtuar për të përfunduar këto misione: Lirimin e të gjithë pengjeve, eliminimin e kësaj organizate terroriste mbi dhe nën tokë dhe, natyrisht, që Gaza nuk duhet të kthehet në atë që ishte – se nuk do të përbëjë më një kërcënim për Shteti i Izraelit”, tha të martën Netanyahu gjatë një vizite në një bazë të inteligjencës së ushtrisë.

Ai e bëri komentin përpara lirimit të fundit të pengjeve të martën.

Kryeministri u zotua gjithashtu të sjellë lirimin e të gjithë pengjeve të marra nga Hamasi “pa përjashtim”.

Netanyahu vazhdoi të fajësonte civilët në Gaza për “mbrojtjen e terroristëve”, por nuk dha asnjë provë.

Presidenti amerikan Joe Biden ka dërguar një nga zyrtarët e tij më të besuar dhe me ndikim në Lindjen e Mesme me shpresën për ta kthyer një armëpushim të brishtë midis Izraelit dhe Hamasit në një marrëveshje më të qëndrueshme.

Një zyrtar amerikan konfirmoi për Zërin e Amerikës se drejtori i CIA-s, William Burns, udhëtoi drejt Katarit të martën për bisedime të nivelit të lartë, "duke përfshirë diskutimet për pengjet".

CIA, e cila rrallëherë flet për udhëtimin jashtë vendit të drejtorit të saj, nuk pranoi të bënte komente për udhëtimin, i cili fillimisht u njoftua nga gazeta The Washington Post.

Media izraelite, si dhe media të tjera, cituan burime diplomatike të thoshin se në Doha, zoti Burns është takuar me kreun e agjencisë izraelite të zbulimit, Mossad, si dhe me zyrtarë të Katarit dhe Egjiptit.

Zyrtarët e lartë amerikanë e kanë mbështetur Izraelin me fjalë dhe me armë pas sulmit terrorist të Hamasit më 7 tetor, në të cilin u vranë rreth 1200 njerëz në Izrael, shumica civilë.

Por Shtëpia e Bardhë ka kërkuar gjithashtu lirimin e rreth 240 personave të marrë peng nga Hamasi gjatë sulmit, duke përshëndetur armëpushimin tashmë pesë-ditor, gjatë të cilit janë liruar 70 pengje në këmbim të lirimit të 150 palestinezëve nga burgjet izraelite.

“Objektivi i administratës për momentin është zgjatja e armëpushimit sa më shumë që të jetë e mundur dhe lirimi i sa më shumë pengjeve”, thotë Paul Pillar, një ish-oficer i lartë i CIA-s që tani jep mësim në Universitetin Georgetown.

Zoti Pillar i tha Zërit të Amerikës se William Burns, një ish-diplomat i kthyer në shef të agjencisë amerikane të spiunazhit, është në pozitë të mirë për të ndihmuar në arritjen e këtij qëllimi.

“Ai është një diplomat me përvojë dhe shumë i respektuar, brenda dhe jashtë vendit”, tha zoti Pillar, duke shtuar se zoti Burns është “ndoshta vetëm një hap larg asaj që ka qenë linja kryesore e politikës së administratës Biden që nga sulmi i 7 tetorit, mbështetja e plotë për Izraelin.”

Ky është udhëtimi i dytë brenda një muaji i zotit Burns në Lindjen e Mesme.

Në udhëtimin e parë në fillim të nëntorit, ai vizitoi shumë vende, në të cilat zhvilloi bisedime me homologët e tij të zbulimit, që ishin të përqendruara në fillimin e negociatave për lirimin e pengjeve dhe parandalimin e përhapjes së konfliktit Izrael-Hamas në rajon, tha për Zërin e Amerikës një zyrtar amerikan.

Por, ndonëse përpjekjet për të zgjatur armëpushimin dhe për të liruar më shumë pengje mund të dominojnë këtë raund bisedimesh, disa ish-zyrtarë mendojnë se drejtori i CIA-s do të diskutojë edhe për hapat që duhet ndërmarrë pas mbarimit të luftës.

“Pra do të flitet për të ardhmen, mbi atë se si do të duket Rripi i Gazës pas përfundimit të konfliktit”, tha Marc Polymeropoulos, një ish-oficer i lartë i operacioneve të CIA-s, i cili ka punuar gjerësisht në Lindjen e Mesme. “Çfarë force ndërkombëtare do të duhet të jetë e pranishme? Si do të rindërohet Rripi i Gazës, në mënyrë kolektive me pjesëmarrjen e komunitetit ndërkombëtar?”

Mund të ketë diskutime midis Shteteve të Bashkuara, Izraelit, Egjiptit dhe vendeve të tjera edhe për atë që do të ndodh më pas me Hamasin, që Shtetet e Bashkuara e kanë shpallur organizatë terroriste.

“Hamasi ka fituar legjitimitet të jashtëzakonshëm mes popullit palestinez në Rripin e Gazls dhe në Bregun Perëndimor për sigurimin e lirimit të një numri të burgosurish palestinezë”, tha zoti Polymeropoulos për Zërin e Amerikës. “Ata aktualisht po trajtohen pothuajse si aktor shtetëror. Dhe mendoj se kjo është diçka shqetësuese, jo vetëm për Izraelin, por edhe për Shtetet e Bashkuara”, shtoi ai./VOA