Shkencëtarët kanë arritur në përfundimin pasi kanë vëzhguar një magnetar me rreze Rëntgen se ai mund të ketë një sipërfaqe të pazakontë që përbëhet nga një substancë midis një gjendje të lëngshme dhe të ngurtë, në vend që të jenë të gaztë si shumica e yjeve.
Ylli 4U 0142+61 është rreth 13 000 vite dritë larg nesh. Është një magnetar, një yll neutron me një fushë magnetike jashtëzakonisht të fortë që u formua pasi një yll gjigant shpërtheu në një supernova. Natyrisht, ne kemi parë magnetarë më parë, por deri më tani nuk kemi parë një të tillë me sipërfaqe të fortë.
Dy veti të çuditshme
Roberto Turolla i Universitetit të Padovës në Itali dhe kolegët vëzhguan 4U 0142+61 me satelitin Imazhe me rreze X të NASA-s Polarimetry Explorer (IXPE). Në mënyrë të veçantë, ata analizuan polarizimin e dritës - planin në të cilin valët e dritës luhaten ndërsa përhapen nëpër hapësirë.
Duke pasur parasysh se ky polarizim varet kryesisht nga mediumi përmes të cilit përhapen valët, si dhe nga fushat elektromagnetike, ata ishin në gjendje të karakterizonin sipërfaqen e magnetarit duke përdorur të dhënat, shkruan New Scientist.
Ata gjetën dy veti të çuditshme që tregojnë se ky yll neutron mund të ketë një sipërfaqe të fortë. E para ishte se polarizimi i dritës ishte shumë i dobët, dhe gazi normalisht vepron si një lloj filtri dhe lejon të kalojë dritën e polarizuar kryesisht. E dyta ishte një kthesë e papritur 90 gradë në këndin e polarizimit, pikërisht ajo që parashikojnë simulimet për rrezet X që udhëtojnë nëpër një sipërfaqe të fortë.
Për shkak të gravitetit ekstrem, sipërfaqja në këtë magnetar mund të përbëhet nga e ashtuquajtura plastika Bingham, një material që mund të sillet si trup i ngurtë dhe i lëngët.
Por sipërfaqja e këtij ylli ka të ngjarë të përbëhet nga materiale që normalisht nuk lidhen me lëngje - kristale të çuditshme hekuri dhe elementë të tjerë të rëndë.
Çfarë do të ndodhte nëse do të shkelnim në sipërfaqen e saj?
Edhe pse mund të thuhet se ky yll neutron ka një sipërfaqe të fortë, ne nuk mund të ecnim mbi të, sepse graviteti në këmbët tona do të ishte shumë më i fortë se ai në kokat tona.
"Ekziston një ndryshim i madh në gravitetin që patjetër do t'ju vriste sepse do t'ju bënte spageti. Pastaj është i gjithë ai rrezatim dhe nxehtësi ekstreme. Do të ishte e rrezikshme edhe t'i afroheshit këtij magnetari," tha Turolla.
Shkencëtarët nuk e dinë ende nëse ka magnetarë të tjerë me sipërfaqe të ngurtë.
Përkatësisht, ata zgjodhën qëllimisht 4U 0142+61 për vëzhgim sepse është një nga magnetët më të shndritshëm në qiell, por i gjithë procesi i mbledhjes së të dhënave ka zgjatur gati një muaj. Do të duhet pak kohë për të zbuluar nëse sipërfaqet e magnetarëve të tjerë janë të ngurtë apo të gaztë.
Hulumtimi, i titulluar Rrezet x të polarizuara nga një magnetar, u botua në revistën Science.
