Pas vrasjes së Heroit Isa Boletini, djemve, nipave dhe luftëtarëve të tij në Podgoricë më 23 Janar 1916, eshtrat e tyre qëndruan më tepër se 80 vite në varrezat e Malit të Zi.
Që nga viti 1978 autoritet Kosovare filluan përpjekjet e para për tërheqjen eshtrave të Isa Boletinit dhe luftëtarëve të tjerë në Podgoricë dhe për t'i rivarrosur ato në vendin e lindjes në Kosovë, ku një nga këmbëngulësit e mëdhenj që eshtrat e Isa Boletinit të mbërrinin nga Mali i Zi në Kosovë ka qenë edhe Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova.
Pajazit Nushi, Nënkryetar i Këshillit Ekzekutiv në Kosovë u caktua nga përfaqësuesit kosovarë që të interesohej e të kujdesej rreth këtij proçesi të rëndësishëm. Duke ju referuar një prononcimi të Pajazit Nushin për TV - Klan Kosova ai thotë: "Nga mbarimi i dekatës 7 të shekullit të kaluar kam pas marë një informacion se, në varrezat e vjetra të Titogradit të atëhershëm përkatësisht Podgoricës, ku kanë qenë varrosur edhe eshtrat e Isa Boletinit dhe tetë luftëtarëve të tij, do të shkatërrohen se mbi to do të ndërtohet një godinë banesash shumë e madhe".
Xhavit Nimani, Kryetar i Kryesisë së Kosovës atë kohë, tregoi interes për mbartjen e eshtrave të Isa Boletinit në Kosovë. Ai dhe kryesia e Kosovës e përkrahën dhe angazhuan drejt për drejt Pajazit Nushin për të kryer këtë detyrë. Xh. Nimani kontaktoi homologun malazes dhe i tregoi se për këtë punë do të udhëtone drejt Podgoricës i ngarkuari tyre Pajazit Nushi. Në Podgroicë Pajazit Nushi përveç udhëheqësisë së Mali të Zi, takoi edhe kryetarin e akademisë së shkencave Malazese, i cili kishte informacion mbi personaliteitn dhe veprën e Isa Boletinit. Në atë takim Pajazit Nushit i thanë ne do mendojmë për mundësinë e dhanies së lejes zyrtare të bartjes së eshtrave të Isa Boletinit dhe bashkëpunëtorëve të tij dhe do t'ju lajmërojmë.
Përgjigja po vonohej....
Në mars të vitit 1997 Përfaqësia Kosovare për gjetjen e eshtrave të Isa Boletinit në Podgoricë caktoi Drejtorin për Mbrojtjen e Monumenteve Historike në Prizren Muhamed Shukriun, Remzi Muratin, i biri i Shehides (e bija e Isa Boletinit) dhe Prof. Latif Berisha. Kërkesa për tërheqjen e eshtrave kaloi në peripeci jo të lehta, përgjgijet vonohesin qëllimisht nga qeveria malezeze. Më pas erdhi konfirmimi negativ dhe kërkimet u ndalën përkohësisht.
Në vitin 1981u zhvilluan demostratat e studentëve të cilët në protestat e tyre kërkonin kushte dhe të drejta më të mëdha në kuadër të Jugosllavisë. Struktuart politike të jugosllavisë evitonin çdo gjë që kishte të bënte me dinjitetin e popullit shqiptar. Madje ata të cilët përmendin figura të shqura të kombit quheshin nacionalist dhe irredentist. Arrestoheshin nga policia jugosllave dhe dënoheshin.
Ndërkohë qeveria e Malit të Zi jep një përgjigje negative nga udhëheqsia e Malit të Zi , ku mes të tjerave thanë se "Qeveria e Malit të Zi nuk është e gatshme të kthejë në Kosovë eshtrat e Isa Boletinit me motivacionin, sepse e gjithë bota do të përqeshte moralin edhe etikën e malazezëve". Këtë gjë e ka deklaruar në intervistën e tij edhe Pajazit Nushi.
Mos kthimin e eshtrave të Isa Boletinit dhe luftëtarëve të tjerë në Kosovë e kundërshtoi edhe kryetari komunal i Mitrovicës, boshnjaku Osmanagic i cili shkroi: "Mos na i bini eshtrat e këtyre tradhëtarëve".
Autoritetet e Podgoricës, në tetor 1998 e shpallën në fletën zyrtare të Komunës dhe në gazetën “Pobeda” se kush dëshironte të transferonte eshtrat e familjarëve të vet, nga varrezat e Pobërgjës mund t’i bartë ato lirisht. Duke shtuar se tek varrezat e vjetra muslimane do të ndërtohej një park fëmijësh dhe se të interesuarit, familjarët mund të mereshin me çvendosjen e varreve të të afërmëve të tyre. Ish kryetari i Bashkësisë Islame në Mal të Zi, Idriz Demiraj njofton në mes të natës Muhamed Shukriun dhe Hoxhën në Mitrovicë Prof. Asllan Muratin se gjetja e eshtrave nuk ishte lënë në heshjte dhe mund të niseni menjëherë se, tash është rasti më i volitshëm. Prof. Asllan Murati i Bashkisë Islamike e kishte shok shumë të mirë e të besuar Idriz Demirajn.
Më 6 maj të vitit 1998 nipi i Isa Boletinit Remzi Murati, Muhamed Shukriu dhe Prof. Latif Berisha u nisën drejt Podgoricës. Idriz Demiraj kërkoi nga pushteti lokal që të lejohet marrja e eshtrave të Isa Boletinit dhe luftëtarëve të tjerë dhe të dërgohen në Kosovë. Kjo kërkesë u miratua dhe filloi menjëherë puna. Një meritë e veçantë i takon në këtë rast edhe përfaqësuesit të Bashkësisë islame Idris Demiraj, për interesimin e pakufishëm që tregoi duke njoftuar Muhamed Shkukriun dhe Hoxhë Asllan Muratin për tërheqjen e eshtrave të Isa Boletinit dhe luftëtarëve të tjerë nga varrezat islame në Podgoricë.
Remzi Murati i biri i Shehide Boletinit mori parasysh çdo gjë, edhe vdekjen që si e si të realizonte amanetin e nënës së tij. Për të përfunduar këtë mision, u nis drejt Podgoricës nga Prishtina me autobus Remzi Murati, Muhamet Shukriu dhe Prof. Prof. Latif Berisha nga Mitrovica, i cili ishte anëtar i LDK-së. Remziu mbante në zemër edhe në shpirt amanetin e nanës së tij të dashur Shehides, që eshtrat e të atit të saj Isa Boletinit të ktheheshin patjetër në Kosovë.
Gërmimet në ditën kur u gjetën eshtrat, u udhëhoqën nga Remzi Murati, që kishte eksperiencë të gjërë teknike, për gërmime ishte vështirë të orientohet njeriu, pasi që vend të caktuar nuk kishte por vetëm përafërsisht lokacioni. Ditën e dytë binte shi dhe gërmimet vazhduan, ishte në diskutim edhe që të ndërprehen pasi ishte kohë e keqe dhe kohëzgjatja e gërmimeve ishte tejkaluar dhe filloi të binte në sy, Remzi Murati nuk pranoi që të ndërpritej puna dhe në kohë me shi vazhdoj të gërmoj sistematikisht sipas planit që i kishte përcaktuar vehtes. Plani ishte të gjindet kufoma e Isës, ku do të njihej në bazë të gishtit të tij që e kishte humbur në fëmijëri, dhe të tjerëve që pasonin afër tij sipas përshkrimeve të varosjes së tyre. Të gjitha këto i përshkruan Remzi Murati në ditarin e tij si dhe momentin kur arriti të shpaloj kufomën e Isës, dhe ndjenjën që përjetoi në ato momente. Si njeri i njohur për sistematikën e tij, mblodhi një nga një kufomat, i barti në hotel, i pastroi dhe klasifikoj eshtrat dhe i paketoi të gjitha në dy çanta.
Ditën e udhëtimit për në Kosovë, Remzi Murati nuk lejoj që askush tjetër të jetë pranë tij gjatë udhtimit, në rast se policia malazeze serbe do zbulonte se ç'ka ka në çanta. Familja e Remzi Muratit përjetoi disa ditë të vështira pasi që të gjithë e dinin se momenti më i vështirë do ishte transporti për në Mitrovicë nëse gjinden eshtrat, po nuk kishin kontakt me Remziun, dhe ato ditë ishin shumë të rënda për familjen. Remzi Murati sipas ditarit të tij, përshkruan udhëtimin në ndalje të autobusit, ku të gjithë urdhërohen të dalin jashtë dhe të renditen me çantat e veta para këmbëve, dhe në ato momente mendoi se çdo gjë mori fund, me dy çantat para këmbëve të tij, filloi të mendoj se ndoshta policia ka marë informata dhe për atë e ndaluan autobusin. Duke kërkuar nëpër çanta, policia gjeti tek një burrë letërnjoftimin dhe e arrestuan, të tjerëve u thanë të kthehen në vendet e tyre dhe autobusi u nis. Remzi Murati mendoi se do ndalen edhe një herë ose më shumë herë deri në Mitrovicë. Sidoqoftë, arriti në Mitrovicë!
Vendi ku Isa Boletini ishte i varrosur, dihej gjithmonë në cilën varrezë do të ishte, dhe përpjekje ka pasë që nga vitet e 70 për ta riatdhesuar, por në fund do jetë akti i gërmimit me plan të spikatur nga një nip i vendosur, që nuk do kthehej mbrapa pa i gjetë dhe riatdhesoj eshtrat e gjyshit Isa, dajëve të tij, si dhe bashkluftëtarëve të tjerë.
Ky akt i Remzi Muratit bëri që misioni të ketë sukses. Kur pyetej pse bëri atë akt që ishte me rrezik shumë të madh, Remzi Murati tha: "Duhej të bëhej në këtë mënyrë, është gjyshi im, janë dajët e mi, nuk mund të lejoja që të kthehem pa ta. Eshtë obligimi jonë, familja jonë. Kushdo tjetër do mund të çoj dorë, por jo unë"!
Remzi Murati nuk jetoi që të ishte pjesë e rivarrimit të eshtrave të gjyshit të tij dhe dajëve të tij, dha kontribut deri në ditët e fundit edhe në projektin e renovimit të Kullës si Isa Boletinit. Por vepra e tij mbetet shembëlltyrë për aktin që definon sot ringjallimin e figurës së Isa Boletinit dhe qëndresës së ikonës Shqiptare në veri, si në ditët kur jetoi. Eshtë ky akt, momenti kur thua "o do vdes , o do e bëj" që e definon Remzi Muratin taman si nip i Isa Boletinit, dhe këtu qëndron bukuria e këtij shkrimi. Eshtë shqiptar, është nder, është vendosmëri, është integritet, është heroizëm. Gjaku nuk është ujë!! (Material ekskluziv me rastin e lindjes dhe vrasjes së Heroit të Popullit Isa Boletini, 15.01. 1864 - 23.01.1916)
