Situata në Kosovë vazhdon të jetë e tensionuar, që nga sulmi i terroristëve serbë në Manastirin e Banjskës, i cili u udhëhoq nga kryekrimineli Milan Radoiçiq.
E për rrethanat e krijuara së fundmi në veri, raportet Kosovë-Serbi dhe qasjen e ndërkombëtarëve në këto ngjarje, në një intervistë ekskluzive foli avokati serb, Çedomir Stojkoviq.
Vlen të theksohet se Stojkoviq, ditë më parë bëri një kallëzim penal ndaj Radoiçiqit për terrorizëm.
Fillimisht, tha se sulmi terrorist në Banjskë, ishte një kopje e skenarit të Rusisë për Krimenë dhe Donbasin.
Avokati serb tregoi se si Vuçiq me propagandat e tij në mediat e kontrolluara nga regjimi i Beogradit, tentonte t’i bindte serbët që t’i marrin armët dhe të ‘mbrohen’, duke krijuar ankth me deklarata e tij për “terrorin e Kurtit”.
Krahas kësaj, Stojkoviq tha se nuk ka raporte mes Kosovës dhe Serbisë, pas atij agresioni terrorist që ndodhi në Manastirin e Banjsëks.
Madje, tha se në këto kushte Kosova nuk mund të dialogojë me Serbinë, pasi vlerëson se kjo e fundit është e përfshirë direkt në sulmin terrorist në veri.
Po ashtu, tha se Vuçiq e ka udhëhequr këtë operacion me ndihmën e Radoiçiqit.
Stojkoviq tha se është e pamundur që Serbia ta ekstradojë kriminelin Radoiçiq në Kosovë, pasi nuk e njeh si shtet dhe se nuk kanë marrëveshje ndërkombëtare të nënshkruar për këtë çështje.
Ndër të tjera, avokati serb komentoi edhe dërgimin e ushtrisë serbe në kufirin me Kosovën dhe skenarët e mundshme të Vuçiqit.
Intervista e plotë
Gazeta “Bota sot”: Kosova të dielën e 24 shtatorit u trondit nga një sulm i terroristëve serbë. Si i keni parë ju ato zhvillime?
Çedomir Stojkoviq: Unë isha i pari që theksova qartë se kjo ishte një kopje e skenarit të Donbas-it dhe Krimesë nga viti 2014, dhe e vura në dukje se në të njëjtën kohë ndodhi. Muaj para se të ndodhte agresioni në Banjskë, Aleksandar Vuçiq përmes mediave të tij deklaronte “Serbët vuajnë terrorin e Albin Kurtit në Kosovë”, se “Kurti po terrorizon serbët”; “Kurti kërkon të dëbojë të gjithë serbët”; “Kurti po planifikon eksod në Serbi” dhe rastësisht, këta tituj korrespondojnë me titujt e mediave në Rusi në vitin 2014, të cilat shërbyen nga njëra anë për të bindur publikun në Rusi se nevojitet një operacion i fshehtë në Donbas dhe nga ana tjetër, ata tituj shërbyen për të bindur popullsinë në Donbas se Kievi dëshiron që ata të dëbohen, po i shtyp, dhe se për këtë arsye ata duhet të marrin armët. Kështu ishte edhe tani në Kosovë. Përgatitja psikologjike e serbëve si në Serbi ashtu edhe në Kosovë, nga mediat e Vuçiqit, dhe duke i sjellë ata në një gjendje ankthi dhe dëshpërimi, sa që kur Milan Radoiçiq u ofron armë, ata duhet t'i pranojnë ato për t'u mbrojtur “nga terrori i Kurtit”. Gjithçka, saktësisht e njëjtë si në Donbas. Ky paralajmërim imi, të cilin e kam përhapur si në kontaktet personale ashtu edhe në rrjetet sociale dhe media, fatmirësisht është marrë seriozisht menjëherë nga autoritetet në Kosovë dhe komuniteti ndërkombëtar, kështu që të dy vepruan në një mënyrë për të shmangur një skenar të përshkallëzimit që synohej nga ai grup terrorist. Jam i sigurt se policia ka mundur t'i eliminojë të gjithë pjesëmarrësit e ngjarjes në Banjskë, por nuk ka dashur sepse kjo do të ndihmonte përshkallëzimin.
Prandaj, ideja ishte që do të kishte një konflikt mes forcave të sigurisë së Kosovës dhe grupeve të armatosura të serbëve, që më pas të paraqitej si “terror i Albin Kurtit”, që pastaj të shpërndaheshin armët dhe që mediat në Serbia dhe politikanët do të fillonin një fushatë “që populli është ngritur, për të mbrojtur me armë kundër terrorit të Albin Kurtit”. Sa të ngatërruara ishin gjërat, mund të shihnim që mediat në Serbi në fakt e thanë këtë më vonë se ishte një “rebelim i popullit që nuk e duron dot terrorin e Kurtit”, dhe jo se ishte një grup terrorist.
Gazeta “Bota sot”: Si e komentoi situatën aktuale në Kosovë dhe raportet Kosovë-Serbi pas sulmit terrorist në Manastirin e Banjskës?
Çedomir Stojkoviq: Marrëdhëniet aktuale ndërmjet Serbisë dhe Kosovës nuk ekzistojnë. Dhe ato vështirë se mund të ekzistojnë në këto rrethana. Së pari, Serbia, në kundërshtim me të gjitha praktikat ndërkombëtare, para disa muajsh arrestoi tre policë nga Kosova, edhe pse në Marrëveshjen e Brukselit i njihte si forca të ligjshme të sigurisë, dhe ata policë thjesht kërkonin rrugët nëpër të cilat hynin armët ilegale. Kosova nga Serbia, e më pas grupi terrorist që erdhi nga Serbia dhe vrau një polic në Kosovë, ndërsa në të njëjtën kohë personi që e pranoi publikisht se e organizoi atë grup terrorist në Serbi është i lirë. Asnjë vend serioz nuk mund të ketë marrëdhënie me një vend tjetër që arreston policinë e tij dhe më pas dërgon një grup terrorist në territorin e tij për të vrarë një polic, në mënyrë që ai grup terrorist të kthehet në atë vend dhe askush të mos jetë në burg.
A mund ta imagjinojmë se çfarë do të ndodhte nëse Serbia do të arrestonte tre policë nga Franca ose ShBA, dhe më pas një grup terrorist nga Serbia të vinte në ShBA ose Francë, të vriste një polic atje, pastaj të kthehej në Serbi dhe organizatori i tij të pranonte se ai ishte kreu i atij grupi, por të jesh ende i lirë? Si do të silleshin Franca dhe ShBA-ja në atë situatë, kështu duhet të sillet Kosova. Të kërkohet arrestimi dhe dënimi me burg për të gjithë anëtarët e atij grupi dhe se derisa Serbia ta bëjë këtë, është e vështirë të ekzistojë çdo lloj marrëdhënieje.
Gazeta “Bota sot”: Milan Radoiçiq e ka konfirmuar edhe vetë se ishte udhëheqës i këtij sulmi. A do duhej që Serbia të merrte masa dhe ta ekstradonte atë në Kosovë?
Çedomir Stojkoviq: Serbia nuk mund t'i ekstradojë shtetasit e saj në vende të tjera pa një marrëveshje ndërkombëtare, të cilën Kosova dhe Serbia nuk e kanë, e sidomos nuk mund të ekstradojë një shtetas të Serbisë në një shtet që nuk e njeh. Pavarësisht se besoj se Serbia de facto e ka njohur pavarësinë e Kosovës, nuk e ka bërë këtë zyrtarisht. Edhe sikur Serbia të kishte një gjyqësor të pavarur, gjë që nuk e ka, asnjë gjyqtar i vetëm në Serbi nuk do të ekstradonte një shtetas serb në një vend që Serbia nuk e njeh zyrtarisht.
Gazeta “Bota sot”: Çfarë dënimesh e presin Radoiçiqin posa të bie në duart e drejtësisë?
Çedomir Stojkoviq: Radoiçiq nuk do të dënohet në Serbi. Serbia e arrestoi pas 10 ditësh dhe e akuzoi për armëmbajtje pa leje, por nuk e akuzoi për terrorizëm apo vrasje të rëndë (sepse vrasja e një polici është vrasje e rëndë). Pas arrestimit, Radoiçiq u ndalua vetëm për 20 orë dhe u lirua menjëherë, pas një urdhri të qartë të autoriteteve politike drejtuar organeve të drejtësisë. Dhe tani ai është i lirë. Përveç kësaj, është e qartë se edhe Radoiçiq do të lirohet nga akuza për atë procedurë, sepse Serbia nuk e njeh zyrtarisht Kosovën si shtet, dhe kjo do të thotë se gjykatësi në Serbi nuk do të pranojë provat e mbledhura nga autoritetet shtetërore të Kosovës në Banjskë, dhe kundër Radoiçiqit nuk ka asnjë provë tjetër përveç atyre të mbledhura nga Kosova dhe më pas ai do të lirohet. Ditën kur Radoiçiq u arrestua dhe më pas u lirua, unë bëra një kallëzim penal personal kundër tij për terrorizëm, në mënyrë që të regjistrohej se e kishte bërë dikush në Serbi, sepse sipas ligjit të Serbisë, ajo që bëri ai grup ishte pa mëdyshje terrorizëm dhe vrasje e rëndë, dhe për ato krime mund të shqiptohet dënimi me burgim të përjetshëm në Serbi, pavarësisht se krimi është kryer në Kosovë. Me atë raport kam përfshirë jo vetëm Radoiçiqin, por edhe të paktën 30 anëtarë të tjerë të panjohur të grupit dhe zyrtarë të tjerë të panjohur në strukturën e sigurisë së Serbisë. Fakti që Serbia nuk e akuzoi Radoiçiqin dhe të paktën tridhjetë anëtarë të grupit të tij për terrorizëm, edhe pse e kërkon Kodi Penal i Serbisë, flet se regjimi në Serbi e organizoi grupin e Radoiçiqit dhe e dërgoi në Kosovë, dhe se kjo Aktakuza fyese në Beograd kundër tij për "armëmbajtje të paligjshme" shërben vetëm për të portretizuar në mënyrë të rreme se regjimi në Serbi është duke bërë diçka ligjërisht, qoftë edhe simbolikisht kundër Radoiçiqit, edhe pse ai me të vërtetë e mbron atë.
Gazeta “Bota sot”: A vlerësoni se Vuçiq është i involvuar direkt në këtë sulm?
Çedomir Stojkoviq: Jam i bindur se Aleksandar Vuçiq ka urdhëruar drejtpërdrejtë shërbimet serbe të sigurimit që të formojnë grupin e Radoiçiqit dhe të kryejnë procesin e armatosjes së serbëve në Kosovë dhe se ai ka urdhëruar shërbimet sekrete në Serbi që të përgatisin skenarin e Donbasit dhe Krimesë për veriun e Kosovës. Banjska ishte pjesë e atij plani dhe e vetmja gjë që nuk e dimë është saktësisht se cilën fazë përfaqësonte Banjska, domethënë nëse Banjska duhej të ishte shkëndija e parë e "skenarit të Donbasit" apo e treta, apo thjesht një hyrje, këtë nuk e dimë, por është e sigurt që e ka porositur Aleksandar Vuçiq. Pa urdhrin e tij, një gjë e tillë nuk mund të ndodhte, sepse ai është komandanti i Ushtrisë Serbe dhe i shërbimeve të sigurimit ushtarak, ai është kreu i fundit i të gjithë prodhuesve të armëve në Serbi dhe koordinon shërbimet e sigurisë. Një kolonë prej 25 makinash të mbushura me armë nuk do të mund të kalonte kufirin me Kosovën nëse dikush nga Beogradi nuk u jep urdhër rojave të kufirit më të ruajtur serb që ta lënë kolonën të kalojë dhe një urdhër i tillë mund të arrijë vetëm nëse është në përputhje me urdhra të tjera të Presidentit të Serbisë.
Gazeta “Bota sot”: Pse ndërkombëtarët nuk po marrin masa ndaj Serbisë? A mund të ketë rrezik për sulme tjera nëse vazhdon Perëndimi të sillet kaq butë me Vuçiqin?
Çedomir Stojkoviq: Jam i bindur se regjimi i Aleksandër Vuçiqit nuk do të ndalet me kaq. Tani ai do të qetësohet vetëm pak dhe do të kërkojë përsëri mundësinë e tij në të ardhmen për të bërë saktësisht të njëjtën gjë. Gjëra të tilla ndalojnë vetëm kur qendrat e pushtetit të vendit të caktuar të ndryshojnë politikat dhe narrativat e tyre dhe kur Aleksandar Vuçiq të fillojë të thotë se Kosova është vend mik, do të jetë sinjal se gjërat do të ndryshojnë dhe se Serbia ka hequr dorë nga konflikti i armatosur. Kjo duhet ditur, njohja e një shteti do të thotë që shteti që e njeh heq dorë nga e drejta për të dërguar forcat e tij të armatosura në atë territor. Milan Radoiçiq është anëtar i Agjencisë së Informacionit të Sigurisë të Serbisë (BIA), dhe në Serbi vetëm anëtari i saj mund të ketë miliona euro, tonelata armë dhe të kalojë kufirin e Serbisë pa pengesa në një kolonë xhipash. Sanksionet kundër Serbisë u nevojiten para së gjithash qytetarëve të Serbisë për të gjetur tek ata forcën dhe vullnetin për të ndryshuar regjimin antievropian në Beograd. Sanksionet ndaj Serbisë nuk do ta ndihmojnë Kosovën. Kosova do të ndihmohet nga Serbia që ta njohë pavarësinë e Kosovës. Veprimi i drejtë i bashkësisë ndërkombëtare do të ishte ai që do të mbështeste zhvillimin dhe rritjen e një opozite të tillë evropiane në Serbi, e cila do të arrijë paqen në rajon përmes njohjes së pavarësisë së Kosovës përmes luftës shumëvjeçare për transformimin e shoqërisë në Serbi. Fakti që Perëndimi tani është i butë me Serbinë ka të bëjë me fjalën e urtë të vjetër se kohët e këqija i bëjnë njerëzit e fortë, njerëzit e fortë bëjnë kohë të mira dhe kohët e mira bëjnë njerëzit e dobët. Udhëheqësit dhe diplomatët perëndimorë në vitet 1990 ishin njerëz të fortë, ata krijuan kohë të mira gjeopolitike për Evropën, ShBA-në dhe gjithë Perëndimin. Në kohët e mira gjeopolitike pas tyre, u shfaqën liderë të dobët dhe diplomatë të dobët. Mirëpo Vuçiq ka lindur në vitet e nëntëdhjeta dhe për këtë ia del lehtësisht të mashtrojë dhe gënjejë këta diplomatë të dobët. Të fortët e viteve nëntëdhjetë, nuk mundi.
Gazeta “Bota sot”: A ishte vendosja e ushtrisë serbe në kufirin me Kosovën sinjal se Serbia po planifikon luftë?
Çedomir Stojkoviq: Dërgimi i ushtrisë në kufirin me Kosovën ka qenë gjithmonë pjesë e "skenarit Donbas-it dhe Krimesë” së Serbisë. Në vitin 2014, Vladimir Putin dërgoi ushtrinë edhe në kufirin me Ukrainën dhe kjo shërbeu si një nxitje për rusët në Donbas për të marrë armët, sepse "ata kanë ushtrinë ruse pas tyre". Për këtë arsye u dërgua ushtria serbe, që të jetë një nxitje psikologjike për serbët në Kosovë që të rrokin armët nëse plani vazhdon të shpaloset. Për fat nuk ndodhi. Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura të Serbisë ka thënë qartë gjatë asaj krize se “ushtria është e gatshme të hyjë në Kosovë nëse e urdhëron Presidenti i Shtetit”. Se a ka plan të Aleksandar Vuçuçit për të urdhëruar ushtrinë që të hyjë në Kosovë në një situatë të caktuar, nuk mund ta dimë, sepse këto janë sekretet e tij më të mëdha.
Gazeta “Bota sot”: Në këtë situatë të krijuar cila mendoni se mund të jetë e ardhmja e dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë?
Çedomir Stojkoviq: Nuk mund të ketë dialog derisa terroristët nga Banjska që vranë policin e Kosovës po ecin të lirë në Serbi, sepse ky është mesazhi që Serbia e organizoi sulmin në Banjskë dhe vrasjen e atij polici. Dhe në rrethana të tilla, çfarë lloj dialogu mund të ketë? Edhe nëse do të ketë takime dhe disa biseda, nuk do të jetë dialog. Dhe kjo është e natyrshme. Në disa raste të tjera, ngjarjet nga Banjska ishin shkak që një shtet t'i shpallte luftë një tjetri. Fatmirësisht nuk jetojmë më në kohë të tilla, të paktën jo në Evropë. Por unë nuk mund të imagjinoj ndonjë dialog nëse njëra palë arreston dhe më pas vret policët e tjetrës. Pra, këtu nuk bëhet fjalë për vrasjen e rastësishme të një civili nga njëra palë, por për vrasjen e një oficeri policie nga ana tjetër nga njëra palë dhe për ta lënë organizatorin e asaj vrasjeje të ecë lirshëm, që është një lloj talljeje. Unë me të vërtetë nuk shoh një mënyrë për të dialoguar në këto rrethana. Askush nuk mund të dialogonte në rrethana të tilla. Së pari, arrestimi dhe gjykimi i përgjegjësve për terrorizëm, sepse kështu është ligji i Serbisë, dhe në mënyrë aq të qartë dhe bindëse sa të hiqet çdo dyshim për sinqeritetin e një arrestimi dhe gjykimi të tillë dhe pastaj dialogu. Fatkeqësisht, ne nuk do ta shohim atë. Dhe tani procesi është bllokuar dhe BE-ja nuk ka më liderë të fortë që mund të zhbllokojnë procesin me sanksione të qarta ndaj palës përgjegjëse. Proverbi që përmenda ka gjithashtu një vazhdim, që është se njerëzit e dobët krijojnë kohë të këqija, dhe pastaj do të kthehemi në fillim, se kohët e këqija do të krijojnë njerëz dhe liderë të fortë në Perëndim që do t'u japin fund këtyre veprimeve të pakuptimta dhe vonesa nga Beogradi dhe në këtë mënyrë rikrijohen kohë më të mira në këto çështje
