LIVE: Shfaqet Bill Clinton, i vjen keq që e bindi Ukrainën për këtë gjë – Këto dy shtete e penguan Suedinë për në NATO

Finlanda dhe fqinji i saj nordik, Suedia aplikuan së bashku vitin e kaluar për t'u bashkuar me NATO-n, por aplikimi suedez është penguar nga anëtarët e NATO-s, Turqia dhe Hungaria, përcjell Bota sot.

Ministri i Jashtëm suedez Tobias Billstroem u tha gazetarëve se ishte ambicia e Stokholmit për t'u bërë anëtare në samitin e NATO-s në Vilnius në korrik.

Turqia thotë se Stokholmi strehon anëtarë të atyre që Ankaraja i konsideron grupe terroriste – një akuzë që Suedia e mohon – dhe ka kërkuar ekstradimin e tyre si një hap drejt ratifikimit të anëtarësimit suedez.

Hungaria citon ankesat për kritikat ndaj të dhënave të kryeministrit Viktor Orban për demokracinë dhe sundimin e ligjit.

Ish-presidenti amerikan Bill Clinton ka thënë se i vjen keq për rolin e tij në bindjen e Ukrainës që të heqë dorë nga armët e saj bërthamore në vitin 1994, përcjell Bota sot.

Në një intervistë me transmetuesin e shërbimit publik të Irlandës (RTÉ), Clinton sugjeroi se Rusia nuk do të kishte pushtuar Ukrainën nëse Kievi do të kishte ende parandalimin e tij bërthamor.

“Ndjej një interes personal sepse i bëra ata [Ukrainë] të pranonin të heqin dorë nga armët e tyre bërthamore. Dhe asnjëri prej tyre nuk beson se Rusia do ta kishte tërhequr këtë marifet nëse Ukraina kishte ende armët e saj, "tha ai në një intervistë.

Në vitin 1994, Clinton nënshkroi një marrëveshje me presidentët e Rusisë dhe Ukrainës në atë kohë për të eliminuar arsenalin e armëve strategjike bërthamore që mbetën në tokën ukrainase pas rënies së Bashkimit Sovjetik.

Shtetet e Bashkuara ishin gjithashtu palë në një marrëveshje të lidhur më vonë në të njëjtin vit, e cila përfshinte angazhimet ruse për të respektuar integritetin territorial të Ukrainës.

Këto angazhime u thyen në vitin 2014, kur Rusia pushtoi dhe aneksoi Krimenë, dhe u shkatërruan më tej kur filloi një luftë më të gjerë kundër Ukrainës vitin e kaluar.

Rusia pritet të kërkojë largimin e grupit paraushtarak Wagner nga roli i tij ushtarak, sipas inteligjencës britanike.

“Një grindje e profilit të lartë” midis liderit të saj, Yevgeny Prigozhin, dhe ministrisë ruse të mbrojtjes ka shtyrë ushtrinë tradicionale të sponsorizojë kompani alternative ushtarake private, ka thënë Ministria e Mbrojtjes britanike. Në deklaratë thuhet se Kremlini i sheh viktimat e rënda në kompani si më të pranueshme për audiencë vendase të tij sesa humbet e rregullta ushtarake.

“Rusia ka të ngjarë të kërkojë të sponsorizojë dhe zhvillojë kompani alternative ushtarake private për të zëvendësuar përfundimisht Wagner Group PMC në rolin e saj të rëndësishëm luftarak në Ukrainë. Kjo ndodh në kontekstin e grindjes së profilit të lartë midis Ministrisë Ruse të Mbrojtjes dhe Grupit Wagner”, thuhet më tej në deklaratë.

Kreu i grupit, Yevgeny Prigozhin ka kritikuar vazhdimisht udhëheqjen tradicionale ushtarake ruse që nga fillimi i luftës, duke kulmuar me ndalimin ushtarak të municioneve nga grupi i tij, pretendoi ai.

Ministria e Mbrojtjes e Britanisë, pretendon se Rusia ka të ngjarë të kërkojë të zëvendësojë Wagner-in me një grup mbi të cilin ka më shumë kontroll, në vend që të çlirojë fare fushën e betejës nga kompanitë private.

Ndërsa beteja për Bakhmutin në lindje të Ukrainës vazhdon, ushtarët janë përpjekur të evakuojnë banorët e paktë që kanë mbetur në qytet.

Ata kanë ndihmuar civilët të ngarkojnë çantat e tyre në automjetet e blinduara të evakuimit pasi bëhet gjithnjë e më e vështirë të largohen nga zona.

“Njerëzit na thërrasin, ne u bëjmë të ditur orën dhe i lëmë të paketojnë gjërat e domosdoshme. Pastaj ne i sjellim ata këtu”, tha një ushtar. Një tjetër tha se njerëzit kishin qëndruar kaq gjatë në qytet sepse “shpresonin se gjithçka do të ishte në rregull”.

Të evakuuarit po dërgohen në qendra anembanë vendit ku mund të gjejnë strehë. Nuk dihet saktësisht se sa civilë mbeten ende në Bakhmut, i cili dikur ishte shtëpia e rreth 70,000 njerëzve.

Lufta për qytetin industrial të rrethuar është bërë më e gjata dhe më e përgjakshme në sulmin njëvjeçar të Rusisë ndaj vendit.

Nga ana tjetër grup i mercenarëve të grupit Wagner, kanë ngritur flamurin rus në Bakhmut.

Rusia lëshoi në rajonin jugperëndimor të Odesës disa dronë të prodhuar nga Irani, duke shkaktuar dëme në infrastrukturën civile, por jo në viktima. Kështu deklaroi ushtria ukrainase sot. Gjithsej 17 dronë Shahed – që prodhohen nga Irani – u lëshuan në rajonin e Odesës dhe “14 prej tyre u shkatërruan nga forcat e mbrojtjes ajrore të komandës jugore”, njoftuan Forcat Ajrore të Ukrainës, në përditësimin e mëngjesit.

“Një dron goditi një objekt civil në rajonin e Odesës, duke shkaktuar një zjarr, por pati viktima”, tha Serhiy Bratchuk, një zëdhënës i administratës ushtarake. Ushtria tha se luftimet për kontrollin e Bahmutit në rajonin lindor të Donjeckut vazhduan pavarësisht pretendimeve ruse se kanë pushtuar qytetin. Mbrojtësit ukrainas zmbrapsën 69 sulme ruse gjatë ditës së kaluar, me “betejat më të ashpra që vazhduan në Bahmut, Avdiyivka dhe Maryinka”, tha Shtabi i Përgjithshëm.

Ukraina tha më 3 prill se forcat ruse ishin “shumë larg” nga kapja e qytetit lindor të Bahmutit dhe se beteja ishte rreth ndërtesës së administratës së qytetit, ku grupi mercenar Wagner pretendoi se kishte ngritur flamurin rus. Qyteti i Bahmutit dhe qytetet përreth të rajonit industrial lindor të Donjeckut kanë qenë caku qendror i sulmeve gjatë 13 muajve që kur ka nisur lufta në Ukrainë.

Rusia nisi pushtimin e paprovokuar të Ukrainës më 24 shkurt 2022. Presidenti rus, Putin, e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën. Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra. Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Administrata Biden po përgatitet të deklarojë zyrtarisht gazetarin e Wall Street Journal, Evan Gershkovich, si të arrestuar gabimisht, gjë që do të nxisë burimet e qeverisë amerikane për të punuar për lirimin e tij.

Përcaktimi do të pasojë një shqyrtim të brendshëm të vazhdueshëm të rrethanave që lidhen me arrestimin e tij dhe pritet në ditët në vijim, thanë zyrtarët. Zyrtarët amerikanë nga zyra e çështjeve të pengjeve të Departamentit të Shtetit do të udhëheqin më pas përpjekjet e SHBA për të liruar Gershkoviçin.

Javën e kaluar, zëvendës-zëdhënësi kryesor i Departamentit të Shtetit, Vedant Patel, tha se ai nuk donte t’i dilte përpara procesit, por ai nuk besonte se kishte ndonjë të vërtetë të akuzës kundër gazetarit. Rusia akuzoi Gershkovich, i cili është i vendosur në Moskë, për spiunazh. John Kirby, koordinator i Këshillit të Sigurisë Kombëtare për Komunikimet Strategjike, e quajti akuzën “të pakuptimta”.

Gershkovich u arrestua pak ditë më parë në Rusi, pasi akuzohet për spiunazh.

Finlanda është zyrtarisht anëtare e NATO-s. Ministri rus i Mbrojtjes, Sergei Shoigu ka deklaruar se pranimi i Finlandës në Aleancë dhe lëvizja e NATO-s për të rritur gatishmërinë e saj luftarake, rritin rrezikun e konfliktit.

Ndërkohë, shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg tha se pranimi i Finlandës është një ngjarje historike dhe se Suedia së shpejti do t’i bashkohet Aleancës.

“Putin kishte si qëllim të deklaruar pushtimin e Ukrainës që të kishte më pak NATO.

Finlanda sot, dhe së shpejti edhe Suedia do të bëhet një anëtare e plotë e Aleancës”, ka thënë tej Stoltenberg.

Lufta në Ukrainë ka shkaktuar dëme me vlerë rreth 2.6 miliardë dollarë, në objektet e trashëgimisë dhe kulturore të vendit, sipas organit kulturor të Kombeve të Bashkuara, UNESCO, cituar nga CNN.

Raporti i UNESCO-s, kushtuar kulturës dhe turizmit, i cili përfshin luftën 1-vjeçare në Ukrainë midis 24 shkurtit 2022 dhe 24 shkurtit 2023, është një vlerësim i përbashkët i kryer nga qeveria ukrainase, Banka Botërore, Komisioni Evropian dhe Kombet e Bashkuara.

“Në 24 shkurt 2023, kostoja totale e dëmeve të shkaktuara nga aktivitetet e identifikuara ushtarake vlerësohet në 2.6 miliardë dollarë”, thuhet në raport

Aleatët perëndimor i kanë dërguar Ukrainës 65 miliardë euro ndihmë ushtarake për të ndihmuar në luftën kundër Rusisë, tha të hënën Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg. Ndërkohë që nuk ka negociata paqeje në horizont, aleanca po përgatitet të dërgojë më shumë.

“Ne nuk mund të lejojmë që Rusia të vazhdojë të shkatërrojë sigurinë evropiane”, tha Stoltenberg në një konferencë shtypi në Bruksel, duke shtuar se “nuk ka shenja që presidenti rus Vladimir Putin po përgatitet për paqe. Ai po përgatitet për më shumë luftë.”

Ministrat e Jashtëm të NATO-s që takohen të martën në Bruksel “do të diskutojnë se si mund të shtojmë mbështetjen tonë, duke përfshirë vazhdimin e forcimit të forcave të armatosura të Ukrainës”, tha Stoltenberg.

“Mbështetja jonë është për një kohë të gjatë.”, shtoi ai.

Çekia dhe Sllovakia i kanë kërkuar Bashkimit Evropian të zbatohen sanksionet ndaj Rusisë.

Kryeministrat e dy vendeve janë bërë bashkë dhe i kanë bërë thirrje BE-së, të ushtrojë ‘presionin e synuar’ ndaj Kremlinit, për vendosjen e sanksioneve lidhur me luftën në Ukrainë.

“Është e rëndësishme që BE-ja dhe partnerët e saj të vazhdojnë presionin e synuar ndaj Federatës Ruse dhe të zbatojnë tërësisht sanksionet. Aleatët duhet gjithashtu të parandalojnë anashkalimin e sanksioneve dhe të krijojnë mekanizma për të ndëshkuar ata që janë përgjegjës për krimet që lidhen me këtë agresion”, thanë kryeministrat në një deklaratë të përbashkët.

Qeveritë çeke dhe sllovake, të udhëhequra nga Petr Fiala dhe Eduard Heger, përkatësisht, u takuan në qytetin perëndimor sllovak të Trencin.