LIVE: Situatë e tensionuar/ Trupat ruse hedhin në erë qendrën televizive në Kherson - BE-ja nuk do t’i njohë pasaportat ruse!

Pasaportat ruse të lëshuara në territoret ukrainase të aneksuara nga Rusia, dhe në zonat separatiste pro-ruse në Gjeorgji, nuk do të njihen më në Bashkimin Evropian, sipas një marrëveshjeje të arritur sot midis Parlamentit Evropian dhe vendeve anëtare të BE-së.

Pra, mbajtësit e këtyre dokumenteve nuk mund të marrin vizë ose të hyjnë në zonën Shengen.

“Ky vendim është një përgjigje ndaj agresionit të pajustifikuar ushtarak të Rusisë kundër Ukrainës dhe ndaj praktikës së vazhdueshme të lëshimit të pasaportave ndërkombëtare ruse për banorët e territoreve të okupuara”, tha Këshilli i BE-së në një deklaratë.

Në shtator, presidenti rus Vladimir Putin njoftoi aneksimin e rajoneve ukrainase të Donetskut dhe Luhanskut në lindje dhe Zaporozhye dhe Kherson në jug, në një procedurë të njëanshme që u refuzua nga shumica e komunitetit ndërkombëtar.

Moska gjithashtu aneksoi gadishullin e Krimesë në vitin 2014.

Vendimi evropian vlen edhe për pasaportat e lëshuara në rajonet separatiste pro-ruse të Abkhazisë dhe Osetisë së Jugut në Gjeorgji, pavarësia e të cilave u njoh në mënyrë të njëanshme nga Moska.

Këshilli i BE-së, thekson se dokumentet nga ato rajone tashmë po refuzohen ose janë në rrugë të refuzimit në shtetet anëtare, duke shtuar se qëllimi i këtij vendimi është të sigurohet një qasje e harmonizuar brenda Unionit.

Marrëveshja e arritur me propozimin e Komisionit Evropian fillimisht duhet të miratohet zyrtarisht nga Parlamenti Evropian dhe Këshilli i BE-së.

Mediat lokale ukrainase po raportojnë për kaos në Kherson pas njoftimit të Rusisë se do të tërhiqet nga qyteti, përcjell Bota sot.

Forcat ruse janë akuzuar për hedhjen në erë të një pjese të një qendre të transmetimit televiziv, si dhe për dëmtimin e infrastrukturës së ngrohjes dhe energjisë elektrike.

"Sot, gjatë ditës, trupat ruse hodhën në erë qendrën e transmetimit të televizionit Kherson," tha faqja e internetit IMI, një nga dy mediat që raportojnë zhvillimin.

"Sipas kontakteve tona kulla [televizive] mbeti e paprekur."

Zëvendësministrja e Mbrojtjes Hanna Malyar tha se forcat ruse po shkatërronin gjithashtu infrastrukturën e komunikimit.

"Federata Ruse po plaçkit muzetë tanë në territoret e pushtuara përkohësisht, duke hequr ruterat Wi-Fi nga shtëpitë dhe duke abuzuar fizikisht me njerëzit tanë. Është prapambetje e pashpresë civilizuese," shkroi ajo në Telegram.

Ndërkohë, guvernatori i emëruar nga Ukraina i rajonit Kherson, Yaroslav Yanushevych, tha se trupat ruse "kishin marrë pajisje publike, kishin dëmtuar linjat e energjisë dhe donin të linin një kurth pas tyre".

Forcat ukrainase nuk kanë ende akses në qytet dhe kanë luftuar për të rënë në kontakt me civilët atje sot.

Tërheqja ruse nga Kherson, nëse ndodh vërtet, po shihet si një goditje e madhe për Vladimir Putin.

Dr Mark Galeotti, autor i Luftërave të Putinit: Nga Çeçenia në Ukrainë, thotë se në thelb shënon një "fazë të re në luftë" - pasi ai përmbledh se cilat opsione i ka lënë presidentit rus dhe çfarë ka të ngjarë të bëjë, përcjell Bota sot.

Autori tha se Putin "nuk po përpiqet më të fitojë [luftën] në fushën e betejës" dhe në vend të kësaj thjesht po përpiqet "të shmangë humbjen e saj".

Presidenti rus tani po vendos bastet e tij që Perëndimi përfundimisht të tërheqë mbështetjen për Ukrainën, duke vendosur se kjo është shumë e kushtueshme, tha Galeotti për Sky News.

Putin beson se Perëndimi është "përfundimisht i dobët dhe i paaftë për të mbajtur fokusin tonë", tha ai - kështu që plani është të "gërmojmë" dhe ta lëmë luftën "të vazhdojë për aq kohë sa të duhet".

Nëse kjo dështon, z. Galeotti tha se udhëheqësi rus është "në thelb i mbërthyer" dhe ka pak opsione të tjera.

Rusët kanë ngritur perspektivën e negociatave, por aktualisht duket se nuk ka asnjë bazë të përbashkët mes dy palëve, kështu që kjo bisedë është "e pakuptimtë".

Pastaj është zgjedhja e përshkallëzimit, si p.sh. përdorimi i një arme bërthamore taktike, por Galeotti thotë se nuk beson se Putin po e konsideron këtë.

Një zgjedhje tjetër do të ishte dorëzimi – që do të shënonte fundin e karrierës së zotit Putin.

"Në mes, gjithçka që i ka mbetur është të qëndrojë," tha autori, duke shtuar se është "shumë e vështirë të shohësh një rrugë nga kjo".

Sekretari i Mbrojtjes i Mbretërisë së Bashkuar Ben Wallace ka folur në Edinburg për tërheqjen ruse nga Kherson, përcjell Bota sot.

Kur u pyet nëse ai priste një retorikë gjithnjë e më të madhe bërthamore, ai tha se rusët kanë përgatitur linja mbrojtëse përgjatë jugut të lumit Dnipro përpara se të lëvizin forcat nga ana veriore.

"Bota nuk duhet të jetë mirënjohëse për Rusinë që i kthen pronat e vjedhura," vazhdoi Wallace. "Rusët e bënë këtë për dy arsye, mendoj unë. Njëra është se ata ishin nën presion të konsiderueshëm ushtarak. Ata nuk ishin në gjendje të mbanin mbrojtjen që do të donin të kishin bërë, dhe u shtynë prapa.

"Dhe së dyti, do të ishte mirë, një gjykim i shëndoshë ushtarak që të lëvizni forcat tuaja pas një kufiri natyror - në këtë rast një lumë - për ta bërë këtë."

Ministrat e jashtëm të mbrojtjes po takoheshin si pjesë e Forcës së Përbashkët të Ekspeditës. Veprimtaria u drejtua nga z. Wallace, i cili tha se aleanca e 10 kombeve, kryesisht nga Balltiku dhe Skandinavia, mbeti e palëkundur në mbështetjen e saj për Ukrainën.

Më herët njoftuam se Vladimir Putin nuk do të marrë pjesë në samitin e G20 në Indonezi javën e ardhshme, siç konfirmoi qeveria indoneziane, përcjell Bota sot.

Edhe pse Moska ka mbetur e heshtur për këtë, një aleat i Putinit ka ofruar që atëherë një shpjegim se pse ai beson se presidenti rus nuk po merr pjesë.

Sergei Markov, një ish-këshilltar i ngushtë i zotit Putin, pretendoi se ekziston një "mundësi e madhe për një atentat ndaj Putinit nga shërbimet e inteligjencës së Shteteve të Bashkuara dhe Britanisë dhe Ukrainës".

Duke shkruar në Telegramin e tij, ai renditi gjithashtu arsyet për të përfshirë "mundësinë e krijimit të situatave poshtëruese" - të tilla si një "aktivist social" që rrëzoi Putinin.

Markov tha gjithashtu se pas dorëzimit të Khersonit, vendet e tjera do të ushtronin presion ndaj Rusisë për të bërë një "dorëzimi të butë".

Diku tjetër në mediat sociale, Markov kritikoi njoftimin e Rusisë për një tërheqje nga qyteti ukrainas Kherson.

Ai tha se dorëzimi i zonës është "humbja më e madhe gjeopolitike e Rusisë që nga rënia e BRSS", duke fajësuar "refuzimin e një lufte të vërtetë dhe vonesën katastrofike në marrjen e vendimeve të nevojshme".

Raportet e shqetësimit brenda Kremlinit janë rritur pasi zyrtarët po bëhen të pakënaqur me trajtimin e konfliktit nga Rusia.

Presidenti rus Vladimir Putin mund të përdorë një “puls elektromagnetik taktik”, një armë e fuqishme që çaktivizon elektronikën dhe mund ta lërë të gjithë Ukrainën pa energji elektrike, ngrohje, komunikim apo lidhje transporti. Lajmin e ka dhënë Roger Pardo-Maurer , ish-ndihmës sekretar i SHBA. i mbrojtjes dhe veteran i luftërave në Irak dhe Afganistan. Deri më tani, bota është përballur me mundësinë që Rusia të heqë armët taktike bërthamore ose të përdorë të ashtuquajturat një bombë e pistë, shkruan Pardo-Maurer, por nuk është e vetmja armë e fuqishme me pasoja shkatërruese që ka në dispozicion Vladimir Putin.

Detajet e armës

Këto armë krijojnë një impuls ose shqetësim të fuqishëm energjetik dhe çojnë në një qark të shkurtër në pajisjet elektrike si kompjuterët, gjeneratorët, satelitët, radarët, madje edhe semaforët mbi zonën ku operon. Kjo do të thotë se me një goditje të vetme, ai mund të nxjerrë jashtë funksionit infrastrukturën ushtarake dhe civile të Ukrainës. Megjithëse Putin kërcënoi me një bombë bërthamore në fillim të luftës, duke përdorur frikën si një avantazh taktik për të çuar shpejt pushtimin e tij në një vend fqinj. Por Perëndimi nuk beson se Putini do të përdorë këtë mjet, kryesisht sepse situata në terren është e pafavorshme për efektin e një bombe të tillë në një forcë ushtarake konvencionale ose grupe guerile. Megjithatë, përdorimi i armëve bërthamore taktike për luftë elektromagnetike është një çështje tjetër, sipas ekspertit amerikan.  Pardo-Maurer për FT, shkruan se nuk është një armë që do të krijonte një re bërthamore në formën e një kërpudhe, por një "top elektrik blu elektrik në formën e një kandili deti që do të pulsonte në ajër, e ndjekur nga heshtja.". Një EMP relativisht e vogël bërthamore, e cila mund të lëshohej lehtësisht në një lartësi të madhe nga raketa lundruese hipersonike e Rusisë Zircon, ndoshta nuk do të shkatërronte ndërtesa ose do të vriste askënd, por mund të skuqë përgjithmonë qarqet elektrike në një sipërfaqe prej të paktën 2500 kilometra katrorë.

Goditje e madhe për Ukrainën

Praktikisht të gjitha pajisjet e mbrojtjes të dërguara nga NATO në Ukrainë, si radiot, GPS dhe dronët ajrore, varen nga elektronika. Nëse jo për funksionim, atëherë për vendosje, mirëmbajtje dhe integrim. Efektet e vazhdueshme elektromagnetike të sulmit mund të shkatërrojnë 90 për qind të satelitëve mbi zonën e prekur brenda tre muajve. Megjithatë, kjo sigurisht që do të kishte pasoja për operacionet e informacionit rus në terren. Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre dinin për rreziqet e një sulmi EMP, dhe kjo është arsyeja pse shumica e pajisjeve ushtarake kanë mbrojtje të integruar kundër një sulmi të tillë, efektive deri në një farë mase. Megjithatë, vendimi rus për të përdorur armë të tilla hap një front të ri që anulon epërsinë e sistemeve të informacionit perëndimor, thekson eksperti amerikan dhe shpjegon se si do të dukej në praktikë:

"Në Kherson, një EMP taktike mund të çaktivizojë sistemin që kontrollon diga rajonale, bllokimi i autostradave dhe urave me autokolona kilometrash me automjete me aftësi të kufizuara dhe lënia e civilëve pa ngrohje dhe ushqim. Ukraina do të duhej të pushonte nga luftimet për të rindërtuar arsenalin e shkatërruar. Putini ndërkohë mund të rindërtojë forcat e tij, t'i furnizojë ata me furnizime dhe nisi një ofensivë pranverore për të pushtuar zonat e shpopulluara”.

Sipas autorit, gjëja më shqetësuese është se Rusia dhe NATO kanë një qasje të ndryshme ndaj përdorimit të këtyre armëve. Sipas doktrinës ushtarake ruse, ky është informacion, luftë kibernetike dhe elektronike, jo një sulm bërthamor. Për këtë arsye, përdorimi i armëve të tilla mund të jetë tërheqës për gjeneralët e Putinit, të cilët tashmë janë në një situatë të vështirë. Zgjidhja, thekson autori, është të paralajmërohet Rusia kundër përdorimit të EMP, qoftë edhe në një fushë të lokalizuar, duke vënë në dukje se përdorimi i EMP "do të shkaktonte një përgjigje kolektive nga NATO, d.m.th. nxitjen e nenit 5 të mbrojtjes së përbashkët". 

Gjegjësisht, ekziston mundësia që sulmi të ketë pasoja në atmosferën e Tokës, mjedisin dhe satelitët, si dhe në popullatën e vendosur në zonat kundër erës.

Dje Vladimir Putin ka marrë tronditjen e madhe. Ministri rus i mbrojtjes Sergei Shoigu ka urdhëruar trupat e vendit të tërhiqen në bregun e djathtë të lumit Dnipro, një veprim që ka të ngjarë të çojë në dorëzimin e Moskës të qytetit kryesor jugor Kherson. Fitorja e Ukrainës në Kherson, një nga objektivat kryesore të ofensivës jugore të Kievit, do të shihet gjerësisht si një goditje e rëndësishme për presidentin rus, Vladimir Putin, vetëm disa javë pas një ceremonie të profilit të lartë në Moskë, në të cilën ai njoftoi aneksimin e Khersonit së bashku me tre rajone të tjera. Në komentet televizive, gjenerali Sergei Surovikin, në komandën e përgjithshme të luftës, rekomandoi tërheqjen e trupave ruse nga bregu perëndimor i lumit Dnieper, duke përmendur vështirësitë logjistike.  “Khersoni nuk mund të furnizohet plotësisht dhe të funksionojë. Rusia bëri gjithçka që ishte e mundur për të siguruar evakuimin e banorëve të Khersonit”, i tha Surovikin Shoigut. “Vendimi për të mbrojtur në bregun e majtë të Dnieper nuk është i lehtë, në të njëjtën kohë ne do të shpëtojmë jetën e ushtrisë sonë” shtoi Surovikin. “Jeta dhe shëndeti i trupave tona ka gjithmonë prioritet. Merrni parasysh kërcënimin ndaj popullatës civile dhe respektoni dëshirat e atyre që dëshirojnë të largohen. Dhe siguroni transferimin e pajisjeve ushtarake nëpër Dnipro”, tha ministri rus i mbrojtjes, pasi u informua nga Surovikin.

Frika e Ukrainës

Trupat ruse larg Khersonit për t'u vendosur në bregun e majtë të lumit Dnieper? Njoftimi nga Rusia , i mirëpritur nga shumë njerëz si një "pikë kthese" në luftë , në vend të kësaj e lë Ukrainën të hutuar me këshilltarin e Zelenskit , i cili përcakton një "deklaratë televizive të inskenuar" atë të ministrit rus të Mbrojtjes Serghei Shoigu. Por ishte qeveria Zelensky ajo që hodhi ujë në zjarr deklaratave që vinin nga Moska. Këshilltari i presidentit ukrainas Mykhaylo Podolyak tha se Ukraina "nuk sheh asnjë shenjë se Rusia po largohet nga Kherson pa luftë", duke sugjeruar se njoftimi mund të jetë një dredhi dhe duke e quajtur urdhrin një "deklaratë të inskenuar televizive".

Ditët e fundit, përmes mediave amerikane, presidenti i SHBA Joe Biden kishte rrjedhur një presion mbi Zelensky për të pranuar një pikë për të hapur një tryezë bisedimesh me Putinin. Kështu, në orët e fundit, hipoteza - e filtruar nga burime të administratës së Uashingtonit - kishte dalë gjithashtu se tërheqja ruse nga Kherson mund të përfaqësonte 'sinjalin' e pritur nga SHBA për të ndryshuar qëndrimin ndaj Moskës, duke filluar të merrej me Kremlinin. Dhe një hapje e re për negociatat me Kievin ka ardhur nga Rusia. Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse, Maria Zakharova , shpjegoi se Rusia është "ende e hapur për negociata, duke marrë parasysh realitetet që po shfaqen në këtë moment".

Por pse tërheqja është kaq e rëndësishme?

Kherson është i vetmi kryeqytet rajonal i pushtuar nga rusët dhe ishte qyteti i parë i madh i pushtuar në mars nga pushtuesit. Prandaj, qyteti ka një rëndësi strategjike dhe simbolike për konfliktin. E vendosur në bregun perëndimor të lumit Dnipro, Kherson ishte një qendër kulturore dhe industriale me 380,000 banorë përpara pushtimit rus. Porti i tij lumor ishte një dalje e rëndësishme për transportin e grurit në Detin e Zi aty pranë dhe shtëpia e një kantieri të madh detarësh. Por për shkak të pozicionit të tij gjeografik, Kherson është gjithashtu një portë strategjike për në Krime, gadishullin e pushtuar nga rusët në 2014 që Kievi dëshiron ta rikthejë nën sovranitetin e tij. Prandaj, tërheqja nga i vetmi kryeqytet rajonal ukrainas i pushtuar do të shënonte një disfatë për presidentin rus Vladimir Putin.

Rusia kërkon negociata

Dhe ndërsa Rusia ka këmbëngulur prej disa kohësh se dëshiron të hyjë në negociata me Ukrainën, lajmi për tërheqjen e saj të afërt nga Kherson hedh dritë të re mbi këto deklarata. "Federata Ruse është e gatshme të negociojë me Ukrainën, duke marrë parasysh realitetin që po zhvillohet aktualisht," tha Marija Zakharova , zëdhënëse e Ministrisë së Punëve të Jashtme ruse.

Gjenerali Valery Zhaluzny, komandanti i ushtrisë ukrainase, tha sot në kanalin e tij Telegram se ushtria ukrainase përparoi në dy drejtime në fushën e betejës jugore, e cila përfshin rajonet Kherson dhe Mykolaiv, me 7 kilometra dhe çliroi 12 vendbanime.

"Ne nuk mund të konfirmojmë dhe as mohojmë të ashtuquajturën tërheqje të forcave pushtuese ruse në Kherson. Ne vazhdojmë operacionet sulmuese në përputhje me planin tonë," tha ai.

Ministri rus i Mbrojtjes Sergej Shoyku dje në një bisedë me Segey Surovikin, komandantin e forcave ruse në Ukrainë, urdhëroi tërheqjen e ushtrisë ruse nga Kherson.

Ukraina është ende skeptike ndaj urdhrit dhe beson se mund të jetë një kurth.

Britania ka ngrirë mbi 18 miliardë funte (20.5 miliardë dollarë) në asete ruse, njoftoi të enjten agjencia qeveritare për zbatimin e sanksioneve financiare.

Shifra, rreth 6 miliardë funte (6.83 miliardë dollarë) më shumë se ato të mbajtura në të gjitha regjimet e tjera të sanksioneve në Mbretërinë e Bashkuar, u publikua në një rishikim vjetor nga Zyra e Zbatimit të Sanksioneve Financiare (OFSI).

Një deklaratë e qeverisë tha se, së bashku me aleatët e saj, Mbretëria e Bashkuar ka vendosur sanksionet më të rënda me të cilat është përballur ndonjëherë Rusia, "duke caktuar më shumë se 1200 individë, mbi 120 subjekte dhe duke ngrirë asetet e 19 bankave ruse me aktive globale prej 940 miliardë funte (1.07 trilion dollarë) që kur filluan pushtimin e tyre të paligjshëm."

Deklarata e qeverisë shtoi se sanksionet po degradonin makinën ushtarake të Moskës, me PBB-në e Rusisë që parashikohet të shënojë rënie deri në 6.2% në vitin 2022 krahasuar me parashikimet e para pushtimit dhe të bjerë me 2.3% të tjera vitin e ardhshëm.

Ai shtoi se 60% e rezervave valutore të Rusisë janë bllokuar, ndërsa eksportet ruse kanë rënë dhe importet e mallrave kritike nga vendet sanksionuese kanë rënë me 68%.

“Regjimi i sanksioneve të Rusisë do të vazhdojë të luajë një pjesë të madhe të punës së OFSI-së për aq kohë sa lufta e paligjshme e Putin-it kundër Ukrainës vazhdon”, thuhet në deklaratë.

Nëntë muaj më parë, fotografia e një gruaje ukrainase u bë kryefjalë në mediat ndërkombëtare. Olena Kurilo u konsiderua si një simbol i gjendjes së rëndë të Ukrainës kundër operacionit special ushtarak të Rusisë.

Fotografia është shkrepur nga Anadolu, në qytetin Chuhuiv në rajonin Kharkiv të Ukrainës lindore, një ditë pasi Rusia njoftoi “operacionin” e saj kundër Ukrainës.

Duke kujtuar raketën që goditi ndërtesën e banimit ku ajo jetonte, Kurilo në një intervistë për Anadolu tha se si pasojë e shpërthimit ajo ishte e mbuluar nga pluhuri, ndërsa sytë e saj ishin të mbushura me copëza xhami. Ajo theksoi se kishte nevojë për një operacion sa më shpejt të ishte e mundur.

“Më duhej një operacion dhe klinikat në Ukrainë nuk mund të më pranonin, por falë gazetarëve dhe gazetave britanike arrita të shkoj në Poloni dhe bëra tre operacione. Do të hyj edhe në një operacion këtu (në Londër) dhe ka mundësi që të rifitoj shikimin deri në 50 për qind”, njofton Kurilo.

Më tej, ajo theksoi se situata e saj nuk ndodhi rastësisht, pasi tani ajo ka një mision të ndihmojë njerëzit dhe Ukrainën, shkruan Anadolu.

“Ndodhi që u bëra fytyra e luftë së Ukrainës, por e kuptova që nuk ndodhi thjesht rastësisht. E kuptova që kjo ishte me qëllim dhe se kisha një mision. Misioni im tani është të ndihmoj njerëzit. Është e vërtetë se unë kryesisht flas për Ukrainën, sepse e kuptoj se tani detyra ime është edhe të ndihmoj fitoren e Ukrainës, të ndihmoj vendin tim dhe do të përdor zërin tim sa më shumë që të mundem”, shprehet Kurilo.

Kurolo tha se është tronditur kur burimet e mediave ruse pretenduan se ajo që i ndodhi asaj nuk ishte e vërtetë dhe se fotografia e saj ishte e “një aktoreje pesë vite më parë”.

“Në fillim isha e tronditur, por më pas fillova të buzëqesh duke parë të gjitha këto gjëra. Ata thoshin se jam oficere. Ata po përpiqeshin të gjenin dhe përdornin fotografi të grave të tjera, por ato aspak nuk më ngjanin. Kur më thirrën për intervistë, pasi propaganda ruse tha se isha kapur dhe kisha pranuar se jam oficere, realizuam një lajm për të sqaruar situatën”, tha Kurilo.

Duke komentuar situatën sot, Kurilo nënvizoi gjithashtu se Ukraina “po qëndron midis Putinit dhe Evropës”.

“Vetëm nëse fitojmë, atëherë Putini nuk do të shkojë më tej, sepse ai nuk do të ketë burimet për ta bërë këtë. Kjo fitore është e rëndësishme për të gjithë dhe besoj se njerëzit e kuptojnë këtë. Fitorja jonë kundër Putinit do të jetë fitorja e gjithë botës”, tha Kurilo.

“Shumëçka varet edhe nga partnerët tanë që po na mbështesin. Ne me siguri kemi nevojë për më shumë armë për të luftuar. Sa më shumë armë të marrim, aq më shpejt do të arrijmë fitoren dhe aq më shpejt do të vijë paqja në tokat tona”, shtoi ajo.