Politologu Afrim Krasniqi ka komentuar vendimin e Gjykatës Kushtetuese shfuqizimin e herësit zgjedhor.
Krasniqi shkruan se nëse bie koncepti i herësit, bie formula kryesore e këtyre zgjedhjeve dhe me siguri, kandidatët e penalizuar do të kërkojnë rivlerësim të votave/mandateve të tyre.
Krasniqi: Gjykata Kushtetute mori sot vendimin për shfuqizimin e pikës 3 të nenit 163 të Kodit Zgjedhor si të papajtueshëm me Kushtetutën. Pika e shfuqizuar thekson: “Në fillim përfitojnë mandat kandidatët që kanë marrë një numër votash parapëlqyese më të madh se herësi që del nga pjesëtimi i numrit të votave të subjektit me numrin e mandateve të fituara nga subjekti, sipas nenit 162 të këtij Kodi. Në çdo rast, herësi nuk mund të jetë më shumë se 10 000 vota. Në rast se herësi që përftohet nga pjesëtimi është një numër me mbetje dhjetore, si herës merret numri i plotë më i afërt”.
Deri në zbardhjen e vendimit të plotë (kërkon 30-45 ditë) mbetet të shihet nëse është shfuqizuar tërësisht neni, koncepti i herësit, pragu 10 mijë vota apo koncepti i votës parapëlqyese. Vendimi, me siguri lidhet me zgjedhjet parlamentare 2025, pasi aktualisht procesi është mbyllur dhe KQZ ka shpërndarë 140 mandatet. Por nëse bie koncepti i herësit, bie formula kryesore e këtyre zgjedhjeve dhe me siguri, kandidatët e penalizuar do të kërkojnë rivlerësim të votave/mandateve të tyre.
Krasniqi pyet nëse do të ketë një efekti vendimi i Kushtetueses mbi llogaritjen e mandateve aktuale parlamentare, e në ndryshim të listës.
Krasniqi: A do të ketë impakt tek ndarja aktuale e 140 mandateve? Nëse vendimi do jetë me efekt mbi llogaritjen e mandateve aktuale parlamentare natyrisht mund të ketë ndryshim të listës, por siç ndodh tradicionalisht, nëse vendimi i referohet zgjedhjeve pasuese më 2025 nuk pritet të ketë efekt tek përbërja e re e parlamentit. Në çdo rast, zgjedhjet 2021 duket se ende nuk kanë “zgjedhur” në mënyrë kushtetuese dhe do të duhet të pritet një deklarim tjetër i GJK, vendimi i zbardhur i saj, apo një konferencë shtypi e KQZ dhe subjekteve ankimuese për të marrë përgjigjen e saktë mbi situatën e re (post)zgjedhore dhe mandatet e (ri)fituara parlamentare në zgjedhjet e 25 prillit në Shqipëri. Po ashtu merr vlerë dhe rëndësi vlerësimi i qartë antikushtetues i thelbit/risisë së reformës zgjedhore 2020, konceptit të herësit në votën parapëlqyese, - diçka për të cilën merita & përgjegjësia u përket partive përfaqësuese në Këshillin Politik.
