Bisedimet midis Teheranit dhe fuqive globale për të ringjallur marrëveshjen e shkatërruar bërthamore të 2015-ës, për të shmangur që Irani të bëhet një fuqi ushtarake bërthamore, kanë hasur në vështirësi me një kërkesë të re nga Rusia për garanci të shkruara amerikane se sanksionet ndaj Moskës për pushtimin e Ukrainës nuk do të dëmtonin Rusinë për bashkëpunim me Iranin.
Kishte pasur përparim në bisedimet në kryeqytetin austriak të Vjenës, por kërkesa e Rusisë nuk është “konstruktive”, tha sot një zyrtar i lartë iranian.
Njoftimi nga Rusia, e cila mund të përmbyste muaj të tëra bisedimesh indirekte midis Teheranit dhe Uashingtonit në Vjenë, erdhi menjëherë pasi Teherani tha se kishte rënë dakord për një udhërrëfyes me mbikëqyrësin bërthamor të Kombeve të Bashkuara për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura që mund të ndihmojnë në sigurimin e paktit bërthamor.
“Rusët e kishin vënë këtë kërkesë në tavolinë (në bisedimet e Vjenës) që dy ditë më parë. Kuptohet se duke ndryshuar pozicionin e saj në bisedimet e Vjenës, Rusia dëshiron të sigurojë interesat e saj në vende të tjera. Ky veprim nuk është konstruktiv për bisedimet bërthamore të Vjenës”, tha zyrtari iranian në Teheran, duke folur për Reuters.
Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov tha të shtunën se sanksionet perëndimore të vendosura për luftën në Ukrainë ishin bërë një pengesë për marrëveshjen bërthamore të Iranit, duke paralajmëruar se interesat kombëtare ruse duhet të merren parasysh.
Lavrov tha se Rusia donte një garanci me shkrim nga Shtetet e Bashkuara se bashkëpunimi tregtar, investues dhe ushtarak-teknik i Rusisë me Iranin nuk do të pengohej në asnjë mënyrë nga sanksionet.
Kur u pyet nëse kërkesa e Rusisë do të dëmtonte 11 muaj bisedime midis Teheranit dhe fuqive botërore, përfshirë Rusinë, drejtori i projektit të Iranit në Grupin Ndërkombëtar të Krizave, Ali Vaez, tha: “Jo ende. Por është e pamundur të veçohen dy krizat për shumë më gjatë”.
Dy diplomatë, njëri prej tyre jo i përfshirë drejtpërdrejt në bisedime, thanë se Kina gjithashtu ka kërkuar garanci me shkrim që kompanitë e saj që bëjnë biznes në Iran nuk do të preken nga sanksionet e ShBA-së.
Kërkesa të tilla mund të komplikojnë përpjekjet për të nënshkruar një marrëveshje bërthamore në një kohë kur një marrëveshje dukej e mundshme. Të gjitha palët e përfshira në bisedimet e Vjenës kishin thënë të premten se ishin afër arritjes së një marrëveshjeje.
Marrëveshja e vitit 2015 midis Teheranit dhe fuqive të mëdha lehtësoi sanksionet ndaj Teheranit në këmbim të kufizimit të pasurimit të uraniumit nga Irani, duke e bërë më të vështirë për Teheranin zhvillimin e materialeve për armë bërthamore. Marrëveshja u shpërbë pasi presidenti Donald Trump tërhoqi Shtetet e Bashkuara në 2018.
