Rreth 350 miliardë dollarë asete të qeverisë ruse janë ngrirë në llogaritë perëndimore që kur Presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi një pushtim të plotë të Ukrainës më 24 shkurt 2022.
Duke pasur parasysh se sanksionet ndaj Kremlinit nuk do të ndryshojnë dhe Putini nuk ka treguar gatishmëri për të negociuar kërkesën e tij për të aneksuar një të katërtën e territorit të Ukrainës ose për të ndërprerë sulmet e tij, si mund të shfrytëzohen këto asete për të nxitur përfundimin e luftës ose të ndihmojmë Ukrainën të rezistojë.
Sekretari i Jashtëm britanik David Cameron dha i pari idenë dhjetorin e kaluar.
“Në vend që thjesht t’i ngrijmë ato para, le t’i marrim ato para, dhe t’i shpenzojmë për rindërtimin e Ukrainës”, tha ai.
Ndërkohë, Uashingtoni ka folur për një plan për të sekuestruar të paktën disa nga asetet, megjithëse administrata e Presidentit të SHBA Joe Biden u kundërshtua nga propozimet e mëparshme europiane për masa të tilla në vitin 2022, raporton abcnews.al.
Por veprimi flet më shumë se fjalët.
I vetmi hap i ndërmarrë deri më tani është ai i Belgjikës, e cila po lë mënjanë të ardhurat nga taksat e hedhura nga fondet e ngrira për të ndihmuar Kievin. Megjithatë, vonesat e rrezikshme dhe vdekjeprurëse që rezultojnë nga kryeministri hungarez Viktor Orban dhe republikanët e vijës së ashpër në Kongresin e SHBA që bllokuan ndihmën e drejtpërdrejtë financiare dhe materiale e kanë bërë nevojën edhe më urgjente.
Uashingtoni dhe Brukseli ka të ngjarë të gjejnë fonde shtesë për Kievin, por të dy kanë lënë të kuptohet tashmë se ndihma do të zvogëlohet në krahasim me atë që mori Kievi në të kaluarën, edhe pse shpenzimet ushtarake të Rusisë po rriten me hapa të mëdhenj.
Është vlerësuar se Kremlini do të përdorë rreth 140 miliardë dollarë ose shtatë për qind të prodhimit të brendshëm bruto të Rusisë për ushtrinë e tij në 2024.
Dhe ndërsa Europa dhe Shtetet e Bashkuara të dyja përballen me zgjedhje vendimtare në vitin 2024 që ka të ngjarë të shohin thirrje për të ulur më tej koston e taksapaguesve për ndihmën ndaj Ukrainës, shfrytëzimi i fondeve të ngrira të Rusisë duket jo vetëm një zgjidhje gjithnjë e më tërheqëse, por edhe një e domosdoshme nëse mbështetja perëndimore për Kievin. duhet të sigurohet në vitet në vijim.
Por procesi për ta bërë këtë në fakt ka nxitur debat të konsiderueshëm midis politikëbërësve, historianëve, diplomatëve, akademikëve dhe juristëve ndërkombëtarë, raporton abcnews.al.
Shumë kundërshtarë të fondeve të ngrira të Rusisë kanë paralajmëruar se reagimi për Perëndimin mund të jetë i ashpër, sepse do të krijonte një precedent për shtetet që të konfiskojnë hapur asetet e vendeve të tjera në përgjigje të vendimmarrjes së politikës së tyre të jashtme.
Në fund të fundit ata kanë frikë se kjo do të bëjë që vendet e treta të kërcënojnë potencialisht të njëjtën gjë kundër Perëndimit dhe se duke e bërë këtë do të dëmtojë të ashtuquajturin “rend global të bazuar në rregulla”.
Të tjerë paralajmërojnë se do të përshpejtojë zhvendosjen e vendeve nga dollari amerikan.
Kjo është arsyeja pse fuqitë si Kina dhe India hezitojnë të ndihmojnë hapur Moskën dhe vetëm sovranët e tjerë të goditur nga sanksionet si Koreja e Veriut, Irani dhe Siria e bëjnë këtë haptazi.
Ata që bëjnë thirrje për të kundërtën tregojnë për zgjerimin e të ashtuquajturës aleancë BRICS, për të cilën Putin ka thënë hapur se duhet të udhëheqë rrugën drejt gjetjes së një alternative për dollarin.
Edhe Banka e Re për Zhvillim, që është krijimi më solid institucional i anëtarëve themelues të BRICS, Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut mbetet relativisht e vogël. Ajo kishte vetëm 26 miliardë dollarë aktive në fund të vitit 2022 dhe ka pezulluar dhënien e kredive të reja për Rusinë.
Anëtarët e BRICS jo vetëm që ishin shumë të dyzuar për të pranuar sugjerimin rus për të diskutuar një monedhë të re në samitin e tyre të Afrikës së Jugut vitin e kaluar, frika e tyre për të humbur aksesin në dollarët amerikanë ishte aq e madhe sa ranë dakord që Putin të përmbahej nga pjesëmarrja në takim.
Argumenti se sekuestrimi i aseteve të Rusisë rrezikon përshpejtimin e de-dollarizimit është i dyfishtë. Ai nuk merr në konsideratë të metën themelore në zemër të një strukture si BRICS, apo ndonjë lidhje tjetër hipotetike politiko-ekonomike të vendeve joperëndimore, raporton abcnews.al.
Për anëtarët kryesorë të BRICS-it jo vetëm që kanë interesa gjeopolitike të ndryshme dhe shpesh konkurruese, të cilat herë pas here mund t’i lënë mënjanë për t’u bërë aleat kundër hegjemonisë së SHBA-së por ata gjithashtu kanë suficit të konsiderueshëm tregtar, dmth eksportojnë më shumë sesa importojnë.
Kështu, nevojat e tyre për huamarrje janë dytësore ndaj nevojës së tyre për të gjetur një strehë të sigurt për të ardhurat që fitojnë nga shitja e mallrave në pjesën tjetër të botës, qofshin ato mallra të prodhuara në Indi apo në rastin e Kinës apo mallra në Rusi dhe Brazil.
Ata kanë nevojë për tregje deficitare si ato të SHBA-së që importojnë një kapital të tillë për të vënë në përdorim të ardhurat e tyre. Dhe ndryshe nga monedhat e tyre, ata duan monedha që nuk kanë kontroll të kapitalit për të siguruar që këto fonde të mund të zhvendosen jashtë vendit.
E vetmja alternativë reale ndaj dollarit amerikan, sepse atij i mungojnë gjithashtu kontrollet e kapitalit dhe është monedha e një tregu tjetër me deficit të madh është euro.
Nëse SHBA-ja dhe Europa vazhdojnë siç duhet dhe sekuestrojnë fondet e Rusisë, kjo mund të rrisë dëshirën e disa vendeve të tjera për t’u larguar nga dollari, por nuk do të zhdukë sfidat strukturore për ta bërë këtë.
Arsyeja e dytë për turpësinë perëndimore vjen nga fakti se ata preferojnë të flasin për funksionimin në një “sistem të bazuar në rregulla” dhe të përshkruajnë Putinin dhe të ngjashëm si ai si kërcënimin më të madh për atë sistem, raporton abcnews.al.
Argumentet se sekuestrimi i aseteve të Rusisë shkel një parim të imunitetit sovran ose nuk përputhet me parimet ose ligjin ndërkombëtar janë të pabaza.
Masa është në fund të fundit një përgjigje ndaj shkeljes së këtyre parimeve nga vetë Rusia.
Ideja se rendi ndërkombëtar bazohet në një sërë rregullash apo ligjesh është e gabuar. Në fund të fundit, edhe nëse do të kishte vullnet, asnjë vend tjetër nuk do të kishte aftësinë të kërkonte llogari nga Uashingtoni për pushtimin e Irakut në vitin 2003 dhe pasojat shkatërruese të tij.
Një precedent që do të kishte rritur koston për ta bërë këtë nuk do të ishte gjë e keqe.
Koha është thelbësore pasi Rusia ka rritur ndjeshëm sulmet e saj me raketa dhe dron kundër Ukrainës në javët e fundit dhe Putini kërkon të pengojë më tej mbështetjen perëndimore për Kievin.
Konfiskimi i aseteve të ngrira të Rusisë nuk është vetëm mënyra më efektive për të siguruar që Ukraina mund të vazhdojë t’i rezistojë sulmit të Putinit, por gjithashtu mund të largojë një agresion të tillë në të ardhmen nga çdo fuqi.
