Në vitin 1952 kur Princesha Elizabeth (Elizabeta), Dukesha e Edinburgut, u bë Mbretëresha Elizabeth II, roli i grave ishte kryesisht ai familjar dhe gratë nuk nxiteshin të punonin jashtë shtëpisë.
Kjo është e vërtetë, mbi të gjitha për gratë e martuara me fëmijë.
Pjesa më e madhe e grave që punonin gjatë Luftës së Dytë Botërore, duke mbështetur ekonominë, ndërkohë që burrat niseshin në luftë, hoqën dorë nga ato vende pune (vullnetarisht ose jo) duke ua lënë burrave të kthyer, pasi zakonisht ishin ata kryefamiljarët.
Por një mbretëreshë e re 25-vjeçare, brilante, e bukur dhe elegante, si dhe nënë dhe grua që punon – u bë Mbretëresha e Anglisë. Në një çast, ajo u bë sundimtare e një fuqie globale e 50,651,280 njerëzve në dhjetëra vende, të cilët ishin ende duke dalë psikologjikisht, ekonomikisht dhe fizikisht nga tmerret, shkatërrimet masive dhe hendeqet politike dhe kulturore të Luftës së Dytë Botërore.
Por ajo eci përpara dhe “Mbretëresha Elizabeth ishte themeli mbi të cilin u ngrit Britania e re Moderne” – siç tha kryeministrja e re e Mbretërisë së Bashkuar, Liz Truss, pas vdekjes së Mbretëreshës.
Sundimi i Mbretëreshës Elizabeth II është një mjeshtëri në udhëheqje – veçanërisht për gratë. Për 70 vjet, Mbretëresha Elizabeth II mishëroi udhëheqjen (leadership) dhe u tregou brezave të grave – dhe burrave – se gratë mund të “ishin” lidere dhe të “udhëhiqnin”.
“Si grua, ajo ndihmoi në përcaktimin e mënyrës së udhëheqjes së një gruaje në krye, mënyrën se si një grua vishet, prezantohet dhe sillet” – tha me të drejtë historiania dhe biografja Amanda Forman, pas lajmit të shuarjes së Mbretëreshës.
Sigurisht, Mbretëresha nuk mund të pushohej nga detyra si udhëheqësit e tjerë, por fuqia dhe rëndësia e monarkisë janë vënë në diskutim shumë herë gjatë mbretërimit të saj dhe vijojnë të jenë ende sot.
Pushteti real i monarkisë është i fortë vetëm sa besimi dhe bindja e popullit në ndikimin e saj, dhe Mbretëresha Elizabeth II ia doli të udhëheqë, evoluojë dhe mbretërojë me mjeshtëri edhe përmes skandaleve familjare, divorceve dhe përçarjeve, si dhe zjarreve, luftërave, krizave ekonomike dhe 14 kryeministrave (duke takuar kryeministren Liz Truss, vetëm për pak).
Ka pasur shumë momente kur populli britanik ka menduar se ajo e kishte zhgënjyer, veçanërisht gjatë krizës së martesës së princit Charles dhe princeshës Diana, por ajo mësoi dhe evoluojë prej kësaj gjithashtu.
Fakti që ajo u shfaq më e dashur dhe e respektuar se kurrë në kohën e vdekjes së saj më 8 Shtator 2022, është një dëshmi e suksesit të saj.
1. Përqafoni si traditën, edhe progresin
Ashtu siç tha Mbreti i Ri, Charles III, në fjalimin e tij të parë si Sovran pas vdekjes së saj, “në jetën e saj në shërbim, pamë dashurinë e vazhdueshme për traditën, së bashku me përqafimin e guximshëm të progresit, që na bëjnë të mëdhenj si komb”.
Ai po i bënte jehonë fjalimit të parë në Krishtlindje, të nënës së tij si mbretëreshë në vitin 1952, kur ajo tha:
“Të gjithë ne hasim shumë probleme të rënda dhe vështirësi, por me një besim të ri në bindjet e vjetra dhe të mrekullueshme që na trashëguan paraardhësit tanë, dhe forcën për të shkuar përtej sigurive të së shkuarës, e di që do të jemi të denjë për detyrën tonë”.
Ajo mishëroi atë forcë.
2. Martohuni me dikë që ju mbështet me të vërtetë, në të mirë e në të keq
Elizabeth dhe Phillip kishin një marrëdhënie unike. Ishte pikërisht Phillip që i dha lajmin e vdekjes së të atit dhe ngritjen e saj në fron kur ata ishin me pushime në Kenia në vitin 1952.
Princi Phillip pranoi rolin e tij dhe u bë mbështetja e saj, siç ka thënë ajo. Gjatë 73 viteve të martesës, edhe ai pati momentet e tij të vështira në zgjedhje, por ata e mbështetën me vendosmëri njëri-tjetrin dhe i kapërcyen ato.
3. “Shihni më të mirën te njerëzit”
Mbreti Charles III, në fjalimin e tij të parë si Sovran tha se “dashuria, admirimi dhe respekti që ajo frymëzoi u bënë shenjë dalluese e mbretërimit të saj.
Çdo pjesëtar i familjes sime mund të dëshmojë, se ajo i ndërthurte këto cilësi me ngrohtësinë, humorin dhe aftësinë e pagabueshme për të parë gjithnjë më të mirën te njerëzit”. Kjo shihej në fytyrën e saj rrezatuese dhe në atë shkëlqim në sytë e saj.
4. Jini të gatshëm të dilni jashtë protokollit dhe normave kur ato nuk ju shërbejnë
Mbretëresha Elizabeth pa lindjen e televizionit, telefonit, kompjuterit, avionit e natyrisht internetit dhe në fund i përqafoi të gjitha. Ajo e zbuloi ngadalë por me siguri edhe familjen mbretërore si njerëz, ndonjëherë disi në siklet dhe me rezistencë, por e bëri, dhe kjo u shërben atyre edhe sot e kësaj dite.
Momenti më prekës, që sot kujtojmë në 21-vjetorin e sulmeve terroriste në SHBA, më 11 shtator 2001, është kur Mbretëresha “theu traditën shekullore, duke urdhëruar trupat e Gardës së Coldstream të luanin himnin kombëtar amerikan “The Star-Spangled Banner”, gjatë ndryshmit të rojës në Pallatin Buckingham siç e përshkroi Newseeek, më 13 shtator 2001, në solidaritet.
5. Stili juaj është pjesë e markës suaj
Veshjet dhe kapelat e saj glamour (elegante), por të thjeshta e me ngjyra të gjalla, këpucët dhe karficat u bënë nënshkrimi i saj, një pjesë e rëndësishme e markës së saj.
6. “Soft power” është shumë i fuqishëm
Gjithë historitë që kemi dëgjuar, flasin për mënyrën se si i trajtonte gjithë njerëzit me dinjitet, ngrohtësi dhe respekt, edhe ata me të cilët nuk binte dakord. Ajo përdori aftësitë e saj të të dëgjuarit dhe komunikimit, si dhe njohuritë e gjera të dinamikave globale dhe politike, atë që diplomatët e quajnë “soft power” – për të ndikuar te vendimet që ajo nuk mund të merrte.
Grave u është dashur të përsosin aftësinë e ndikimit në drejtim, pasi gjatë historisë nuk e kanë pasur autoritetin dhe fuqinë për të marrë vendime.
Sot, në shekullin XXI, këto aftësi janë jashtëzakonisht të nevojshme për udhëheqësit. Mbretëresha Elizabeth II e përdori fuqinë e saj me doreza mëndafshi.
7. Mos ndalni deri sa të dilni nga skena
Foto ku ajo shfaqet me shkëlqimin karakteristik në sy ndërkohë që i shtrëngon dorën Kryeministres së Britanisë së Madhe – gruaja e tretë në këtë rol në historinë e Commonwealth – vetëm dy ditë para vdekjes, tregon se sa e vendosur ishte për të shërbyer deri në momentin e fundit që do të mundte.
Pra, nëse marrim në konsideratë një ndryshim në punë apo karrierë, është e rëndësishme të bëjmë më të mirën në rolet aktuale deri sa të largohemi.
Prehuni në paqe, Madhëria Juaj. Faleminderit për thuajse një shekull në shërbim të botës, jo vetëm Mbretërisë së Bashkuar dhe që ishit një model udhëheqje (gruaje) i jashtëzakonshëm, frymëzues dhe i pashembullt.
