Pak ditë përpara zgjedhjeve presidenciale, parlamentare dhe lokale të Serbisë (3 prill) më shumë se 6,000 qytetarë me origjinë shqiptare u hoqën nga listat zgjedhore.
Lugina e Preshevës në Serbinë jugore është shtëpia e një popullësie të madhe shqiptare – ose të paktën ashtu ishte, shkruan gazeta gjermane Euractiv, transmeton gazeta zvicerane në shqip le Canton27.ch
Një shqetësim i tillë ishte shprehur edhe në tribunën në Prishtinë me temën:"Të gjithë për Medvegjën, Pasivizimi i adresave nuk kalon”, organizuar Forumi shqiptar për zhvillim ekonomik në Serbi (AFEDS) të drejtuar nga biznesmeni i njohur ndërkombëtar Muharrem Salihu.
Muharrem Salihu, në këtë tribunë ka theksuar se “nuk duhet të harrojmë asnjëherë historinë dhe duhet të nxjerrim mësime prej saj. Korrigjimi i kufijve nuk është një tezë e re që është hedhur sot në tryezën e bisedimeve mes Kosovës dhe Serbisë. Ndërkohë që shqiptarët në Serbi u bënë minorancë. Zbatimi i kësaj politike është një nga dëmet më të mëdha që u janë bërë shqiptarëve të Kosovës përgjatë shekullit të kaluar.”
Të dhënat shtesë të mbledhura nga Sachsenmaier sugjerojnë se popullsia shqiptare në disa fshatra të Preshevës ka rënë për 41 deri në 71 për qind, edhe pse ata nuk janë larguar kurrë nga zona. Sipas autoriteteve në fshatin Sfrice, numri i votuesve shqiptarë ka rënë me 71.25 për qind nga viti 2012 deri në vitin 2019. Në Sijarinë është 70,64 për qind.
Ndryshe gazetari i njohur ndërkombëtar në Gjenevë, Nefail Maliqi ne këte tribunë ka pohuar se “Kosova mbrohet në Preshevë e Lugina në Medvegjë!”
Sipas Maliqit “shqiptarët e Luginë të Preshevës kanë harrur të protestojnë, për të drejta e tyre legjitme të garantuara nga ndërkombëtarët, sikur edhe kanë harruar të shkruajnë edhe raporte mbi dikriminim e të drejtave të tyre adresuar qendrave diplomatike të vendosjes dhe organizatave nderkombetare. Flasin per Bashkim kombëtar apo me Kosovën, por vetë ata nuk janë të bashkuar!”
Mesazhi i gazetarit nga Gjenva drejtuar lidershipit ne ballkan ishte se “nuk ka bashkim me Kosovën, pa bashkimin e liderëve shqiptarë në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë!..Sikur që nuk do ketë bashkim të Kosovës me Shqipërinë, pa bashkimin e liderëve shqiptarë në Ballkan!..”
Sipas gazetës gjermane Euractiv “hulumtimeve shumëvjeçare të shkencëtares dhe ish-banores së rajonit, Flora Ferati Sachsenmaier, shqiptarët etnikë po hiqen sistematikisht nga listat e votuesve. Si rezultat, ata janë de fakto pa shtetësi. Pa dokumente identiteti, atyre u mohohet qasja në arsim dhe kujdes shëndetësor dhe prindërit nuk mund të regjistrojnë të porsalindurit e tyre…”
“Në vitin 2015 kam bërë kërkime në rajon. Në biseda me familje, aktivistë dhe politikanë, dëgjoja vazhdimisht: “Na fshijnë, na fshijnë”. Nuk mund ta hiqja nga koka ime. Fraza ka ardhur gjithmonë në lidhje me Ministrinë e Brendshme serbe,” tha Sachsenmaier për Exit, partneri mediatik i EURACTIV që raportoi i pari për incidentet.
Të dhënat e mbledhura dhe të përpunuara nga Sachsenmaier, të cilat bazohen në listat historike të votuesve, tregojnë se në komunën e Medvegjës janë eliminuar 4200 persona. Në Bujanoc edhe 2000 shqiptarë raportojnë se janë fshirë nga regjistrat.
Sipas hulumtimit të Sachsenmeir dhe dëshmive të mbledhura nga banorët vendas, autoritetet serbe pretendojnë se dërgojnë njerëz për të kontrolluar vendbanimin e tyre nën maskën e Aktit të Vendbanimit.
Oficerët raportojnë se banorët nuk mund të gjenden në adresën e tyre. Do të vijojë njoftimi për komisionin zgjedhor. Familje të tëra hiqen nga listat zgjedhore. Duke qenë se nuk jepen vendime me shkrim, nuk ka as mundësi ankimimi.
Shkencëtari tregon për qytetarët të cilëve u është thënë: “Jo, ju nuk jetoni këtu. Ata jetojnë në Kosovë. Ne nuk mund t’ju njohim.” Këtë përgjigje e dëgjuan veçanërisht shqiptarët.
“Është e rëndësishme të kuptohet se ata po abuzojnë me ligjin. Çdo vend në botë ka një ligj qëndrimi. Por nuk ka asnjë vend në Evropë që abuzon me ligjin e qëndrimit për të synuar një grup të caktuar dhe përdor normën për të ndryshuar përbërjen etnike të vendit.”
Ekspertja shpjegon se ka kryer një studim për 500 shqiptarë të ekscizuar në Medvegjë në Institutin Max Planck për Studimin e Diversitetit Fetar dhe Etnik. Vetëm 20 prej tyre morën një vendim me shkrim në alfabetin cirilik serb. Megjithatë, sipas ligjit, njoftimet zyrtare duhet të shkruhen edhe në gjuhën shqipe.
“Ata e dinë se çfarë po bëjnë është antikushtetuese. Duke mos lëshuar dokumente të shkruara, ato mbulojnë gjurmët”, shtoi Sachsenmaier.
Praktika e supozuar e autoriteteve u përshkrua nga Komiteti i Helsinkit në Beograd si “spastrim etnik përmes mjeteve administrative”.
Sachsenmaier ka mbledhur dëshmi nga disa nga individët e “fshirë”:
“Unë supozoj se adresa ime e përhershme është çaktivizuar para raundit të fundit të zgjedhjeve të përgjithshme… Kam mësuar se jam fshirë sepse jam hequr nga lista zgjedhore pa paralajmërim dhe pa dijeninë time. Autoritetet serbe më kanë hequr një nga të drejtat themelore civile dhe politike – të drejtën e votës”, thotë një banor i cili në raportet figuron me inicialet A.F.
A.F., i cili ka vdekur që atëherë, tha se shkoi në Zyrën e Brendshme lokale. Aty, megjithatë, ata refuzuan t’i lëshonin një dokument zyrtar. Si pasojë, A.F nuk mund të merrte pasaportë, të udhëtonte jashtë vendit, të votonte apo të fitonte pasuri.
AF vdiq më 13 dhjetor 2020 pa letërnjoftim apo pasaportë, duke e lënë familjen e tij në rrezik për t’u ngarkuar me një faturë që kalonte 10 mijë euro. Pasi ushtruan presion mbi autoritetet, ata mundën të organizonin sigurim të përkohshëm mjekësor për të. Kjo u mundësoi atyre të mbulonin shpenzimet e kujdesit të bëra para vdekjes së tij.
Komisioni Evropian tha se ishte në dijeni të raporteve të fshirjeve masive të shqiptarëve etnikë nga bazat e të dhënave zyrtare.
“Ne po monitorojmë situatën në dritën e angazhimeve të marra në negociatat e pranimit, veçanërisht në lidhje me të drejtat e personave që u përkasin pakicave kombëtare,” tha një zëdhënës i Komisionit.
Për shembull, “Serbia është e detyruar sipas Kapitullit 23 “Drejtësia dhe të Drejtat Themelore” të zbatojë kornizën e saj ligjore dhe një plan të veçantë veprimi për pakicat.”
Serbia ka zhvilluar negociata për anëtarësim në BE që nga janari 2014, të cilat në thelb kërkojnë harmonizimin e legjislacionit të saj me atë të BE-së. Megjithatë, deri më tani, është bërë vetëm përparim modest.
