Nëse ndonjë nga anëtarët e familjes suaj ose ata që po ndihmoni ka lëkurë nxehtë të thatë ose delirium, zhurmë në vesh, probleme me shikimin dhe rraskapitje, ngërçe dhe/ose janë pa ndjenja, telefononi menjëherë një mjek ose ndihmën e shpejtë
Goditja nga nxehtësia është një kolaps i papritur i trupit, i cili shkaktohet nga një rritje shpesh e papritur dhe e tepruar e temperaturës së trupit dhe paaftësia e trupit për t’u ftohur duke djersitur dhe për të mbajtur temperaturën brenda kufijve normalë për shkak të temperaturave jashtëzakonisht të larta të jashtme, ose shfaqja e valës së të nxehtit.
– Në dekadën e fundit vihet re një tendencë e rritjes së temperaturave në periudhën e verës, e cila ndikon në shëndetin e të gjithë popullsisë.
Masat në kohë mund të zvogëlojnë numrin e njerëzve që sëmuren dhe vdesin nga nxehtësia, që do të thotë se duhet të jeni të përgatitur për të zbutur pasojat e mundshme negative për shëndetin dhe veproni menjëherë. Gjatë gjithë periudhës së vapës ekstreme, ndiqni rekomandimet e institucioneve shëndetësore.
Disa nga rekomandimet janë:
▪ Freskojeni trupin tuaj dhe pini mjaft lëngje në mënyrë që ngjyra e urinës tuaj të jetë e lehtë
▪ Pini ujë pa gaz rregullisht dhe pije me kalori të ulët pa kafeinë, alkool dhe sheqer në mënyrë që të mos shkaktojnë më shumë dehidrim. Mund të freskoheni duke shkrirë dy kuba akulli në gojë. Shmangni dehidratimin nga nxehtësia duke pirë lëng të holluar si limonadë, të rriturit çdo 1-2 orë dhe fëmijët çdo 15-20 minuta, 1 deri në 2 lugë gjelle ose një gllënjkë ujë. Mos prisni derisa të ndiheni të etur për të rritur marrjen e lëngjeve, veçanërisht të moshuarit që kanë një ndjenjë më të dobët të etjes.
Shmangni rrezet e diellit direkte nga ora 10:00 deri në 17:00, veçanërisht fëmijët, gratë shtatzëna, të moshuarit, pacientët me zemër dhe pacientët me sëmundje kronike (sëmundje mendore, diabeti, etj.)
▪ Njerëzit që punojnë jashtë (p.sh. punëtorët e ndërtimit) duhet të pushojnë më shpesh, të qëndrojnë në hije dhe të pinë 1 dhe 1/2 gotë ujë çdo 30 minuta.
▪ Bëni dush ose banjë në ujë të vakët. Një tjetër mundësi është të mbështilleni me peshqirë të lagur të ftohtë ose të ftoheni me një sfungjer të lagur, bëni banjë për këmbët etj. Mund të vendosni peshqirë të lagur në këmbët dhe duart e fëmijëve.
▪ Vishni veshje të lehta, të lirshme, me ngjyra të çelura të bëra nga materiale natyrore. Nëse dilni jashtë, bartni një kapelë të gjerë dhe syze dielli, mbrohuni nga rrezet e diellit direkt; çadrat dhe ventilatorët për të ftohur ajrin janë të dobishme.
▪ Përdorni shtroje të lehta, mundësisht pa jastëk për të shmangur akumulimin e nxehtësisë nga trupi.
Hani vakte të vogla dhe të lëngshme më shpesh. Shmangni ushqimet shumë të pasura me proteina. Nëse keni mundësi, përgatitni fruta të freskëta të përziera, të ashtuquajturat “smoothie” ose bëni një supë të lehtë, për të rikthyer mineralet, vitaminat dhe elektrolitet e humbura në trup.
Këshilla se si të ftohni shtëpinë
▪ Mundohuni të freskoni hapësirën ku jetoni. Do të ishte ideale për të mbajtur temperaturën e dhomës nën 32°C gjatë ditës dhe 24°C gjatë natës. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për fëmijët, njerëzit mbi 60 vjeç ose njerëzit me probleme kronike shëndetësore.
▪ Përdorni ajrin e freskët të natës për të ftohur shtëpinë tuaj. Nëse është e mundur, hapni të gjitha dritaret ose ngrini grilat gjatë natës dhe orëve të hershme të mëngjesit, kur temperatura e jashtme është më e ulët.
▪ Zvogëloni sasinë e ajrit të nxehtë brenda banesës ose shtëpisë. Gjatë ditës mbyllni dritaret dhe ulni perdet, veçanërisht ato që janë përballë diellit. Fikni të gjitha dritat artificiale dhe sa më shumë pajisje elektrike në shtëpinë tuaj.
▪ Vendosni ekrane, perde ose tenda në dritare në mëngjes ose pasdite. Përhapni peshqirë të lagur nëpër dhomë. Megjithatë, mos harroni se kjo rrit lagështinë e ajrit.
▪ Nëse keni kondicioner, mbyllni dyert dhe dritaret për të shmangur përdorimin e më shumë energjie sesa duhet. Rregulloni temperaturën në mënyrë që të mos jetë më e ulët se 7˚C se jashtë.
▪ Ventilatorët elektrikë mund të ofrojnë lehtësim dhe freskim, por nëse temperatura e ajrit është mbi 35˚C, ata nuk do të parandalojnë problemet shëndetësore të lidhura me nxehtësinë. Sidoqoftë, do të ndihmojnë në shkëmbimin më të shpejtë të ajrit kur ftohni shtëpinë tuaj duke qarkulluar ajër të pastër në mbrëmje.
▪ Është e rëndësishme që të pimë lëngje të mjaftueshme, sepse humbim më shumë lëngje nga djersitja, gjë që çon në dehidrim dhe rritje të viskozitetit të gjakut, gjë që mund të shkaktojë trombozë, dëmtim të enëve të gjakut të trurit, ose sulm në zemër.
Mos e ekspozoni veten ndaj nxehtësisë dhe kujdesuni për të dashurit tuaj
▪ Strehohuni në dhomën më të ftohtë të banesës ose shtëpisë tuaj, veçanërisht gjatë natës.
▪ Nëse nuk mund ta mbani banesën ose shtëpinë të ftohur, kaloni dy deri në tre orë në ditë në një hapësirë të ftohtë (p.sh. në një ndërtesë publike të ftohur).
▪ Shmangni daljet në pjesën më të nxehtë të ditës.
▪ Shmangni punën e rëndë fizike. Nëse duhet të punoni shumë, bëjeni atë në pjesën më të freskët të ditës, që zakonisht është midis orës 4:00 dhe 7:00 të mëngjesit dhe pas orës 17:00 pasdite.
▪ Kërkoni hijen.
▪ Mos lini fëmijë ose kafshë në një automjet të parkuar.
▪ Përdorni rregullisht produkte me faktor mbrojtës ndaj rrezatimit të dëmshëm UV. Kujdes i veçantë duhet t’u kushtohet të sapolindurve dhe fëmijëve të vegjël. Për ta duhet të përdoren mjete mbrojtëse me faktorin më të lartë (>30) dhe të vishen me veshje të lehta që i mbrojnë edhe nga rrezet UV.
▪ Rregulloni ekspozimin tuaj ndaj rrezatimit UV të diellit duke marrë parasysh ndryshimet ditore në vlerën e indeksit UV.
▪ Nëse vozitni, shmangni udhëtimet gjatë pjesës më të nxehtë të ditës.
▪ Vizitoni familjen, miqtë dhe fqinjët që kalojnë shumicën e kohës vetëm. Njerëzit e ndjeshëm dhe të vështirë për t’u lëvizur mund të kenë nevojë për ndihmën tuaj gjatë ditëve të nxehta.
▪ Flisni për goditjen e nxehtësisë me familjarët tuaj. Secili anëtar i familjes duhet të dijë se çfarë masash mbrojtëse duhet të marrë në lidhje me gjendjen dhe aktivitetin e tij shëndetësor.
▪ Nëse dikush që njihni është në rrezik, ndihmojeni të marrë këshilla dhe mbështetje. Të moshuarit dhe pacientët që jetojnë vetëm duhet të vizitohen të paktën një herë në ditë.
▪ Nëse këta njerëz po marrin medikamente, kontrolloni me mjekun e tyre se çfarë efekti mund të kenë këto ilaçe në termorregullimin dhe ekuilibrin e lëngjeve në trup.
Këshilla për personat me probleme shëndetësore
▪ Mbajeni ilaçet në temperaturë nën 25˚C ose në frigorifer (lexoni udhëzimet për ruajtjen e ilaçit në udhëzimet për ilaçin).
▪ Kërkoni këshillën e mjekut nëse keni një sëmundje kronike ose po merrni medikamente të shumta, veçanërisht ato për urinim të shtuar dhe ulje të presionit të gjakut.
▪ Nëse ju ose të tjerët përreth jush ndiheni keq
▪ Nëse ndiheni të trullosur, të dobët, të dobët, në ankth ose jashtëzakonisht të etur dhe keni dhimbje koke të forta, kërkoni ndihmë, shkoni në një vend më të freskët sa më shpejt të jetë e mundur dhe matni temperaturën.
▪ Pini ujë ose lëng frutash të holluar pa sheqer disa herë në disa gllënjka;
▪ Qetësohuni dhe shtrihuni në një dhomë të ftohur nëse keni ngërçe të dhimbshme, më shpesh në këmbë, krahë ose bark, shpesh pas punës fizike ose ushtrimeve në mot shumë të nxehtë,
▪ Pini lëngje që përmbajnë elektrolite (p.sh. supë, smoothie perimesh, etj.), dhe nëse ngërçet zgjasin më shumë se një orë, kërkoni ndihmë mjekësore;
▪ Konsultohuni me mjekun në rast të ankesave të tjera ose nëse ankesat e përshkruara zgjasin më shumë.
– Nëse ndonjë anëtar i familjes suaj ose njerëzit që po ndihmoni ka lëkurë të nxehtë të thatë ose delirium (duke folur në mënyrë jo koherente dhe është i shqetësuar), zhurmë në vesh, probleme me shikimin dhe dobësi, konvulsione dhe/ose janë pa ndjenja, telefononi menjëherë mjekun ose ndihmën e parë. Ndërsa prisni mjekun ose ambulancë, vendoseni personin e prekur në një dhomë të freskët në pozicion horizontal, ngrini këmbët dhe ijët, hiqni rrobat dhe filloni ftohjen e jashtme, si p.sh. lecka të ftohta në qafë, sqetull dhe ijë, spërkatni lëkurën me ujë dhe përdorni ventilatorin. Matni temperaturën e trupit dhe mbajeni nën 39˚C. Mos i jepni këtyre personave acid acetilsalicilik ose paracetamol. Vendosni personat pa ndjenja në një pozicion të shtrirë.
