Televizioni norvegjez TV2 i ka kushtuar një reportazh të riut nga Kosova me nënshtetësi norvegjeze, Artan Zymberajt, që vdiq në rrethana të dyshimta më 27 nëntor të vitit të kaluar në një burg të Serbisë.
Kështu, media në fjalë shkruan se 28-vjeçari nga Haugesund priste që të kthehej në shtëpinë e tij, mirëpo gjysmë viti më vonë, ai vdiq i frikësuar dhe i keq-ushqyer në burg, transmeton gazeta “Bota sot”.
Artan Zymberi nga Haugesund ka lënë pas tre fëmijë.
Dy vjet më parë, ai u arrestua gjatë rrugës nga Kosova për në Serbi.
Rojet kufitare dyshonin se ai kishte futur drogë në valigjen e tij.
Artani cilësohet si një person me humor, i cili ishte gjithmonë në lëvizje. Pasioni i tij ishte ngasja e veturës e po ashtu edhe punonte. Në vitet e fundit të jetës së tij, ai donte të linte pas të kaluarën e tij të trazuar dhe të fokusohej në të qenit një baba i mirë.
Familja beson se ai ishte zënë me tableta personale, të cilat ishin të ligjshme në Kosovë. Megjithatë, Artani u dënua me burg në prill të vitit 2021. Qëndroi tre vjet e tetë muaj, larg shtëpisë.
Paralajmërimet për dhunë
Familja e tij ka udhëtuar nga Norvegjia dhe ka vizituar Artanin disa herë në burgun e Serbisë. Herën e parë ishte si zakonisht, thotë babai, Safet Zymberi.
Gradualisht, Artani ishte shfaqur më paranojak dhe nervoz. Ai kishte frikë të fliste dhe mbante kokën anash.
Ai humbi peshë dhe sipas familjes, shtatlarti dhe dikur i fuqishmi duhet të ketë peshuar më pak se 50 kilogramë para se të vdiste.
- Ai nuk ishte më i njëjti person, thotë babai.
Artani mësohet të ketë thënë disa herë se është keqtrajtuar dhe dhunuar fizikisht në burg.
Sipas autoriteteve serbe, Artani nuk pranoi të hante dhe të merrte trajtim.
Sipas familjes, ai para vdekjes peshonte më pak se 50 kilogramë.
TV 2 është në dijeni se ambasada norvegjeze në Beograd është njoftuar të paktën në një rast se Artani i ishte nënshtruar dhunës, transmeton “Bota sot”. Ata vunë re gjithashtu se Artani humbi peshë, shfaqej i hutuar dhe kishte vështirësi për të komunikuar.
Ambasada mësohet se ka marrë një raport shqetësues nga burgu për gjendjen e Artanit.
Ministria e Punëve të Jashtme (MPJ) thekson se është vendi pritës që është përgjegjës për shëndetin dhe sigurinë e të burgosurve.
Si kushtet e dënimit ashtu edhe ndjekja mjekësore e norvegjezëve të burgosur jashtë vendit shpesh mund të jenë shumë të ndryshme nga standardet norvegjeze, shkruan Lars Gjemble, zyrtar për media në Ministrinë e Punëve të Jashtme.
Duhej të ekstradohet në Norvegji
Familja beson se ai u keqtrajtua dhe u torturua në burg për shkak të prejardhjes së tij shqiptare nga Kosova. Prandaj ata u lehtësuan kur menduan se djali i tyre do të lejohej të kthehej në shtëpi.
Një gjykatë serbe miratoi më 13 maj 2022 që Artani mund të ekstradohej në Norvegji për dënim. Serbia kurrë nuk dëgjoi asgjë nga Norvegjia.
Gjysmë viti më vonë, një mëngjes nëntori, Artani u gjet i pajetë në shtratin e tij në infermierinë e burgut. Babai i tij e mori në një arkivol pak para Krishtlindjeve.
Avokati serb i Artanit, Slavisha Vukosavljević, thotë se ka informuar autoritetet norvegjeze dhe avokatin norvegjez të Artanit në atë kohë për procesin e transferimit.
“Fatkeqësisht duket se procesi i ngadaltë burokratik ka bërë që transferimi i të ndjerit Artan të vonohet”, shkruan ai në një email drejtuar TV 2.
Së bashku me një shërbim funeralesh, babai i Artanit zbriti në Serbi dhe mori djalin e tij.
Shërbimi Korrektues në Norvegji nuk do të komentojë transferimin e Artanit, duke iu referuar konfidencialitetit. Në një bazë të përgjithshme, ata shkruajnë se, si rregull i përgjithshëm, ata duan që qytetarët norvegjezë të lejohen të vuajnë dënimin në Norvegji.
I kequshqyer
Artani ka refuzuar të hajë, të bashkëpunojë dhe të mjekohet, thotë Ministria e Drejtësisë e Serbisë për TV 2.
Autoritetet serbe shkruajnë se gjatë dënimit ai ka marrë mjekim për një sëmundje, por familja nuk është në dijeni se për çfarë sëmundjeje bëhet fjalë.
Shkak i vdekjes thuhet se janë ndërlikimet për shkak të mungesës së të ushqyerit dhe një reaksion stresi. Autopsia në Serbi thuhet se tregoi perforim të ulçerës së stomakut, e cila mund të jetë fatale.
Familjarët e të vdekurit ulen dhe pyesin veten se çfarë ka ndodhur. Ata kërkojnë përgjigje nëse ai u keqtrajtua, se si një i ri mund të përfundonte të vdiste në burg dhe pse ai nuk u ekstradua kurrë në Norvegji.
Familjes i është mohuar aksesi në disa dokumente të çështjes, të cilat autoritetet norvegjeze i justifikojnë me detyrimin e konfidencialitetit.
Familja thotë gjithashtu se në dy raste nuk janë lejuar të vizitojnë Artanin në burg. Ministria e Drejtësisë e Serbisë e hedh poshtë këtë si "pretendime dashakeqe dhe të sajuara" për TV 2.
Nëna e përlotur
Artani u varros në varrezat e Udland në Haugesund më 16 dhjetor. Nëna e tij, Hasna Zymberi, që atëherë e ka vizituar varrin çdo ditë.
- Unë qaj çdo ditë. Është kaq e padrejtë ajo që i ka ndodhur Artanit tim, thotë ajo.
Vdekja e Artan Zymberit ka shkaktuar zemërim në Kosovë. Një banderolë u hap para një ndeshjeje basketbolli në Kosovë disa ditë pas vdekjes së tij.
Natën e 21 nëntorit, në burgun e Sremska Mitrovicës, ku Artani po vuante dënimin, shpërtheu zjarri. Gjithsej katër roje dhe dy të burgosur janë lënduar, raporton ndër të tjera gazeta serbe Kurir.
Nuk u raportua asnjë vrasje
Mediat në Kosovë po spekulojnë nëse dikush e ka vrarë Artanin nën mbulesën e zjarrit, për shkak të tatuazheve të tij me simbolet kombëtare shqiptare. Autoritetet serbe e kundërshtojnë këtë.
Familja ka kërkuar që djalit të bëhet autopsi në Norvegji. Autopsia përfundimtare nuk është gati, por familjes i është thënë se nga të dhënat paraprake rezulton se Artani ka vdekur nga ulçera e sipërpërmendur në stomak.
Ministria e Drejtësisë e Serbisë shkruan se Artani gjatë dënimit ka marrë kujdes të mirë dhe të dokumentuar mirë shëndetësor. Të gjithë ata që shërbejnë në Serbi kanë të njëjtat të drejta statutore, pa përjashtim dhe pa dallim përkatësie, shkruajnë ata.
“Ne hedhim poshtë të gjitha gënjeshtrat e përhapura nga individë përmes rrjeteve sociale për këtë rast, me qëllim që të shqetësojnë familjen e të ndjerit, të dënuarit e tjerë dhe publikun e gjerë”, kanë thënë nga kjo ministri.
Deklarohet bashkëpunëtori juridik i familjes
Në lidhje me këtë rast, në adresë të gazetës “Bota sot” ka ardhur edhe një letër nga Afrim Taraku, i cili thotë se bashkëpunëtor juridik i familjes, i angazhuar në këtë çështje pas vdekjes së Artan Zymeraj.
“Unë jam angazhuar në këtë çështje pas vdekjes së të ndjerit. Arsyeja ka qenë se autoritet serbe kanë kërcënuar se do ta varrosin me dhunë në Serbi nëse kufoma nuk merret brenda 2 ditëve.
Familjes nuk ka mundur t’i ndihmojë avokati i rastit as në Serbi apo në Norvegji, kurse ambasada Norvegjeze ka refuzuar ndihmën në këtë çështje edhe pse ka qenë e angazhuar në çështje – këtë e ka vërtetuar avokati në çështje që ambasada norvegjeze nuk merret më me çështje. Pas angazhimit tim është rregulluar çështja disi dhe i kemi ike këtyre kërcënimeve jonjerëzore nga autoritet serbe dhe i kemi shmange varrimit të dhunshëm në Serbi”, shkruan Taraku në letrën e tij drejtuar gazetës “Bota sot”.
Ai thotë se familja e Artanit ka qenë në shok dhe askush nuk iu ka ndihmuar, kurse Artani në burg i është nënshtruar dhunës fizike dhe psikike dhe ndërhyrja ndaj tij ishte jonjerëzore.
“Artani ka vuajtur prej sëmundjeve fizike, kurse me kohë pas terrorit psikik ka pasur vuajtje të mëdha psikike dhe është mbyllur në vetvete dhe pa asnjë mbikëqyrje nga të tjerët, ngadalë por sigurte ka shkuar drejt vdekjes. Edhe mjeket janë deklaruar që Artan pa trajtim rrezikon jetën.
Gjate hulumtimeve të bëra kemi dëshmi që autoritet serbe si dhe ato të ambasadës norvegjeze kanë qenë në dijeni për gjendjen e tij por asnjë masë nuk është ndërmarrë. Autoritetet serbe kanë pranuar që Artani mundet pjesën tjetër të dënimit ta vuaj në Norvegji, por edhe që ka kaluar kohë dhe për arsye të panjohura nuk kane ndërhyrë për ta dërguar ne Norvegji. Familja është e vendosur që e vërteta për Artanin të zbulohet plotësisht, por po hasim në probleme pasi që dokumentet e çështjes ambasada nuk po i lëshojnë familjes dhe për atë arsye kjo çështje është në fillim e sipër sa i përket zbulimit të vërtetës”, ka thënë Taraku.
Taraku ka theksuar se si palë posedojnë edhe dëshmi të tjera të pakontestushme.
Ata janë në pritje të raportit të obduksionin përfundimtar nga Norvegjia dhe të dokumenteve tjera nga zyrtaret e MPJ të Norvegjisë.
