Gjykata e Apelit pranoi ankesën e të dënuarve të 27 prillit dhe e shfuqizoi aktgjykimin e shkallës së parë për të dënuarit. Çështja gjyqësore ndaj organizatorëve të 27 prillit ose të njohur si “Kuvendi” dhe çështjet tjera si “Target-Fortesa”, “Thesari”, “Titanik 2”, “Tarifa”, janë disa nga gjykimet që janë kthyer për rigjykim gjatë vitit të kaluar apo në fillim të këtij viti. Në opinion, aktgjykimet për këto raste ndiqen me shumë vëmendje sepse përfshijnë ish-zyrtarët e lartë. Prandaj, dyshimet dhe dilemat për sundimin e ligjit në opinion priten të rriten, pasi lëndët të kthehen në rigjykim.
Raporti i fundit vjetor mbi gjendjen e të drejtave të njeriut i Departamentit të SHBA-së, vuri në dukje mungesën e pavarësisë së gjyqësorit dhe uljen e besimit të publikut në gjyqësor. Në të thuhet, ndër të tjera, se “rastet e sjelljes së pahijshme gjyqësore, presioni i panevojshëm politik dhe i biznesit ndaj gjyqtarëve, drejtësia e vonuar si dhe stafi i pamjaftueshëm i gjyqësorit vazhduan të pengojnë efektivitetin e gjykatës dhe të ndikojnë në besimin e publikut në sundimin e ligjit.
Në njoftimin e fundit të Gjykatës Penale, thuhet se duhet pasur parasysh se me anulimin e aktgjykimit dhe kthimin e tij në rigjykim, krijohen kosto shtesë, zvarritje dhe rrezikim i së drejtës për gjykim brenda një afati të arsyeshëm, që është në dëm të të gjithëve ne.
“Gjykatësit e Apelit, në vend që t’i kthejnë çështjet në plotësim ose riprocedim administrativ dhe të mos veprojnë për më shumë se një vit, kanë mundësinë ligjore, por edhe detyrimin, të vendosin në themel, gjë që do të kontribuojë në mos Lufta selektive kundër krimit të organizuar dhe drejtësi e shpejtë dhe efikase, që është angazhim i të gjithë vendit dhe parakusht për progresin evropian”, thuhet në njoftimin e Gjykatës Penale.
Nga ana tjetër, Gjykata e Apelit konsideron se gjykatat nuk duhet të fajësojnë njëra-tjetrën dhe se i takon Apelit t’i japë udhëzime gjykatës së shkallës së parë dhe jo anasjelltas. “Qëndrimi i Gjykatës Penale është i tyre. Por kundër vendimit të Apelit – nuk ka asgjë për të shprehur mendim. Gjykatat nuk mund të komunikojnë në atë mënyrë, për të gjetur fajin e njëra-tjetrës. Sipas ligjit, Apeli ka kompetencë të nxjerrë aktgjykim, gjegjësisht vendim, të anulojë një vendim, të japë udhëzime, të arsyetojë”, thanë nga Gjykata e Apelit për mediat.
Nga ana tjetër, Bashkimi Evropian nuk e ka komentuar vendimin e Gjykatës së Apelit për pranimin e ankesave dhe anulimin e aktgjykimit të shkallës së parë për rastin “Organizatorët e 27 prillit” dhe kthimin e çështjes në rigjykim në Gjykatën Themelore Penale Shkup. Megjithatë, ai thotë se gjyqtarët dhe prokurorët duhet të punojnë në mënyrë të pavarur, jopartiake dhe profesionale.
“Bashkimi Evropian ndjek nga afër zhvillimet në gjyqësor. Megjithatë, si rregull, ne nuk ndërhyjmë në raste individuale dhe as nuk komentojmë vendimet e gjykatave. Kjo duhet të trajtohet nga autoritetet përkatëse kombëtare. Është në interes të të gjithë qytetarëve që puna e gjyqtarëve dhe prokurorëve të bëhet në mënyrë të pavarur, jopartiake dhe profesionale”, kanë thënë për mediat delegacioni i BE-së në Shkup.
I njëjti qëndrim vlen edhe për deklaratën e ish-shefit të Prokurorisë për Ndjekjen e Krimit të Organizuar dhe Korrupsion, Vilma Ruskovska, se ajo është përballur me presion që të heqë dorë nga akuza ndaj ish-sekretarit të përgjithshëm të Qeverisë, Dragi Rashkovski.
Në korrik të vitit 2021, Gjykata Penale dënoi me burgim Trajko Veljanoski, Mile Janakiski, Spiro Ristovski dhe Vladimir Atanasovski. Derisa ish-kryeparlamentari Trajko Veljanoski u dënua me gjashtë vjet e gjysmë burg, ish-ministrat me 6 vjet e tre muaj burg, ndërsa ish-drejtori i DSK-së me 6 vjet burg për kërcënim terrorist të kushtetutës, rendin dhe sigurinë. Për të arratisurit Nikolla Gruevski në Hungari dhe Nikolla Boshkoski nga DSK-ja, të cilët janë arratisur në Selanik, procedura është ndërprerë derisa të gjenden, gjegjësisht të arrestohen. Anulimi i vendimit për organizatorët e 27 prillit vjen pasi grupi parlamentar i opozitës VMRO-DPMNE para dy javësh ka dorëzuar në Parlament projektligjin për amnisti të personave të dënuar për ngjarjet e 27 prillit 2017. Propozimi i tyre nuk kaloi.
Kjo po ndodh edhe para se Parlamenti të fillojë procedurën për hartimin e ndryshimeve kushtetuese që do të futnin bullgarët në preambulë për të vazhduar negociatat për anëtarësim në BE. Në opinion tashmë janë shfaqur dyshime për një përsëritje të mundshme të ngjarjeve para votimit të Marrëveshjes së Prespës. Aty ndodhi amnistia e parë për të dënuarit për të enjten e përgjakshme, mes tyre edhe pesë deputetë.
Ambasadorja amerikane në Shkup, Angela Aggeler, ka thënë se është shqetësuar kur ka parë rikthimin e aq shumë të çështje gjyqësore të profilit të lartë. Ajo nënvizoi duke thënë se nuk mund të mos shqetësohet nga ndikimi i gjerë politik dhe presioni mbi vendimet gjyqësore.
“Jam e shqetësuar kur shoh përmbysjen e kaq shumë çështjeve gjyqësore të profilit të lartë dhe ende nuk kam parë një justifikim të qartë ligjor për këtë. Nuk mund të mos shqetësohem nga ndikimi i gjerë politik dhe presioni mbi vendimet gjyqësore. Prokurorët dhe gjyqtarët duhet t’i rezistojnë presionit, të veprojnë me integritet dhe të thërrasin ata që ndërhyjnë. Njerëzit në këtë vend nuk meritojnë asgjë më pak”, tha ambasadorja Aggeler.
Anulimi i aktgjykimit të shkallës së parë për rastin “Organizatorët e 27 prillit” dhe vendimi i Gjykatës së Apelit për kthimin e lëndës në rigjykim në Gjykatën Themelore Penale Shkup shkaktoi një ortek reagimesh si në opinion ashtu edhe te ekspertët por edhe mes diplomatëve në vend, aq më tepër që bëhet fjalë vetëm për një në një sërë rastesh të ngjashme./Koha.mk
