Sëmundjet e zemrës janë sëmundje që po tkurrin popullsinë në Shqipëri si rezultat i disa faktorëve, ku më dominanti është “stresi”.
Për të evituar përparimin e sëmundjeve të zemrës duhet bërë një kontroll kardiologjik. Kontrollet e sëmundjeve të zemrës realizohen më anë të pajisjeve të mëposhtme:
• Elektrokardiograma (EKG).
• Eko e zemrës.
• Monitorimi i ritmit të zemrës (holter ritmi)
Elektrokardiograma (EKG)
Elektrokardiograma është një regjistrim i aktivitetit elektrik të zemrës dhe kryhet nga disa elektroda që vendosen në sipërfaqen e lekurës, zakonisht në krahë, këmbë dhe mbi gjoks. Funksioni i zemrës është të zgjerohet dhe tkurret për të dërguar gjak në trup dhe kjo gjë kryhet me anë të disa impulseve elektrike brenda zemrës. Këto impulse mund të dallohen nga elektrodat mbi lëkure dhe të trasmetohen tek aparatura e elektrokardiogramës me anë të disa kabllove. Këto impulse kthehen në valë nga elektrokardiografi me ndihmën e një maje pene që lëviz mbi një shirit letre. Çdo cikël kardiak regjistrohet në një seri valesh. Elektrokardiograma përdoret për të treguar:
• Nëse ka ndonjë të rrahur zemre anormale ose aritmi;
• (Sinjal Jo-uniform i zemrës)
• Nëse ka një rënie të furnizimit të zemrës me gjak ose oksigjen;
• Nëse ka ndodhur një atak kardiak në të shkuarën ose është duke ndodhur;
• Për të kuptuar se cila pjesë e zemrës është dëmtuar;
• Nëse ka miokardit (inflamacion i miokardit).
Eko e zemrës
Ekografia kardiake e njohur edhe me emrin ekokardiografi, fokusohet në marrjen e imazheve në kohë reale nga një organ kompleks që lëviz me shpejtësi, i pozicionuar në brendësi të organizmit, siç është zemra. Diagnostikimi i patologjive kardiake kërkon interpretim të detajuar të strukturave që lëvizin në brendësi të zemrës siç janë muskujt kardiak, valvulat dhe gjaku.
Për analizimin e valvulave dhe të gjakut, ekzaminimi me Doppler jep një ndihmë shumë të madhe. Për analizimin e funksionit regjional të muskulaturës së zemrës ka disa aplikacione që e mundësojnë këtë. Analizimi i çrregullimeve të kontraksioneve regjionale është shumë i rëndësishëm për sëmundjen e arterieve koronare dhe çrregullimet e ritmit.
Qasja më e zakonshme deri tani ka qenë vlerësimi vizual i imazheve ekografike. Por kjo është metodë jo kuantitative dhe që varet shumë nga operatori. Kështu që vitet e fundit, prodhuesit e pajisjeve ekografike janë fokusuar në implementimin e metodave kuantitative të analizimit të funksionit regjional kardiak. Zhvillimet më të reja fokusohen në ekografinë 3-dimensionale.
Ekografia e zemrës përdoret për të vlerësuar përmasat e dhomave dhe mureve të zemrës, të cilat mund të ndryshojnë nga hipertensioni arterial, infarkti i miokardit ose insufiçenca kardiake, për të vlerësuar aftësinë pompuese të saj, për të vlerësuar strukturën dhe punën e valvulave të zemrës, për të zbuluar anomali të tjera që mund të shkaktojnë aritmi të rrezikshme për jetën dhe për të zbuluar në qoftë se ka lëng, mpiksje gjaku ose masa tumorale në zona të ndryshme të zemrës.
Stress test (prova ushtrimore)
Prova ushtrimore e thënë edhe stres test, është një metodë që bazohet në regjistrimin e të dhënave të EKG dhe të presionit të gjakut, ndërkohë që pacienti i nënshtrohet një sforcimi fizik siç është biçikleta ose tapeti dhe që i mundëson mjekut të zbulojë sesa mirë zemra arrin të përballojë ngarkesën e saj. Ky test shërben për të dhënë informacion rreth funksionimit të zemrës së pacientit gjatë stresit fizik dhe mund të tregojë nëse ka mungesë të furnizimit me gjak përmes arterieve që shkojnë në zemër. Disa probleme të zemrës janë më të lehta për t’u diagnostikuar kur zemra e pacientit sforcohet dhe rreh më shpejt. Pacienti mund të ketë artrit ose ndonjë problem tjetër mjekësor që e bën të pamundur realizimin e provës ushtrimore. Në këto raste mjeku i jep pacientit një medikament që shkakton një rrahje më të fortë të zemrës së pacientit. Ky quhet stres test farmakologjik.
Mjekët e rekomandojnë provën ushtrimore për të ndihmuar në diagnozën e Sëmundjes së Arterieve Koronare (SAK). Ata gjithashtu me anë të këtij testi përcaktojnë gradën e kësaj sëmundjeje. Prova ushtrimore mund të dallojë problemet e mëposhtme, të cilat sugjerojnë se zemra e pacientit nuk po furnizohet mjaftueshëm me gjak gjatë aktivitetit fizik:
• Ndryshime anormale të frekuencës së zemrës ose të presionit të gjakut;
• Simptoma, si vështirësia në frymëmarrje ose dhimbja e kraharorit, veçanërisht nëse ndodhin në sforco të lehtë;
• Ndryshime anormale në ritmin e zemrës ose aktivitetin elektrik të saj.
Gjatë provës ushtrimore, nëse pacienti nuk mund të rezistojë për aq kohë sa konsiderohet normale për moshën e tij, kjo mund të tregojë se një sasi e pamjaftueshme gjaku po furnizon zemrën e pacientit. Pacientit mund t’i nevojitet prova ushtrimore nëse ka dhimbje kraharori, vështirësi në frymëmarrje ose simptoma të tjera të pamjaftueshmërisë së furnizimit me gjak të zemrës. Po ashtu atij mund t’i nevojitet prova ushtrimore nëse gjatë aktivitetit ndjen dobësi, ka rrahje të shpejta të zemrës ose ndjen rrahje jashtë radhe të zemrës. Nëse pacienti nuk ka dhimbje gjoksi, por vetëm marrje fryme gjatë aktivitetit fizik, mjeku gjithashtu mund të rekomandojë të kryhet prova ushtrimore.
Testi mund të përcaktojë nëse kemi të bëjmë me një problem nga zemra apo nga mushkëria që shkakton vështirësi në frymëmarrje. Mjeku mund të përdorë provën ushtrimore për skrinimin e sëmundjeve koronare te pacientët diabetikë. Prova ushtrimore realizohet në zyrën e mjekut, në një qendër mjekësore ose në spital.
Holter ritmi
Holteri është një pajisje mjekësore që mat aktivitetin e zemrës, siç janë frekuenca dhe ritmi. Mjeku e rekomandon holterin kur i duhet një informacion më i detajuar se ai që ofron EKG-ja e thjeshtë rreth aktivitetit të zemrës. Monitorimi me Holter është një test i vazhdueshëm që regjistron frekuencën dhe ritmin e zemrës për 24 orë, 48 orë ose 7 ditë.
Pacientit i vendoset holteri nga stafi mjekësor i klinikës dhe më pas vazhdon aktivitetin e tij normal. Pajisja e holterit është shumë e vogël dhe mbahet në një mbajtës që varet rreth qafës së pacientit. Pesë elektroda specifike të lyera me xhel (që ndihmojnë në përçimin sa më të mirë të sinjalit) vendosen në trupin e pacientit. Këto elektroda lidhen me pajisjen me anë të fijeve përkatëse. Sinjalet elektrike të përfituara nga aktiviteti i zemrës kapen nga elektrodat që e përçojnë më pas sinjalin te pajisja e holterit. Pas 24 orëve, 48 orëve apo 7 ditëve (në varësi të ekzaminimit që ka kërkuar mjeku), holteri lidhet me kompjuter dhe me anë të një programi të veçantë mjeku specialist lexon të dhënat e regjistruara gjatë kohës së monitorimit të pacientit dhe do të analizojë rezultatet e monitorimit.
Ekzaminimi me holter është veçanërisht i dobishëm në përcaktimin e anomalive të ritmit të zemrës që janë të padhimbshme dhe të panjohura nga pacienti. Vendosja e holterit është e padhimbshme dhe mënyra më e mirë për të identifikuar probleme të mundshme të zemrës.
