Gaza është e ndërtuar poshtë saj me tunele të panumërta, të cilat janë përdorur gjithnjë si kalime për të kontrabanduar mallra nga Egjipti.
Megjithatë, ekziston edhe një rrjet i dytë nëntokësor që Forcat Mbrojtëse të Izraelit i referohen si “Metroja e Gazës”. Është një labirint i madh tunelesh, disa kilometra nën tokë, që përdoren për të transportuar njerëz dhe mallra, për të ruajtur raketat dhe rezervat e municioneve si dhe strehon edhe qendrat e komandës dhe kontrollin e Hamasit, të gjitha larg syve kureshtarë të avionëve dhe dronëve të vëzhgimit të IDF-së, shkruan CNN.
Gjatë vitit 2021, Hamasi pretendoi se kishte ndërtuar tunele deri në 500 kilometra (311 milje) nën Gaza, megjithëse ishte e paqartë nëse kjo shifër ishte e saktë apo jo. Nëse është e vërtetë, tunelet nëntokësore të Hamasit do të ishin pak më pak se gjysma e gjatësisë së sistemit të metrosë së qytetit të Nju Jorkut.
“Është një rrjet shumë i ndërlikuar, shumë i madh – i madh – tunelesh në një pjesë mjaft të vogël territori,” tha Daphne Richemond-Barak, një profesoreshë në Universitetin Reichman të Izraelit, njëkohësisht edhe eksperte për luftërat nën tokë.
Është e paqartë se sa do t’i kushtonte Hamasit rrjeti i tunelit, i cili qeveris brezin e varfër bregdetar. Shifra ka të ngjarë të jetë e rëndësishme, si për sa i përket fuqisë punëtore ashtu edhe kapitalit.
Gaza ka qenë nën një bllokadë tokësore, detare dhe ajrore nga Izraeli, si dhe një bllokadë tokësore nga Egjipti, që nga viti 2007 dhe nuk besohet të ketë llojin e makinerive masive që përdoren zakonisht për të ndërtuar tunele thellë nën tokë. Ekspertët thonë se gërmuesit që përdorin mjete bazë ka të ngjarë të gërmojnë thellë nën tokë për të gërmuar rrjetin, i cili është i lidhur me energji elektrike dhe i përforcuar me beton. Izraeli ka akuzuar prej kohësh Hamasin për devijimin e betonit të destinuar për qëllime civile dhe humanitare drejt ndërtimit të tuneleve.
Kritikët e Hamasit thonë gjithashtu se shpenzimet masive të grupit në tunele mund të kishin paguar në vend të strehimoreve të bombave të civilëve ose rrjeteve të paralajmërimit të hershëm si ato përtej kufirit në Izrael.
Avantazhi në luftë
Tunelet kanë qenë një mjet tërheqës i luftës që nga kohërat mesjetare. Sot ata u ofrojnë grupeve militante si Hamasi një avantazh në luftën jo të barabartë, duke mohuar disa nga avantazhet teknologjike të një ushtrie më të avancuar si IDF.
Ajo që i bën tunelet e Hamasit të ndryshëm nga ato të Al Kaedës në malet e Afganistanit ose Viet Kongut në xhunglat e Azisë Juglindore është se ai ka ndërtuar një rrjet nëntokësor nën një nga zonat më të dendura të populluara në planet. Gati 2 milionë njerëz jetojnë në 88 milje katrorë që përbëjnë qytetin e Gazës.
“Është gjithmonë e vështirë të merresh me tunele, mos më keqkuptoni, në asnjë kontekst, edhe kur janë në një zonë malore, por kur janë zona urbane, atëherë gjithçka është më e ndërlikuar – aspektet taktike, aspektet strategjike, aspektet operacionale, dhe sigurisht, mbrojtjen që dëshironi të siguroni për popullatën civile,” tha Richemond-Barak, i cili është gjithashtu një bashkëpunëtor i lartë në Institutin Lieber për Ligjin dhe Luftën Tokësore dhe Institutin e Luftës Moderne në West Point.
